به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، صنایع‌دستی بخشی از تولیدات بشری بوده که برگرفته از ذوق و خلاقیت هنری، مهارت فنی، مواد اولیه طبیعی و بومی و بینش و باور انسان‌ها است.
در استان زنجان رشته‌های مختلف صنایع‌دستی رواج دارد، گیوهدوزی یکی از صنایع‌دستی این شهر از رشد شکوفایی برخوردار است.
زنجان، شهر انسان‌‌‌‌های فرهیخته و مهمان‌نواز از دیرباز گیوهدوزی را به عنوان هنر دست برگزیده و پس از گذشت مدت‌ها همچنان طرفداران خود را دارد.
گیوه نوعی پاپوش تابستانی، سبک، بادوام و مناسب برای راهپیمایی‌های طولانی ویژه مردان روستایی و از جمله صنایع‌دستی مناطق مختلفی از ایران است.
همه مراحل تولید این پاپوش، دستی است و مواد اولیه آن نخ قالی، نخ ابریشم و کف آن از پارچه، چرم یا لاستیک است.
گیوه یکی از پا‌پوش‌های سنتی ایران به دلایل مختلف از جمله راحتی، سبکی و جلوگیری از تعریق پا مورد استفاده عشایر، روستاییان و گروهی از شهر‌نشینان است.
این هنر از قدیمی‌ترین صنایع‌دستی قدمتی 300 سال دارد. در گذشته گیوهدوزی چهار رشته هنری تخت‌کشی، دوال‌کشی، رویه‌بافی و گیوهدوزی (مونتاژ) را شامل می‌شد.
مراحل گیوه به دست زنان و توسط گونه‌ای سوزن به نام جوالدوز بافته میشود و قسمت کفی آن به دست مردان با استفاده از ابزاری که تخت است به اصطلاح آجیده میشود.
پس از آماده‌‌سازی گیوه برای استحکام و زیبایی آن را داخل قالب قرار می‌دهند.
اکنون با وجود تولید بسیار زیاد کفش‌های صنعتی، گیوهدوزی فراموش نشده و صنعتگران و هنرمندان به فعالیت در این رشته مشغول‌اند.
رویه گیوه توسط انواع سوزن‌ها (به جز سوزن خیاطی) و جوالدوز بافته و قسمت کف گیوه (زیره) نام دارد.
کف گیوه از نظر جنس سه نوع است که نخستین آن پارچه و جنس آن باید از پنبه باشد و به غیر از پنبه، نمی‌توان آن را مرغوب ساخت.
دومین نوع آن چرم است که کیفیت آن کمتر از پارچه است. نوع سوم لاستیک است که کیفیت کمتری دارد ولی طول عمر آن از بقیه بیشتر است.
گیوهدوزی ابریشمی و نخی در شهر زنجان و انگوران رواج دارد. کف یا زیره گیوه به وسیله صنعتگران «تخت‌کش» نامیده میشود و کار دوخت رویه به تخت نیز به عهده گیوه‌دوزها است.
مناطقی مانند زنجان، کردستان، کرمانشاه، آباده و شیراز جزو مهم‌ترین مراکز تولید گیوه در ایران است و هم‌چنین در استان فارس، اصفهان، چهارمحال و بختیاری و کرمانشاه و مرکزی نیز وجود دارد.
در حال حاضر گیوهدوزی به جز در برخی مناطق استان که توسط زنان و فقط برای کمک به درآمد خانواده بافته میشود، رواج چندانی ندارد و کم کم مانند بسیاری از صنایع‌دستی دیگر رو به فراموشی است.
این هنر دیرینه که جایگاه ویژه‌ای در میان هنرهای دستی داشته و دارد، می‌رود که فقط نمونه‌هایی از آن را در موزه‌ها بیابیم، هنری که زمانی برای خود یل و کوپالی داشته است.
انتهای پیام/2308/ب40/ف4004
