به گزارش خبرگزاری فارس از بیرجند، بقای هر جامعه بستگی به رسیدگی و تربیت صحیح کودکان دارد. بنابراین حفظ حقوق و توسعه فردی و اجتماعی و فراهم آوردن زمینه رشد همه‌جانبه این گروه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در این صورت است که کودکان می‌توانند مراحل کودکی خود را به سلامت طی نموده و در زمینه‌های اجتماعی، تحصیلی و حرفه‌ای برای زندگی آینده آمادگی کامل را کسب نمایند.
اما در این بین به دلیل بروز پاره‌ای از مسائل و نابسامانی‌های اجتماعی و پدیده‌هایی همچون فقر، حاشیه‌نشینی، نابرابری‌های اجتماعی و مهاجرت بعضی از کودکان در جوامع از امکان ادامه روند رشد طبیعی و زندگی مانند سایر کودکان در محیط خانواده سالم باز می‌مانند و به ناچار به کار و زندگی در خیابان رو می‌آورند که این زندگی آنها را در معرض مخاطراتی همچون سوء تغذیه، محرومیت از تحصیل، محرومیت از بهداشت و سلامت و سوء استفاده قرار داده و از طرفی جامعه را نیز دچار مخاطرات و آسیب‌های اجتماعی می‌کند.
راه‌اندازی مرکز ساماندهی کودکان خیابانی در خراسان جنوبی از سال 85
کارشناس آسیب‌های اجتماعی بهزیستی خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در بیرجند اظهار داشت: سازمان بهزیستی با توجه به رسالت خود که همان دفاع از حقوق زنان و کودکان آسیب‌دیده و در معرض آسیب می‌باشد، در سال 1385 اقدام به راه‌اندازی مرکز ساماندهی کودکان کار و خیابانی کرده است.
نسیم بوستانی ادامه داد: از آن زمان تاکنون با هزینه‌کرد اعتبارات ابلاغی از سوی سازمان بهزیستی کشور و وزارت رفاه خدمات گسترده‌ای به کودکان کار و خیابانی ارائه کرده که اکنون به جرأت می‌توان از کاهش آمار کودکان کار و ساماندهی مناسب این کودکان در کارگاه‌ها و مشاغل پایدار سخن گفت.
وی کودکان خیابانی را به چهار گروه تقسیم و اضافه کرد: گروه نخست کودکان بی‌خانمان که خانه و خانواده ندارند و در خیابان زندگی می‌کنند که این کودکان را اصطلاحاً کارتن خواب می‌گویند.
چهارگروه کودکان خیابانی در خراسان جنوبی
کارشناس آسیب‌های اجتماعی بهزیستی خراسان جنوبی با بیان اینکه گروه نخست کودکان خیابانی کارتن خواب هستند، تصریح کرد: کودکانی که دارای خانه و خانواده هستند و به دلایلی مختلف از خانواده خود جدا شده‌اند و تنها به صورت گروه‌های کوچک و گاه زیر پوشش باند‌های مربوط زندگی می‌کنند، گروه دوم کودکان خیابانی هستند.
بوستانی، کودکانی که قبلا بی‌خانمان بوده‌اند اما در حال حاضر در سر پناه‌ها و مراکز حمایتی نگهداری می‌شوند را گروه سوم کودکان خیابانی دانست.
وی کودکانی که دارای خانواده هستند و با خانواده خود زندگی می‌کنند، اما به دلایل مختلف و عمدتا فقر، وقت خود را در خیابان می‌گذرانند را به دو گروه تقسیم کرد و گفت: گروهی از آنها در خیابان به کارهای مختلف مانند (فروش گل، روزنامه، آدامس، زباله‌گردی و واکس زنی) می‌پردازند.
کودکان خیابانی مورد سوء استفاده تکدی‌گران
کارشناس آسیب‌های اجتماعی بهزیستی خراسان جنوبی با بیان اینکه گروه دیگر به تنهایی یا همراه پدر و مادر خود به گدایی مشغولند، متذکر شد: بعضی از آنها در سنین بسیار کم به عنوان ابزار برای تکدی‌گری مورد سوء‌استفاده قرار می‌گیرند.
بوستانی با اشاره به بررسی‌های انجام شده در رابطه با کودکان کار در خراسان جنوبی، ابراز داشت: این کودکان بیشتر با خانواده زندگی کرده و تنها به دلیل فقر و نیازهای دیگر اقدام به انجام کارهای کاذب در خیابان نموده و هنوز ارتباط خود را با خانواده حفظ نموده‌اند.
وی ادامه داد: بعضی از این کودکان به صورت فصلی و تنها با تعطیلی مدارس، در خیابان دستفروشی می‌کنند و به همین دلیل در فصل تابستان شاهد بالا رفتن آمار کودکان‌کار در خراسان جنوبی هستیم.
آمار بالای خانواده‌های افغانی و افزایش کودکان خیابانی
کارشناس آسیب‌های اجتماعی بهزیستی خراسان جنوبی عامل مهم دیگری که باید به آن توجه کرد را وجود کودکان کار و خیابانی افغانی دانست و افزود: این در حالی است که دستورالعمل‌های حمایتی سازمان بهزیستی اجازه پذیرش و کاریابی و یا هر نوع خدمت دیگر به اتباع کشورهای بیگانه را نداده و تنها یک بار پذیرش و ارائه خدمات سرپایی امکان‌پذیر است.
بوستانی تصریح کرد: با داشتن مرز مشترک استان با کشور افغانستان و حضور آمار بالایی از خانواده‌های افغان در استان، لزوم توجه و پیگیری و ساماندهی کودکان کار و خیابانی از سوی اداره امور اتباع بیگانه به شدت احساس می‌شود.
وی اضافه کرد: تنها در سال 88، 60 کودک شناسایی شده شامل کودکان ایرانی و افغانی بوده که از این میان تنها 16 کودک ایرانی و 44 کودک افغانی بوده‌اند.
دلایل افزایش کودکان خیابانی
کارشناس آسیب‌های اجتماعی بهزیستی خراسان جنوبی گفت: کودکان افغانی پس از بررسی مدارک شناسایی به اداره کل امور اتباع خارجی معرفی می‌شوند تا برای ساماندهی و شناسایی خانواده‌های آنها اقدامات مقتضی صورت گیرد.
بوستانی در پاسخ به سئوال خبرنگار فارس مبنی بر اینکه چه دلایلی سبب افزایش کودکان خیابانی می‌شود، تصریح کرد: مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، عوامل خانوادگی و فردی در ایجاد کودکان خیابانی تاثیرگذار هستند.
وی گفت: عوامل اقتصادی مانند فقر، بی‌عدالتی، بیکاری، فاصله طبقاتی زیاد در جامعه و توزیع ناعادلانه ثروت و همچنین عوامل فرهنگی و اجتماعی مانند ترکیب ساختار و ازدیاد جمعیت، مهاجرت، جنگ، تغییر ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی فاصله بین نسل‌ها و تضادهای اجتماعی، نارسایی و کمبود قوانین حمایتی از کودکان، وجود نگرش‌ها و باورهای نادرست و تبعیض‌آمیز از جمله نگرش به کودک به عنوان منبع درآمد، خشونت با کودکان و نبود سازمان‌های حمایت از کودکان در خراسان جنوبی از عوامل افزایش کودکان خیابانی است.
عوامل اقتصادی مهم‌ترین دلیل افزایش کودکان خیابانی
کارشناس آسیب‌های اجتماعی بهزیستی خراسان جنوبی با بیان اینکه عوامل خانوادگی مانند خانواده‌های پرجمعیت، گسسته و پرتنش که سابقه بزهکاری و اعتیاد دارند سبب افزایش کودکان خیابانی می‌شوند، بیان داشت: ناآگاهی خانواده‌ها و والدین از نیازهای مناسب با فرزندان هم سبب به وجود آمدن این معضل می‌شود.
بوستانی عنوان کرد: عوامل فردی یا زیستی روانی مانند ویژگی‌‌های شخصیتی کودکان، ظرفیت‌روانی و توانمندی آنها در برخورد با مشکلات زندگی و بحران بلوغ و تاثیرات آن از دیگر عوامل ایجاد کودکان خیابانی هستند.
وی با بیان اینکه این گروه از عوامل خود تحت تاثیر عوامل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و خانوادگی قرار دارند، افزود: در بررسی‌های انجام شده در مورد میزان تاثیرگذاری این عوامل در ایجاد پدیده کودکان خیابانی در خراسان جنوبی نشان داده شده که عوامل چهارگانه مؤثر بوده‌اند، اما در درجه نخست عوامل اقتصادی و سپس عوامل خانوادگی به ویژه رفتار نامناسب با کودکان نقش مؤثری در ایجاد این معضل دارند.
کارشناس آسیب‌های اجتماعی بهزیستی خراسان جنوبی اضافه کرد: بیشتر کودکان خیابانی برای کسب درآمد و کار به خیابان می‌‌آیند.
بوستانی ادامه داد: تاثیر فقر در پیدایش این پدیده نکته مهمی است که در انتخاب راهکارهای مناسب برای کاهش این پدیده باید مورد توجه قرار گیرد.
وی تشکیل ستاد ساماندهی کودکان خیابانی، جمع آوری کودکان خیابانی، تاسیس مراکزی برای نگهداری کودکان خیابانی همراه با آموزش‌هایی برای آنها، اقدام در زمینه ترک اعتیاد کودکان معتاد و نگهداری آنها در مراکز بهزیستی و ارائه کمک‌های نقدی و غیر نقدی به خانواده‌های کودکان را از اقدامات سازمان بهزیستی برشمرد.
کارشناس آسیب‌های اجتماعی بهزیستی خراسان جنوبی اذعان داشت: پیگیری امور مربوط به تحصیل، حرفه‌آموزی و اشتغال کودکان خیابانی، اخذ شناسنامه برای کودکان فاقد شناسنامه، اخذ دفترچه بیمه درمانی برای کودکان و خانواده‌های آنها از دیگر فعالیت‌های انجام شده در سازمان بهزیستی برشمرد.
بوستانی با بیان اینکه در سال 85، خراسان جنوبی کودک خیابانی نداشته، متذکر شد: در سال 86 این کودکان به 16 نفر رسیدند.
وی با اشاره به اینکه در سال 87 خراسان جنوبی 26 کودک خیابانی داشته است، گفت: بیشترین آمار کودکان خیابانی مربوط به سال 88 با 60 نفر بوده و همچنین در سال‌‌های 89 و 90 کاهش کودکان خیابانی در استان را داشته‌ایم که در سال 89، 49 نفر و در سال 90 ، 31 نفر کودک خیابانی داشته‌ایم.
========================
گزارشی از سمیه محمدی و رقیه محمدی
========================
انتهای پیام/69013/ن40/د1000
