به گزارش خبرگزاری فارس از قم، بر روی صندلی چرخدارش نشست.... قدری درنگ کرد چرخ‌هایش را به حرکت درآورد تا خود را به داروخانه برساند در امتداد پیاده‌رو حرکت کرد ولی مسیرش در امتداد پیاده‌رو به خیابان قطع شد....
***
در اثر تصادف ماه گذشته نابینا شده بود بنابراین عصایش را برداشت تا برای خرید به بیرون برود ولی با تصور موانع سر راهش در پیاده‌رو و خیابان منصرف شد.
ضرورت مناسب‌سازی فضای شهری
معلولیت در دورانی به علت غفلت برخی افراد در فضای جامعه چهره خود را نشان می‌دهد این در صورتی است که معلولیت نقص نیست بلکه عاملی است که به صورت خدادادی یا رویداد سانحه‌ای برای فرد پیشامد می‌کند و می‌تواند عاملی برای بروز استعدادهای فرد باشد.
مناسب‌سازی فضای شهر مقوله‌ای نیست که تنها برای معلولان مورد نیاز باشد بلکه همه سالمندان جامعه و کسانی که در مقطعی دچار مشکل معلولیت می‌شوند یا بیماری‌های مزمن دارند به طور طبیعی نیازمند این امر هستند.
15 تا 16 درصد جمعیت جامعه شامل معلولان و سالمندان است بنابراین باید شرایطی برای آنها فراهم شود تا دسترسی و تردد آسان داشته باشند و معلولیت برای آنها به صورت نقص پدیدار نشود.
ابراهیم حاجی مظفری مدیرکل بهزیستی استان قم با بیان اینکه بیش از 27 هزار نفر معلول از سوی سازمان بهزیستی پذیرش شده است، می‌گوید: از این تعداد 10 هزار نفر معلول جسمی و حرکتی، بیش از هزار و 300 نفر نابینا و کم بینا و بیش از 3 هزار نفر سالمند از حوزه بهزیستی خدمات دریافت می‌کنند.
وی عنوان می‌دارد: بیش از 80 هزار نفر سالمند در سطح استان وجود دارد که با افزایش مادران بارداری که در ماه‌های آخر بارداری هستند اهمیت و ضرورت مناسب‌سازی چند برابر می‌شود.
قانون یک یا هیچ در زمینه نهادهای مسئول مناسب‌سازی فضای شهری
بر اساس ماده دو قانون جامع حمایت از معلولان، تمام وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات، شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظف هستند در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها، اماکن عمومی، معابر و وسایل خدماتی طوری عمل کنند که امکان دسترسی و بهره‌مندی از آنها برای معلولان مانند افراد عادی فراهم شود.
شاید به دلیل آنکه متولی و نهاد خاصی برای مناسب‌سازی تعیین نشده تا این اندازه روند مناسب‌سازی کند پیش می‌رود یا نهادها به نحوی اقدام لازم در این زمینه را پاس‌کاری می‌کنند یا مانعی بر موانع موجود به وجود می‌آورند که سبب پررنگ‌تر شدن معلولیت در فرد می‌شود.
شاید این قبیل اقدامات به این علت است که تصور می‌کنند همه می‌توانند مشاهده کنند، راه بروند، بدوند، بشنوند، بخوانند و.... یا خود را به فراموشی زده‌اند.
علاوه بر اداره‌کل بهزیستی، همه دستگاه‌ها به ویژه وزارت راه و شهرسازی و وزارت کشور در سطح کلان، شهرداری‌ها و شورای شهر به صورت جزئی‌تر از وظایف بیشتری در زمینه مناسب‌سازی فضای شهری برخوردار هستند که مناسب‌سازی خیابان‌ها، کوچه‌ها، اماکن عمومی، بوستان‌ها و فرهنگسراها در حوزه وظایف آنها قرار دارد.
مراکز آموزشی، درمانی و بانک‌ها از جمله مکان‌های پر رفت و آمد بوده که ضرورت مناسب‌سازی در آنها از اهمیت فراوانی برخوردار است.
اداره‌کل اوقاف و امور خیریه در حوزه اماکن زیارتی و مساجد و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در زمینه هتل‌ها، مهمانسراها و مسافرخانه‌ها و اداره‌کل حمل و نقل و پایانه‌ها و حتی کسبه و بخش خصوصی باید نسبت به موضوع مناسب‌سازی فضا برای معلولان توجه داشته باشند.
صدا و سیما و جراید از طرفی دیگر باید نسبت به این موضوع به طور مرتب و خودجوش پیگیری و اقدامات لازم را انجام دهند و مشکلات موجود را به مسئولان گوشزد کنند تا با جدیت بیشتری عقب‌ماندگی‌های گذشته جبران شود.
تمام قطعات پازل مناسب‌سازی فضای شهری تکمیل شود
اقداماتی هر چند نامحسوس در سطح شهر انجام شده ولی مسئولان باید توجه داشته باشند که استفاده معلولان از این امکانات منوط به تکمیل تمام قطعات پازل مناسب‌سازی فضای شهری است.
حاجی مظفری معتقد است با وجود برگزاری جلسات ستاد هماهنگی مناسب‌سازی استان و پیگیری مصوبات توسط دستگاه‌های مختلف اقدامات انجام شده نسبت به عقب‌ماندگی‌های موجود در این حوزه بسیار کند بوده و نمی‌تواند عقب‌ماندگی‌ها را جبران کند.
وی می‌گوید: سازمان مسکن و شهرسازی یا اداره راه و شهرسازی در زمینه مناسب‌سازی تعهداتی داشته بنابراین در ساخت و سازهای جدید بدون تردید مناسب‌سازی رعایت می‌شود.
بر اساس گزارشی از معاونت شهرسازی و معماری اقدامات و فعالیت‌هایی در زمینه طرح بهسازی پیاده‌روهای در حال احداث خیابان‌های عمار یاسر، جمهوری و امام برای نابینایان، مناسب‌سازی دسترسی معلولان در طرح‌های در دست اقدام، مناسب‌سازی دسترسی معلولان به بوستان‌ها، نصب سامانه ویلچر گذر در مبادی ورودی بوستان‌ها و معابر پیاده، پیش‌بینی پل ارتباطی بین سواره و پیاده در برخورد با جوی و حذف جدول جزیره وسط خیابان در محل خط‌کشی عابر پیاده برای عبور معلول و صندلی چرخدار در حال انجام است.
اسماعیل فتحی مسئول اداره طرح‌های معماری معاونت شهرسازی و معماری شهرداری قم در خصوص مناسب‌سازی فضای شهری می‌گوید: بر اساس آلبوم‌های طراحی شده در 50 تا 60 درصد پارک‌های سطح شهر امکاناتی برای معلولان تعبیه شده ولی در این زمینه تا رسیدن به نقطه ایده‌آل فاصله زیادی داریم که تخصیص به هنگام اعتبارات دولت گام‌های بعدی در این خصوص را سریع‌تر بر می‌دارد.
وی خاطرنشان می‌کند: اقدامات اجرایی در حوزه معلولان به اندازه‌ای وسیع بوده که به مرحله ظهور رسیدن آن زمان‌بر است.
مناسب‌سازی نهادهای مرتبط با شهرداری
شهرداری برای اجرای فعالیت‌ها و اقداماتی در خصوص مناسب‌سازی محیط و تجهیزات شهری به منظور دسترسی آسان افراد معلول و جانباز از نهادهای زیر مجموعه خود شروع کرده است.
حسن بختیاری سخنگوی شورای شهر قم مناسب‌سازی ساختمان‌های شهرداری را در راستای تکریم ارباب رجوع امری ضروری می‌داند و می‌گوید: مقرر شده تا در ساختمان‌های متعلق به شهرداری مسیرها و سامانه‌های حرکت ویلچر و... ایجاد شود تا معلولان جسمی و حرکتی با مراجعه به شهرداری بتوانند آسان‌تر تردد کنند.
وی ادامه می‌دهد: شهرداری هر منطقه حداقل یکی از معابر اصلی شهر را همزمان با بحث پیاده‌روسازی، مناسب‌سازی‌های لازم را برای معلولان از جمله نابینایان انجام می‌دهد و به عنوان نمونه یک ردیف موزائیک‌های عاج‌دار برای استفاده نابینایان در پیاده‌روسازی‌های اخیر ایجاد شده است.
پیگیری شهری بدون مانع
معلولیت با تعامل فرد با محیط ارتباط مستقیم دارد هر اندازه این ارتباط مشکل‌تر و محدودتر باشد فرد معلول نقص را در خود بیشتر احساس می‌کند.
از آنجا که زندگی معلولان با محدودیت‌های خاصی مواجه است و معلولیت سبب اختلال در رابطه فرد با محیط می‌شود بنابراین باید سعی شود تا در برنامه‌ریزی‌های محیطی، سازگاری محیط با شرایط خاص معلولان در نظر گرفته و شهری بدون مانع پیگیری شود.
به گفته مظفری سالیان سال درباره مناسب‌سازی فکری نشده و این امر سبب عقب‌ماندگی دیرینه در این حوزه شده است.
ضرورت تأسیس اداره مناسب‌سازی
تاکنون در بوستان‌ها و پارک‌ها اقدامات خوبی انجام شده ولی برای رسیدن به نقطه قابل قبول باید تلاش بیشتری صورت گیرد و این مسئله نیازمند تلاش جدی و همکاری همه دستگاه‌ها است ولی به دلیل اینکه ساختار پیگیری وجود ندارد کارها ناقص بوده و قابل استفاده نیست.
حاجی مظفری در این خصوص تصریح می‌کند: پیشنهاد اداره ویژه‌ای با عنوان اداره مناسب‌سازی شهر که همه کارها، اعم از ساخت و سازها و اقدامات عمرانی را بتواند به طور مطلوب پیگیری کند به شورای شهر ارائه شده است.
این در حالی است که معاونت شهرسازی و معماری نیز در حال پیگیری است تا مناسب‌سازی فضای شهری را به شکل واحدی مستقل درآورد تا به صورت تخصصی‌تر به پیگیری امور بپردازد.
بر اساس سخن بختیاری شورای شهر با کلیات بحث اداره مناسب‌سازی موافق بوده ولی باید شرح وظایف در آن مطالعه شود زیرا ممکن است تداخلاتی با سایر ادارات داشته باشد.
پیشبرد مناسب‌سازی با رویکرد جدید یا تأمین بودجه
باید توجه داشت افزایش اقدامات اساسی به منظور کمک به افراد معلول و جانباز نیازمند تدبیر مدیران و تأمین بودجه است.
به گفته سخنگوی شورای اسلامی شهر قم بسیاری از اقدامات اجرایی مناسب‌سازی احتیاج به بودجه خاصی ندارد، اقدامات و تصمیماتی است که باید در حین اجرای پروژه‌ها اجرایی شود.
بختیاری معتقد است نگاه مجمع مدیریت شهری به این بحث مهم است بنابراین توجه و نگاه موضوع مناسب‌سازی را پیش می‌برد نه اعتبار و بودجه خاص.
کندی پروژه‌های مناسب‌سازی
با وجود آنکه بحث معلولان بحث جدیدی نیست و به صورت جزء لاینفک هر جامعه‌ای وجود داشته ولی پروژه‌های و اقدامات این حوزه از پیشرفت کندی برخوردار بوده بنابراین لازم است نگرش جدیدی نسبت به تعبیه امکانات برای معلولان به وجود آید.
بختیاری در خصوص کندی پروژه‌های مناسب‌سازی می‌گوید: برخی مدیران نگاه و رویکردشان در این قضیه جدی نیست بنابراین لازم است توجه مدیران شهری نسبت به موضوع معلولان جدی‌تر شود.
هنوز عقب‌افتادگی‌های فراوانی در حوزه مناسب‌سازی وجود دارد و حتی اقدامات این حوزه محسوس نیست بنابراین لازم است مدیران شهری و شهرداری با نگاه جدید نسبت به مناسب‌سازی محیط‌های شهری و معلولان اقدام کنند تا شهر را از این معلولیت و مظلومیت ناخواسته در حوزه مناسب‌سازی نجات دهند.
..............................................
گزارش: ایمن‌سادات موسوی‌نژاد
..............................................
انتهای پیام/78003/و/چ3000
