به گزارش خبرگزاری فارس از بیرجند، زنبورداری در ایران سابقه چندین ساله دارد که از دوره هخامنشیان نگهداری زنبورعسل در ایران رواج داشته است.
آشنایی ایرانیان با زنبور و زنبورداری قدمت زیادی داشته و اکنون نیز نگهداری زنبورعسل در بیشتر مناطق که دارای آب و هوای مناسب و مستعد برای پرورش این حشره است مانند خراسان جنوبی انجام می‌شود.
آمار سال‌های اخیر نشان می‌دهد که تعداد کندوهای بومی کم شده و جای خود را به کندوهای مدرن داده و افرادی وارد عرصه زنبورداری می‌شوند که دارای مدارک علمی و دانشگاهی بوده و با علم روز این حرفه آشنا هستند.
عسل دارای خواص و فواید بسیار زیادی بوده به طوری که در قرآن نیز از این ماده به عنوان غذای مناسب و مفید برای انسان یاد شده است.
یکی از مهمترین خواص این ماده شفا‌بخش این است که مقاومت بدن را در مقابل آنتی‌بیوتیک‌ها بالا برده و سبب درمان بیماریهای عفونی در بدن می‌شود.
همچنین در دوران گذشته برای درمان عفونت‌های موضعی از این ماده مفید استفاده می‌شد.
استفاده از عسل در درمان‌های موضعی روشی ارزان بوده و میزان استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
در واقع عسل می‌تواند در بهبود وضعیت درمان آنتی‌بیوتیکی و مقاومت دارویی که در حال حاضر دچار مشکلات زیادی شده است، نقش مؤثری داشته باشد.
از دیگر خواص عسل طبیعی می‌توان به تاثیر زیاد این ماده در رشد و نمو کودکان، درمان بیماریهای قلبی، پوستی، محکم کردن دندان‌ها و لثه اشاره کرد.
عسل زرشک و عناب محصولات مختص خراسان جنوبی
مدیر عامل اتحادیه زنبورداران خراسان جنوبی در گفتوگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه از سال 69 حرفه زنبورداری را آغاز کرده است، گفت: هم‌اکنون دارای یک هزار و 280 کندو هستم.
علیرضا یوسفی‌فر ادامه داد: خراسان جنوبی رتبه نخست را در جشنواره عسل ایران کسب کرده است.
وی با بیان اینکه عسل زرشک و عناب محصولات عسل مختص به خراسان جنوبی است، افزود: در کوه‌های باقران بیرجند عسل خارشتر، یونجه، کلپوره، اسطوخودوس نیز تولید می‌شود.
زنبوردار نمونه خراسان جنوبی با اشاره به اینکه گل برای جمع‌آوری شهد زنبور عسل در تمام ایام سال در یک منطقه وجود ندارد، ابراز داشت: کندوهای زنبور عسل در خراسان جنوبی به طور متوسط شش مرتبه در تمام کشور برای جمع‌آوری شهد گل و تولید عسل کوچ داده می‌شوند.
آنالیز عسل برای تشخیص طبیعی بودن آن
یوسفی‌فر اذعان داشت: عسل اصل را تنها با آنالیز عسل در آزمایشگاه‌های مواد غذایی می‌توان از عسل غیرطبیعی تشخیص داد.
وی با بیان اینکه بیشتر مشکلات زنبورداران خراسان جنوبی با کمک بانک‌های عامل و جهاد کشاورزی حل شده است، خاطر نشان کرد: تنها مشکلی که زنبورداران در حال حاضر با آن روبرو هستند زنبور قرمز یا گاوی و مرغ زنبورخوار است که باید زیر پوشش بیمه محصولات کشاورزی قرار گیرد تا این بیمه بتواند خسارت وارد شده به زنبورداران را جبران کند.
رئیس اداره بهداشت و مبارزه با بیماریهای طیور و زنبورعسل دامپزشکی خراسان جنوبی در گفتوگو با خبرنگار فارس با اشاره به بیماریهای شایع در بین زنبورها اظهار کرد: از جمله بیماریهای شایع زنبور عسل در خراسان جنوبی بیماری واروازیس یا آلودگی به کنه واروا است.
مسعود دادفر ادامه داد: در حال حاضر بیماری واروازیس یا کنه زنبور عسل یکی از مهمترین و گسترده‌ترین آلودگی انگلی کندوها به شمار می‌آید.
کنه عامل بیماری واروازیس است
وی با بیان اینکه عامل این بیماری کنه است، اذعان داشت: این عامل به خاطر طول مدت زمان لاروی زنبورهای نر نسبت به زنبورهای کارگر تمایل زیادی به حجره‌های نر زنبور عسل دارد و در آنجا بیشتر تکثیر و تزاید می‌کند.
رئیس اداره بهداشت و مبارزه با بیماریهای طیور و زنبور عسل دامپزشکی خراسان جنوبی از علایمی که در بیرون کندو مشاهده می‌شود خبر داد و افزود: علائم بیرونی بیماری کنه واروا شامل مشاهده شفیره‌های ناقص و لاروهای تازه است که جلوی تخته پرواز زنبوران روی زمین افتاده و بدون هدف در حال حرکت است، زنبورهای بدون بال یا با پاهای ناقص و مشاهده زنبوران تلف شده است.
دادفر با اشاره به عاملی که در داخل کندوی زنبور عسل مشاهده می‌شود، تصریح کرد: این عامل شامل کاهش تخم‌گذاری ملکه، شفیره‌های موزاییک مانند و شفیره‌های زنده اما ناقص در داخل حجره‌های درب بسته و تضعیف کلی کلنی که این کندوها مستعد به درگیر شدن بیماریهای دیگر مانند نوزوما است.
روش‌های پیشگیری از بیماری واروازیس
وی گفت: عملیات پیشگیری و کنترل بیماری واروازیس دو بار در سال و بعضی مواقع بعد از برداشت عسل از کندوها انجام می‌شود.
رئیس اداره بهداشت و مبارزه با بیماریهای طیور و زنبور عسل دامپزشکی خراسان جنوبی یادآور شد: روش‌های پیشگیری و مبارزه بیماری واروازیس یا کنه زنبور عسل شامل روش بیولوژیک، روش ژنتیکی و روش شیمیایی است.
دادفر اضافه کرد: در روش بیولوژیک می‌توان با از بین بردن حجره‌های نر به این دلیل که تعداد زاد و ولد کنه در سلول‌های نر به طور متوسط دو برابر از سلول‌های کارگر است و انگل تمایل زیادی به تکثیر در این حجره‌ها را دارد اقدام کرد.
وی خاطر نشان کرد: زنبورداران با به کارگیری روش‌های ژنتیکی می‌توانند با تکثیر نژاد‌هایی که نسبت به بیماری واروا مقاوم‌تر هستند به پیشگیری این بیماری بپردازند.
رئیس اداره بهداشت و مبارزه با بیماریهای طیور و زنبور عسل دامپزشکی خراسان جنوبی ادامه داد: در روش شیمیایی با استفاده از داروهایی مثل نوار بای‌وارول و یا نوار آپیستان می‌توان از بیماری کنه واروا جلوگیری کرد.
دادفر با بیان اینکه بیماری نوزوما از شایع‌ترین و گسترده‌ترین بیماریهای زنبورهای بالغ در زنبورستان‌ها است، اذعان داشت: شیوع این بیماری بیشتر در فصل زمستان بوده و به ویژه در مکان‌هایی که زمستان‌های طولانی دارند و این بیماری در مناطق گرم و خشک کمتر مشاهده می‌شود.
بیماری نوزوما چیست؟
وی با بیان اینکه کوه‌های باقران بیرجند محل خوبی برای پرورش زنبور عسل است، یادآور شد: به سبب اینکه این منطقه در فصل زمستان و پاییز دارای آب و هوای سرد است بیماری نوزوما می‌تواند برای زنبورداران مشکلاتی ایجاد کند.
رئیس اداره بهداشت و مبارزه با بیماریهای طیور و زنبور عسل دامپزشکی خراسان جنوبی تصریح کرد: عامل نوزوما به شکل اسپور وارد دستگاه گوارش شده و روده میانی زنبور را درگیر می‌کند.
دادفر اضافه کرد: برای پیشگیری از بیماری نوزوما باید کلنی‌هایی با ملکه‌های دارای قابلیت تخم‌گذاری مناسب را نگهداری کرد و کلنی‌هایی که برای زمستان آماده می‌شوند باید دارای جمعیت جوان بوده تا بتوانند در برابر این بیماری مقاومت کنند.
وی متذکر شد: زنبورداران در فصل پاییز باید از ذخائر کافی از گرده با پروتئین زیاد مطمئن شوند و تامین گرده در ماه‌های پایانی سال کمک زیادی به کاهش نوزما می‌کند.
رعایت بهداشت زنبورستان بهترین راه پیشگیری از بیماریهای زنبور عسل
رئیس اداره بهداشت و مبارزه با بیماریهای طیور و زنبور عسل دامپزشکی خراسان جنوبی افزود: کندوها در ماه‌های سرد سال باید در معرض نور آفتاب قرار گیرند و زنبوردار زنبورستان خود را در مناطقی با دسترسی به هوای مناسب گذاشته و آنها را از وزش بادهای سرد محافظت کند.
دادفر با بیان اینکه رعایت بهداشت زنبورستان بهترین راه پیشگیری از بیماریهای مربوط به زنبورها است، یادآور شد: کار دیگری که می‌توان برای پیشگیری از بیماری‌ها زنبورستان‌ها انجام داد ضدعفونی کردن با کات کبود است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در گفتوگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: زنبورداری در این استان به سبب داشتن آب و هوای مناسب گسترش یافته به طوری که 480 نفر در امر زنبورداری مشغول فعالیت هستند.
تولید سالانه 70 تن عسل در خراسان جنوبی
غلامرضا هادربادی با بیان اینکه در خراسان جنوبی درختان عناب، زرشک و گیاهان دارویی شامل بهارنارنج و بیدمشک به فراوانی یافت می‌شود، اذعان داشت: گل‌های این درختان و گیاهان برای جمع‌آوری شهد زنبورها بسیار مهم بوده و بهترین نوع عسل با استفاده از این گل‌ها به وجود می‌آید.
وی ادامه داد: در خراسان جنوبی سالانه هفتاد تن عسل به ارزش 18 میلیارد ریال تولید می‌شود که باید برای افزایش این محصول گرانبها تلاش بیشتری شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی از وجود 10 هزار و 966 کلنی در خراسان جنوبی خبر داد و افزود: بیشترین تعداد کلنی‌ها در بیرجند با تعداد 4 هزار و 759 کلنی است.
افزایش 60 درصدی تولید عسل در خراسان جنوبی
هادربادی با بیان اینکه در سال گذشته افزایش در تولید عسل خراسان جنوبی وجود داشته است، تصریح کرد: تولید عسل در سال گذشته نسبت به سال 90 در خراسان جنوبی 60 درصد افزایش را نشان می‌دهد که این امر نشان‌دهنده افزایش علاقمندی افراد به زنبورداری و تولید عسل است.
وی با بیان اینکه در سال گذشته 74 هزار و 423 کیلوگرم عسل در خراسان جنوبی تولید شده است، یادآور شد: ارزش ریالی عسل تولید شده به میزان 18 میلیارد و 605 میلیون و 750 هزار ریال بوده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی اضافه کرد: از اوایل خرداد‌ماه تا اواسط شهریور‌ماه هر سال فصل برداشت عسل است.
هادربادی خاطر نشان کرد: تولید عسل در حد مصرف خراسان جنوبی است و در حال حاضر به خارج از استان صادر نمی‌شود.
وی متذکر شد: مشکلات زنبورداران با توجه به خشکسالی‌های پی در پی در خراسان جنوبی و متعاقب آن طوفان، گرد و خاک سبب تولید و عرضه عسل کم کیفیت و غیرطبیعی در بازار شده است.
برگزاری دوره‌های آموزش زنبورداری برای زنبورداران خراسان جنوبی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی ابظهار داشت: یکی دیگر از مشکلات زنبورداران عدم آشنایی تعدادی از کشاورزان و باغداران به اهمیت گرده‌افشانی محصولات زراعی و باغی است.
هادربادی با اشاره به اینکه کشاورزان و باغداران تصور می‌کنند زنبور عسل سبب از بین بردن محصولات آنها می‌شود، اذعان داشت: این در صورتی است که زنبور عسل با انجام عملیات گرده‌افشانی سبب افزایش کمیت و کیفیت محصولات زراعی و باغی می‌شود.
وی ادامه داد: جهاد کشاورزی خراسان جنوبی برای افزایش تولید عسل و حمایت از زنبورداران اقدام به معرفی متقاضیان پرورش زنبور عسل برای اخذ تسهیلات توسعه بخش کشاورزی کرده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: این سازمان اقدام به برگزاری دوره‌های متعدد آموزش زنبورداری به بهره‌برداران در شهرستان‌ها کرده است.
گزارش از سمیه محمدی بویک
انتهای پیام/2248/ش40/د1000
