به گزارش خبرگزاری فارس از اهواز، اگر اهل استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی باشید به طور حتم زمان بسیاری را روزانه در صندلی‌های ایستگاه اتوبوس به انتظار رسیدن اتوبوسی به نسبت خالی سپری کرده‌اید. اتلاف وقتی که‌گاه یک ساعت را هم رد می‌کند. زمان‌های تلف شده‌ای که می‌توان آنها را به فرصت‌هایی طلایی تبدیل کرد.
طبق آمار رسمی وزارت راه و ترابری در کشورمان سالانه 20 میلیون نفر از طریق ناوگان هوایی، 27 میلیون نفر با ناوگان ریلی و حدود 170 میلیون نفر از طریق پایانه‌های جاده‌ای مسافرت می‌کنند. اگر حداقل زمان تلف شده و انتظار برای هر مسافر را یک ساعت در نظر بگیریم، خواهیم دید که چه مقدار از زمان هموطنانمان فقط از این طریق به هدر می‌رود.
انتظار، پدیده خوشایندی نیست؛ از این رو یکی از بهترین راه‌هایی که می‌توان به عنوان یک تیر و دو نشان از آن استفاده کرد؛ استقرار کتابخانه‌هایی هرچند کوچک در سازمان‌ها و ادارات و سالن‌های انتظار و از این دست اماکن است؛ اقدامی که هم گذر زمان را آسان‌تر می‌کند و هم شاید در دراز مدت منجر به ایجاد عادت مطالعه شود.
*این بار پیکی از مهر
شش دقیقه مطالعه غیرآموزشی در سال برای هر ایرانی با پیشینه غنی و فرهنگ و تمدن طولانی ایران، رکوردی قابل تأمل و البته تأسف برانگیز است.
این روز‌ها شاهد طرحی هستیم که بعد از مدتی طولانی به طور آزمایشی به اجرا درآمده است. مسافرت با اتوبوس‌های درون شهری یکی از پیچیده‌ترین مسائل روزمره شهروندان است. هر روز بعد از سعی و تلاش برای سوار شدن به اتوبوس، فشار و گرمای ناشی از ازدحام جمعیت داخل اتوبوس، شما را احاطه می‌کند؛ اما از این پس در این راه قرار است سبدهای کتاب مسافران را تا مقصد همراهی کنند.
بر مبنای توافق مابین نهاد کتابخانه‌های کشور و وزارت کشور در راستای فراهم کردن امکانات اولیه برای افزایش آمار مطالعه از طریق استفاده از وقت‌های اضافه و تلف شده در محل‌هایی که افراد ناچار به انتظار هستند مانند سالن انتظار راه آهن، فرودگاه‌ها و پایانه‌های مسافربری برون شهری طرح پیک مهر تصویب و در مرکز خوزستان اجرا میشود.
در این طرح علاوه بر فرودگاه بین المللی اهواز، راه آهن و پایانه‌های مسافربری، 150 نقطه دیگر برای احداث ایستگاه‌های مطالعه مورد بررسی و شناسایی قرار گرفتند که ایستگاه‌های اتوبوسرانی شهرداری، بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها و دیگر مراکز درمانی از جمله این نقاط هستند.
*150 نقطه
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خوزستان در تشریح این طرح می‌گوید: طرح ایستگاه مطالعه در راستای فراهم کردن امکانات اولیه به منظور افزایش آمار مطالعه از طریق استفاده از وقت‌های اضافه و تلف شده در محل‌هایی که افراد ناچار به انتظار هستند مانند سالن انتظار راه آهن؛ فرودگاه‌ها و پایانه‌های مسافربری برون شهری اجرا خواهد شد.
لفته منصوری می‌افزاید: با همکاری کار‌شناسان اداره کل و استفاده از کار‌شناسان دیگر دستگاه‌های اجرایی استان باعث شده است تا به جز مراکزی مانند فرودگاه بین المللی اهواز، راه آهن و پایانه‌های مسافربری 150 منطقه دیگر نیز شناسایی و برای احداث ایستگاه‌های مطالعه مورد بررسی قرار گیرند که ایستگاه‌های اتوبوسرانی شهرداری، بیمارستان‌ها و دیگر مراکز درمانی از جمله این مناطق است.
او از مشکلات پیشروی این طرح می‌گوید: تأمین کتاب مورد نیاز برای این ایستگاه‌ها یکی از موانع موجود در طرح است؛ چرا که هزینه خرید کتب بسیار بالاست و ایستگاه‌ها باید به صورت مستمر شارژ شوند. همچنین کتاب‌ها با توجه به فضای موجود باید کم حجم و کم هزینه باشد و به دلیل عدم وجود کتاب‌هایی با این ابعاد، نهاد کتابخانه‌های کشور در حال پیگیری برای چاپ این کتاب‌ها است.
*ایستگاه آزمایشی
برنامه‌ریزی شده تا یک ایستگاه به صورت آزمایشی در محل استانداری خوزستان نصب شود تا دستگاه‌های اجرایی استان از آن بازدید کنند و در جریان جزئیات طرح قرار گیرند تا بتوان از ظرفیت سایر دستگاه‌ها برای اجرای این طرح استفاده کرد.
خبر از انعقاد تفاهمنامه‌های بین نهاد کتابخانه‌های عمومی استان با دستگاه‌های اجرایی هم شنیده شده. نهاد کتابخانه‌های عمومی استان به منظور اجرای طرح ایستگاه کتاب تفاهمنامه‌ای را با دستگاه‌های اجرایی درگیر از جمله اداره کل فرودگاه‌ها، اداره کل راه آهن و شهرداری اهواز منعقد می‌کند تا جانمایی ایستگاه‌ها طبق برنامه پیش برود و با کیفیت مطلوب و مناسب انجام شود.
*بهانه
بسیاری از مسافران همیشگی اتوبوس معتقدند به خاطر تکان‌های شدید اتوبوس، خواندن کتاب‌ها موجب سردرد، سرگیجه و ناراحتی‌های چشمی میشود و این شیوه مطالعه مورد تأیید پزشکان نیست.
بسیاری از کار‌شناسان درباره کتاب و کتابخوانی در ایران معتقدند یکی از مشکلات فرهنگ کتابخوانی در کشور فقدان تبلیغ در این باره است، اما کتاب خواندن در اتوبوس، تبلیغ مؤثری نمی‌تواند باشد. گرچه بسیاری از کار‌شناسان این طرح را مثبت ارزیابی می‌کنند، اما معتقدند باید از تجربیات کشورهای دیگر برای چگونگی نگهداری کتاب‌ها و یا حتی نحوه انتخاب آنها استفاده کرد تا این طرح شکست نخورد و ممکن است حتی تا 10 سال مردم این کتاب‌ها را نخوانند و یا از داخل اتوبوس‌ها بیرون ببرند. اما با گذشت زمان این قضیه به یک واقعیت فرهنگی تبدیل خواهدشد.
*14 دقیقه سهم خوزستان
هنگامی که بحث میزان مطالعه در کشور مطرح میشود، عموما با استناد به آمارهای ضد و نقیض درباره سرانه مطالعه از بروز فاجعه فرهنگی در ایران سخن گفته میشود. تاکنون آمارهای مختلفی درباره میزان مطالعه ایرانیان منتشر شده است. برخی گزارش‌ها سرانه مطالعه را هشت تا 10 دقیقه می‌دانند، برخی دیگر از 18 دقیقه در روز سخن می‌گویند.
اما رئیس کتابخانه ملی ایران می‌گوید ایرانیان فقط دو دقیقه در روز مطالعه می‌کنند. همین آمار ضد و نقیض برای انتقاد از فرهنگ «تن پرور» و «کتاب‌نخوان» شهروندان مورد استناد قرار می‌گیرد. این در حالی است که آمار سرانه مطالعه در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بسیار بیشتر از این است. منتقدان کتاب نخوانی ایرانیان از آمار 90 دقیقه مطالعه در ژاپن، انگلیس و 55 دقیقه در مالزی و ترکیه سخن می‌گویند.
طی آخرین پژوهش‌های انجام شده در خصوص سرانه مطالعه در کشور، در کل جامعه هر ایرانی در سال 2. 7 جلد مطالعه غیر درسی دارد که استان هرمزگان با 24. 4 جلد استان اول کشور و خراسان شمالی با 27. 1 جلد استان آخر کشور است. خوزستان نیز با سرانه 2. 5 جلد در رتبه بیستم قرار دارد.
*سبدی از کتاب
سند مطالعه مفید کشور به منظور ورود کتاب به سبد کالای خانواده تنظیم شده‌است و اعضای آن مسئولان ادارات مختلف شهری از جمله آموزش و پرورش، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، اداره ورزش و جوانان، انجمن کتابخانه‌های عمومی، صدا و سیما و غیره هستند که هر یک از این ادارات باید در حیطه فعالیت خود نسبت به ترویج و اشاعه فرهنگ کتابخوانی اقدام کنند.
جایگاه کتاب و کتابخوانی در توسعه و تولید علم جایگاهی بسیار مهم و ارزشمند است و در همین راستا سند نهضت مطالعه مفید از سوی دولت تصویب و به استانداری‌های کشور ابلاغ شد. هدف اصلی این سند دستیابی به جایگاهی ممتاز در جهان و کسب جایگاه اول منطقه در زمینه کتابخوانی و مطالعه است که این هدف جز با تلاش و کوشش به دست نخواهد آمد.
*دست بردار نیستیم
هرگاه سخن از این سبد کتاب به میان آمده، آن را برای مقاصدی مانند پر‌شدن اوقات فراغت اجباری (اوقات سوخته)، آشنایی اقشار گوناگون مردم با نویسندگان آثار فاخر و نیز آشنایی با زندگینامه افراد شهیر، گامی مؤثر عنوان کرده‌اند اما مشکلاتی بر سر راه اجرایی شدن این طرح قرار دارد که لازم است مورد توجه قرار گیرند.
با توجه به اینکه تصمیم بر این است که کتاب‌ها از داخل اتوبوس‌ها به مکان‌های پرتردد شهر نیز انتقال یابند، رعایت دو نکته ضروری به نظر می‌رسد. نخست آنکه فرهنگ‌سازی برای باقی گذاشتن کتاب در سبدهای کتاب توسط مسافران یا عابران به شکل گسترده‌تری انجام گیرد و در این باره، انجام تبلیغات را هم مورد توجه قرار دهد. دوم اینکه، نظارت دقیق بر شیوه توزیع است، به گونه‌ای که سبدهای برخی از اتوبوس‌ها اشباع از کتاب و برخی دیگر خالی از کتاب نباشند. با اجرای این طرح حتی اگر کتاب‌ها برگردانده هم نشوند، هدف که همان ترویج فرهنگ کتابخوانی است، محقق شده است.
==============
گزارش: ایناس عبدالخانی
==============
انتهای پیام/ع10/ژ1001
