زنجان گنجینه‌ سنگ‌های قیمتی در اوج محرومیت

به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان ،سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی که به آنها گوهر و جواهر نیز گفته می‌شود، به دسته‌ای از مواد کانی اطلاق می‌شود که به علت وجود بعضی خواص در آنها، از سایر معدنی‌ها و سنگ‌ها متمایزند، بیشتر گوهرها از مواد متبلور معدنی است و برای اینکه قطعه‌ای سنگ معدنی مرغوب و گران‌بها به وجود آید، باید وضع و محیط کاملاً مساعد باشد.

* قدمت 7 هزار ساله جواهر

اغلب زمین‌شناسان معتقدند که قسمت داخلی مواد مذاب که به تدریج سرد و متبلور می‌شود، پدیدآورنده سنگ‌های گوهر است، به گفته دانشمندان این کار در مدت چندین ماه یا هفته هم می‌تواند صورت بگیرد، الماس معمولاً در اعماق زمین، در جایی که حرارت و فشار فوق‌العاده زیاد باشد متبلور می‌شود، شناخت و استفاده از نگین‌های رنگین و زیبا و یا به عبارتی از جواهر، قدمت هفت هزار ساله دارد و از میان نخستین سنگ‌های جواهر شناخته شده می‌توان از عقیق، کوارتز، کهربا، گارنِت، یَشم سبز، یشم، زمرد و فیروزه نام برد، سنگ‌های قیمتی نشانگر ثروت و تشخص بوده و فرمانروایان از نگین‌هایی که از این کانی‌های جواهر ساخته شده بود استفاده می‌کردند.

ارزش و گرانبهایی گوهرها به علت بعضی خواص، از جمله رنگ، استحکام و زیبایی و درخشندگی است که در آنها وجود دارد، گذشته از اینها کمیابی نیز در مطلوب بودن و بالا بردن بهای آنها بی‌اثر نیست، سنگ‌های گرانبها و نیمه‌قیمتی، یا ساده و بی‌رنگند یا دارای رنگ‌های زیبا و خیره‌کننده هستند.

یک قطعه سنگ‌گران بها اگر دارای ترکیبات شیمیایی خالص باشد بی‌رنگ خواهد بود، مانند الماس، که کربن خالص است، وجود اندکی اکسید در یاقوت، سبب تجزیه و بازتاب نور قرمز می‌‌شود و وجود اکسید کرومیوم، موجب ایجاد رنگ سبز در زمرد و یشم سبز می‌شود، زوایای تاج یا قسمت بالای یک نگین و همچنین زوایای قاعده آن، که به وسیله تراش ایجاد شده است در کثرت درخشندگی و رنگ و وارنگی تأثیر بسزایی دارد، بنابراین هرچه تناسب تراش سنگ بهتر باشد، زیبایی و جلوه آن بیشتر است.

* سنگ‌های قیمتی شفادهنده بیماری‌ها و ناراحتی‌های جسمی

سنگ‌های جواهر روی پایه‌هایی از طلا یا پلاتین نصب می‌شده است و هم‌اکنون نیز به همین ترتیب است و علاوه بر آن روی فلزات دیگری چون نقره و غیره نیز، نصب می‌شود، در دوره‌های گذشته سنگ‌های قیمتی علاوه بر ارزش مادی بیشتر جنبه سِحر و جادو داشته و به عنوان طلسم برای صاحبان جواهرات محسوب می‌شدند، همچنین اعتقاد بر این بود که سنگ‌های قیمتی به عنوان شفادهنده بیماری‌ها و ناراحتی‌های جسمی مؤثر است، اخیراً در بعضی از کشورها نوعی از سنگ‌های قیمتی را که در معادن استخراج می‌شوند، به عنوان سمبُل کشور خود برگزیده‌اند.

قدیمی‌ترین روش تزئین و زیباتر جلوه دادن سنگ‌های گرانبها، حکاکی اَشکال و حروف بر روی آنها بوده است، تصور می‌شود برای نخستین بار بلورهای جواهر را در هند تراش داده‌اند اما تا حدود اوایل قرن پانزدهم برش و پرداخت نگین‌های با ارزش فقط محدود به جلای صفحات طبیعی می‌شد که باید شفاف و خوش رنگ باشد و نتیجه کار فقط درخشان‌تر و بهتر جلوه دادن آن بلور بود.

سنگهای غیرشفاف مانند عقیق نیز برش داده شده و با سنگ سمباده برای جلوه بهتر جلا داده می‌شد، باور عمومی بر این است که تراش سنگ‌های جواهر در قرن 15 میلادی آغاز و تا حدودی تکمیل و متداول شده است، برای مدت نسبتاً طولانی فنون مربوط به تراش سنگ جزو اسرار بود و عده معدودی از آن اطلاع داشتند.

از قرن 16 میلادی شهر "ایدار اوبرشتاین" در آلمان غربی به مرکز تراش عقیق و سایر سنگ‌های رنگین و گرانبها تبدیل شد و از اوایل قرن 20 میلادی شهرهای "آمستردام" و "آنتورپ" به عنوان مراکز تراش و فروش برلیان مشهور شدند.

استان زنجان با دارا بودن ذخایر سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی همچون آگات(عقیق)، فلورین، مالاکیت و گارنت موقعیت مناسبی برای راه‌اندازی کارگاه‌های تولید سنگ‌های جواهر را دارد.

کارگاه تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی در سال 1383، در مرکز آموزشی صنایع‌دستی زنجان راه‌اندازی و تاکنون دوره‌های آموزشی متعددی در این مرکز برگزار شده که با استقبال زیاد علاقه‌مندان مواجه شده است.

گزارش از ملک‌ناز نجفی

انتهای پیام/73003/غ40/ف4004