به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه، در میزگرد تخصصی «روز جهانی قدس» که به میزبانی دفتر منطقه‌ای فارس در دوشنبه صورت گرفت، اندیشمندان و کارشناسان تاجیک بر ضرورت افزایش آگاهی دینی مردم آسیای مرکزی و فراهم کردن زمینه احساس همبستگی آنها با امت اسلامی در رابطه با قضیه قدس تأکید کردند.
بخش چهارم و نهایی این میزگرد به شرح زیر است.
فارس: پرسش ما از آقای عبدالقهار دولت این است که آگاهی دینی مردم در چه سطحی قرار دارد و رویکرد دولت‌ها با این موضوع چگونه است؟
عبدالقهار دولت مسئول روابط خارجی حزب نهضت اسلامی تاجیکستان: به عقیده من، ما مسلمانان از اسلام شناخت درستی نداریم که در نتیجه اسلام را به سیاسی و غیر‌سیاسی تقسیم می‌کنیم. از سوی دیگر، مدیرانی که زمام قدرت کشورها را در دست دارند و خود را مسلمان معرفی می‌کنند، به نیازهای دینی مردم خود پاسخ درستی نمی‌دهند.
از جمله در نظام‌های سیاسی که در کشورهای منطقه وجود دارند، خواسته‌های مشروع ملت‌ها را مدنظر قرار نمی‌دهند و پایان چنین حرکتی بن‌بست خواهد بود که وقوع انقلاب‌ها نیز با بحث محرومیت‌ها به طور مستقیم ارتباط دارد.
اگر انقلاب را نمی‌خواهند، باید به خواسته‌های مردم خود که از جمله آنها آزادی‌های دینی است، پاسخ دهند. چنانچه دولت‌ها اینگونه همکاری‌ها را با جوامع مسلمان خود داشته باشند، مردم به متحد و حامی این دولت‌ها تبدیل می‌شوند.
دیگر اینکه، افزایش سطح آگاهی مردم از اسلام موجب می‌شود تا مردم فریب فتنه غربی‌ها را نخورند. اما متأسفانه دولت‌های منطقه فکر می‌کنند که از راه محدود کردن حقوق و آزادی‌های دینی مردم (بجز روزه و نماز هیچ اقدام دیگر دینی نداشته باشند) امنیت خود را بیشتر تأمین می‌کنند که این اشتباه است.
اسلام دین کامل و جامعی می‌باشد و برای همه نیازهای فطری بشر پاسخ دارد. موقعی که رسول اکرم(ص) به پیامبری مبعوث شدند، اولین کاری که بعد از هجرت کردند، تنظیم یک جامعه و یک دولت کوچک در مدینه منوره بود.
در حال حاضر مردم مسلمان را از این راه گول می‌زنند که اسلام پاک است و سیاست پلید و این 2 به هیچ وجه نباید با هم درآمیخته شوند. حال آنکه سیاست حکمت و تدبیر است و انسان‌هایند که آن را پلید می‌کنند. بله سیاست بدون معنویت پلید است.
دولت عثمان کارشناس مسائل سیاسی و مذهبی: موقعی که ما اسلام سیاسی می‌گوئیم، حداقل 2 جنبه آن را در نظر داریم که یکی را آقای عبدالقهار دولت تشریح کردند. اما جنبه دیگر به آن برمی‌گردد که ما جمعیت‌های مسلمان را در کشورهایمان داریم ولی همه خود را مذهبی نمی‌دانند. مثلا در تاجیکستان ما گاهی خانم‌هایی را مشاهده می‌کنیم که در خیابان بدون روسری هستند و موقعی که به منزل بر‌می‌گردند حجاب بر سر می‌کنند و نماز می‌گذارند. همین‌طور روزه هم می‌گیرند.
اما اگر به آنها بگوئید که حجاب جزء ضروریات اسلام است، چندان قبول ندارند. جوامع امروزی ما به سکولار و مذهبی تقسیم شده است. اما موقعی که ما اسلام سیاسی می‌گوئیم، حرکت‌های سیاسی را در نظر داریم که بر اساس عقیده، مذهب و دین ایجاد شده‌اند و می‌خواهند فرهنگ اسلامی را در جامعه از راه قانونی و مسالمت‌آمیز و ضمن رقابت با جریان‌های سکولار پیاده کنند. می‌خواهند بگویند که اسلام فقط دین عبادت و مسجد نیست بلکه تمامی عرصه‌های زندگی بشر را فرا می‌گیرد.
آنان می‌خواهند با آراء مردم سر قدرت بیایند و فرهنگ اسلامی را با جامعه تطبیق دهند.
قدس و آسیای مرکزی
فارس: چنین به نظر می‌رسد که در نخستین سال‌های فروپاشی شوروی برخی از کشورهای آسیای مرکزی ایجاد ارتباط نزدیک با رژیم صهیونیستی را به نوعی ضامن ارتقاء جایگاه خود در عرصه بین‌المللی و جلب کمک‌های اقتصادی و مالی می‌دانستند. چرا که از نفوذ لابی یهودی در آمریکا و برخی دیگر از کشورهای غربی و همچنین سازمان‌های بین‌المللی اطلاع داشتند.
اما بتدریج دیده شد که انتظارات آنها به صورتی که امید داشتند، برآورده نشد و از سوی دیگر، با برقراری ارتباط با کشورهای اسلامی و حضور در سازمان‌های متعلق به جهان اسلام، بتدریج به تعلق خود به امت اسلامی پی بردند.
همین‌طور در چند سال گذشته ما شاهد سهم کشورهای آسیای مرکزی در تصمیم‌گیری‌های کلان بودیم که در این رابطه می‌توان از حمایت بیشتر این کشورها از گزارش کمیسیون گلدستون، عضویت فلسطین در سازمان یونسکو و عضویت ناظر آن در سازمان ملل متحد یاد کرد.
اما قطعا با توجه به جایگاه قدس برای امت اسلامی، از منطقه آسیای مرکزی رویکرد‌های جدی‌تری را انتظار می‌رود که متآسفانه هنوز خیلی کمتر مشاهده می‌شود. علل این شرایط چیست؟
سیف‌الله ملاجان‌اف کارشناس مسائل تاریخ و استاد دانشگاه ملی تاجیکستان: همان‌گونه که قبلا آقای زینت‌الله اسماعیل‌اف اشاره کردند، امروزه برخی از کشورهای اسلامی در منطقه از گروه‌های افراطی و حتی تروریستی حمایت می‌کنند که این امر تصوری بسیار منفی از نگاه دنیای اسلام نسبت به منطقه را به بار آورده است.
از سوی دیگر، بدون آگاهی دادن به مردم منطقه در مورد منافع امت اسلامی و از جمله قضیه فلسطین، نمی‌توان این انتظار را داشت که جوامع آسیای مرکزی از دولت‌هایشان بخواهند که در حمایت از قدس مصمم‌تر باشند.
حتی در سال‌های گذشته پس از شرکت در میزگرد دفتر دوشنبه خبرگزاری فارس در مورد قدس، یکی از افرادی که خود را تحصیل‌کرده و روشن‌فکر می‌داند خطاب به من گفت که فلسطین چه ربطی به منطقه و تاجیکستان دارد که شما به آن می‌پردازید. البته بعد از صحبت با ایشان، وی قانع شد ولی واقعیت امر این است که امروزه در کشورهای منطقه به دلیل بی‌اطلاعی از موضوع و عدم شناخت منافع جهان اسلام، بسیاری از افراد قضیه قدس را صرفا قضیه عرب و اسرائیل می‌دانند.
دولت عثمان: یکی از علل اصلی کم‌توجهی و حتی بی‌توجهی کشورهای آسیای مرکزی به قضیه فلسطین، عدم شناخت درست این قضیه از جانب مردم منطقه است. البته مسئله اینجاست که دولت‌های آسیای مرکزی علاقمندی جدی به بحث قدس ندارند. چرا ندارند؟ زیرا می‌بینند که کشورهای مهم اسلامی نظیر سعودی، امارت متحده عربی، مصر و غیره نسبت به این موضوع بی‌توجهند.
دیگر اینکه، اسلام‌هراسی مدیران کشورهای آسیای مرکزی باعث شده تا موضوع فلسطین در سیاست خارجی این دولت‌ها جایگاه مناسبی نداشته باشد. این در حالی است که همسویی این دولت‌ها با منافع کلان جهان اسلام می‌تواند به نفع آنها تمام شود. حمایت از اسلام و منافع امت، بدون تردید موجب نزدیکی دولت‌های منطقه با مردم آن خواهد شد و به آنها مشروعیت بیشتری خواهد داد. در ضمن، سکولار بودن نظام کشورهای منطقه نمی‌تواند مانع چنین حرکتی شود.
مثلا در جمهوری اسلامی پاکستان همیشه سکولارها در رأس قدرت قرار دارند. خانم «بی‌نظیر بوتو» حجاب کاملی نداشت ولی آنقدر از فلسطین و قدس دفاع می‌کرد که امیر سعودی دفاع نمی‌کرد. خانم بوتو این کار را به خاطر مشروعیت یافتن بیشتر خود در میان مردم پاکستان انجام می‌داد.
امروزه باید این حرف را با مدیران کشورهای آسیای مرکزی در میان گذاشت که اسلام‌هراسی را کنار بگذارند و از راه دفاع از منافع مشترک امت، مشروعیت خود را در میان جوامعشان افزایش دهند.
عبدالقهار دولت مسئول روابط خارجی حزب نهضت اسلامی تاجیکستان: مهمترین عامل بی‌توجی کشورهای آسیای مرکزی نسبت به قضیه فلسطین در کنار عدم وجود آگاهی لازم، همچنین پوشش نادرست این مسئله از سوی رسانه‌هاست.
موضوع بعدی این است که قشر روحانی و روشن‌فکر دینی ما در این زمینه فعال نیستند. در حالی که آنها می‌توانستند در این عرصه‌ها بر آگاهی مردم به طور بسیار جدی بیافزایند.
حقیقت قضیه فلسطین از چشم مردم منطقه پنهان مانده است. البته حزب نهضت اسلامی تلاش می‌کند که خلاء موجود در این زمینه تا حد ممکن پر شود. بنده به عنوان مسئول روابط بین‌اللملی و خارجی حزب نهضت اسلامی مسئول پرونده قدس نیز هستم. حدود 2 ماه قبل ما در نشستی که در شهر «قاهره» با ابتکار رئیس جمهور مصر برگزار شده بود، شرکت داشتیم. محور آن نشست را مسائل اصلی جهان اسلام تشکیل می‌داد.
ما در چند سال اخیر همواره به موضوع قدس توجه نشان دادیم. در سال 2008 موقعی که جنگ غزه شروع شد، حزب نهضت اسلامی تاجیکستان برای همبستگی با مردم فلسطین از شهرداری دوشنبه خواستار صدور مجوز برای راهپیمایی مسالمت‌آمیز شد که متأسفانه شهرداری از چنین اقدامی پرهیز کرد.
حزب نهضت اسلامی به منظور آشنا کردن مردم با واقعیات فلسطین 2 کتاب را به زبان تاجیکی ترجمه و منتشر کرد که یکی با نام «قدس آرمان هر مسلمان» (شیخ قرضاوی) و دیگری «طرح‌های صلح در فلسطین» (دکتر محسن صالح) می‌باشد.
مهدی صابراف پژوهشگر مرکز مطالعات استراتژیک وابسته به ریاست جمهوری تاجیکستان: برای آنکه در کشورهای آسیای مرکزی به قضیه فلسطین در سطح رسمی توجه لازم صورت بگیرد، باید سازمان‌های بین‌المللی اسلامی و بخصوص سازمان همکاری‌های اسلامی نقش جدی‌تری بازی کنند.
اگر این سازمان‌ها در قضایای جهان اسلام و از جمله قدس موضع مشترک و قاطعی داشته باشند، این امر می‌تواند بر روی دولت‌های منطقه نیز تأثیر بگذارد.
عبدالله محقق کارشناس مسائل دینی: دلیل فاصله گرفتن کشورهای منطقه از قضیه قدس در آن است که دولت‌های آسیای مرکزی وابسته به سازمان‌های بین‌المللی می‌باشند که از سوی صهیونیست‌ها مدیریت می‌شوند.
تا زمانی که وضعیت تغییر نکند و رسانه‌های قوی جهان اسلام به مردم منطقه اطلاعات صحیحی ارائه ندهند، امید جدی به تغییر وضعیت نخواهد بود.
اعظم‌شاه شرگاودی کارشناس سیاسی: اساس بی‌توجی به قدس در منطقه به ناآگاهی مردم از این قضیه ارتباط دارد. مسئله دیگر، بازتاب این قضیه در رسانه‌های آسیای مرکزی است. موقعی که رسانه‌های منطقه و بخصوص شبکه‌های تلویزیونی آنها نوارهای شبکه‌های غربی را پخش می‌کنند، دقیقا گزارش‌های آنها را منعکس می‌کنند. در این گزارش‌ها معمولا از فلسطینی‌های بی‌‌سلاح که از خود دفاع می‌کنند، به عنوان تروریست یاد می‌کنند و در مقابل، تانک و توپ و وحشی‌گری ارتش رژیم صهیونیستی را نادیده می‌گیرند. چنین کاری هرگز در شأن کشورهای منطقه به عنوان کشورهای مسلمان نیست.
سلطان حمد کارشناس و مسئول هفته‌نامه و پایگاه خبری تحلیلی «روزگار»: همان‌گونه که دوستان به درستی اشاره کردند، کم‌توجهی جوامع منطقه، دوایر مختلف و از جمله رسانه‌ها به قضیه فلسطین به عدم آگاهی مردم برمی‌گردد. چه باید کرد که این مسئله همیشه مدنظر قرار داشته باشد؟ فکر می‌کنم که نیاز به ایجاد یک نهاد و یا کانونی است که همواره مهمترین مسائل جهان اسلام را مدنظر داشته باشد و با رسانه‌های منطقه و سایر نهادهای فرهنگی، فکری و مطالعاتی همکاری انجام دهد.
دیگر اینکه، باید به رسانه‌های مستقل توجه شود تا با داشتن دستی باز‌تر، بتوانند در رابطه با قضایای جهان اسلام و بویژه قدس مطالب مختلفی ارائه دهند. این امر به صورت طبیعی بر سطح آگاهی مردم تأثیر خواهد داشت.
بحث بعدی این است که هنوز در تاجیکستان و دیگر کشورهای منطقه روزنامه‌نگاری دینی رایج نشده است. به این دلیل است که در رسانه‌ها درباره مسائل دینی خیلی کم مطلب می‌نویسند.
هم‌اکنون در شبکه‌های اجتماعی در رابطه با مسائل جهان اسلام و از جمله قدس، مباحث جالبی صورت می‌گیرد و لازم است تا این مباحث بتدریج به صفحات روزنامه‌های منطقه منتقل شود.
ما هفته‌نامه‌ای با نام «روزگار» راه‌اندازی کردیم که در آن به مسائل دینی توجه می‌شود. در این رسانه تلاش می‌شود تا از اخبار و تحلیل‌های بیگانه استفاده نشود. تحلیل و اخباری را به نشر می‌رسانیم که همسو با منافع جهان اسلام باشند.
فارس: با سپاس از حضور فعال صاحب‌نظران و کارشناسان محترم و آروزی آزادی هر چه سریعتر قدس شریف.
انتهای پیام/.
