به گزارش خبرگزاری فارس از بیرجند، موزه‌ها محل نگهداری اشیای تاریخی و هنری و حافظ میراث فرهنگی هر جامعه هستند و همانند مراکز فرهنگی ارزشمند و غنی، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند.
خبرنگار فارس در راستای اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی اذهان عمومی در ارتباط با فلسفه، کاربرد، نقش، جایگاه و معرفی موزه‌ها به ویژه موزه‌های خراسان جنوبی گزارشی را تنظیم کرده که به شرح زیر است.
در موزه‌ها اشیاء و آثار باقیمانده از تاریخ دور و نزدیک بشر حفظ شده و به نمایش در می‌آید تا به این ترتیب هویت تاریخی و فرهنگی جوامع شناخته و تثبیت شود و انسان‌ها با شناخت هویت ملی خود، با نگرشی واقع‌بینانه و متکی بر تمدن چندین هزار ساله سربلند از اندیشه شگرف بشری که در آثار هنری و کاربردی نمود یافته، در ساختن آینده بهتر سهیم شوند.
از آنجا که رایج‌ترین و آسان‌ترین راه علمی مطالعه و ملاحظه تاریخ، ایجاد موزه‌ها و معرفی یافته‌ها و آثار به جا مانده از زندگی گذشتگان است.
ایجاد موزه‌ها می‌توانند در زمانی اندک، سفری طولانی به اعماق تاریخ داشته باشند و توشه‌ای ارزشمند از آن سفر کسب کنند.
گردش در موزه‌ها و تماشای تاریخ زندگی گذشتگان علاوه بر تفریح و گذراندن اوقات فراغت نیز یک بازدید علمی و یا یک کلاس آموزشی به شمار می‌رود که می‌توان پیام‌ها و عبرت‌های بسیاری را از آن دریافت و ریشه‌ها و هویت فرهنگی و تاریخی خود را بیشتر و بهتر شناخت.
با این اوصاف و تعریف‌ها لزوم وجود موزه در شهرهای بزرگ به خوبی واضح و مشخص است، ولی هنوز در بسیاری از شهرها موزه‌ای دایر نشده و بدتر از آن نیز اینکه بسیاری از مردم از همان اندک موزه‌هایی هم که در شهرها وجود دارد اطلاعی ندارند و بسیاری از موزه‌ها طی شبانه‌روز فقط تعداد کم و انگشت‌شماری بازدیدکننده دارند.
خراسان جنوبی با توجه به موقعیت ممتاز فرهنگی و تاریخی خود و با توجه به عواملی از قبیل غنای فرهنگی، وجود دانشگاه‌ها، عزیمت گردشگران به این منطقه و جمعیت جوان نیز دارای موزه‌های متعدد و متنوعی است.
تعریف، جایگاه، کاربرد و نقش موزه‌ها
طبق آخرین تعریف شورای جهانی موزه‌ها (ایکوم) موزه یعنی مجموعه‌ای غیرانتفاعی و مؤسسه‌ای دائمی، که درب آن به روی همگان گشوده و برای خدمت به جامعه و توسعه آن گام بر می‌دارد.
هدف موزه‌ها گردآوری، حفاظت، انتقال و نمایش شواهد بر جای مانده از انسان و محیط زیست او و تحقیق، پژوهش، آموزش و بهره‌وری عمومی است.
نقش حیاتی موزه‌ها در جوامع بشری نقشی مؤثر، ماندگار و مروج ناب‌ترین پدیده‌های فرهنگی است.
موزه‌ها از معدود مراکز حافظ یادگاران نسل گذشته و در حقیقت فرزندان هنر و تاریخ است و هر یک از این اشیاء نگهداری شده در موزه‌ها در عین بی‌زبانی به هزار زبان سخن می‌گویند، چرا که اسناد معتبری از هنر، فرهنگ و تاریخ را ارائه و عرضه می‌کنند.
هر شیء و اثر به نمایش گذاشته شده در موزه‌ها یا نمایشگاه زبان حالی دارد و با بیننده‌اش ارتباط برقرار می‌کند.
با تفکر و تعمق می‌توان زبان حال این آثار را درک کرد و از دیدگاه‌های مختلف به بررسی آن پرداخت.
یکی از مهم‌ترین وظایف موزه‌ها، ترجمه این زبان است و وظیفه موزه نیز برقرار کردن ارتباط فرهنگی بازدیدکننده با شیء به نمایش درآمده است.
موزه را نباید مکانی دانست که در آنجا فقط آثار تاریخی و باستانی به نمایش در می‌آید، بلکه تمامی نمایشگاه‌های هنری، جانوری، گیاه‌شناسی، پزشکی، علمی، نگارخانه‌ها، کتابخانه‌ها و آرشیوها و بیشتر بناهای تاریخی، خود به نوعی موزه محسوب می‌شوند.
پدیده موزه به معنای امروزی آن در حقیقت نوعی ارتباط انسان با گذشته‌های خود است و وجود نوعی گسست میان انسان و میراث تاریخی‌اش سبب رویکرد او به هر آنچه که زنده کننده سنت‌های گذشته‌اش است، گشته و پدیده موزه در حقیقت تلاش بشر برای ایجاد ارتباط با عالمی است که شتابان در حال گذر است.
خبرنگار فارس طی گزارشات مختلف سعی دارد اطلاعات و بیوگرافی موزه‌های خراسان جنوبی را برای اطلاع و آگاهی یافتن مردم و سایر هموطنان از موزه‌های استان در خروجی خبرگزاری فارس قرار دهد.
موزه باستانشناسی بیرجند «مجموعه باغ و عمارت اکبریه»
موزه باستانشناسی بیرجند به وسعت 600 متر مربع زیربنا در طبقه نخست عمارت اکبریه (که در واقع ساختمان تشریفات و ارگ حکومتی امیر ابراهیم‌خان شوکت‌الملک بوده) واقع شده است.
در واقع این موزه بزرگ‌ترین موزه باستانشناسی خراسان جنوبی است که شامل بخش‌های مختلف و متعددی است.
بخش فلز، سفال، قرآن و کتابت، اسلحه، ابزارآلات جنگ، سکه، روشنایی، تالار آینه و اشیاء متعلق به خاندان علم از مهم‌ترین بخش‌های موزه باستانشناسی این استان است.
در موزه باستانشناسی بیرجند اشیاء به نمایش گذاشته شده سیر تاریخی مدون و منظمی را از هزاره سوم ق.م تا دوره قاجار بخش‌های متفاوتی شامل می‌شوند.
سفال‌ها و سکه‌ها بیشترین آثار این موزه هستند و مجموعه سفال‌های این موزه دوره‌های مختلف تاریخی از سفال‌های نخودی دست‌ساز هزاره سوم قبل از میلاد، سفال‌های خاکستری هزاره اول میلادی تا سفال‌های لعابدار دوره اسلامی را در بر می‌گیرد.
همچنین مجموعه سکه‌ها موزه باستانشناسی بیرجند سکه‌های دوران تاریخی از سلوکیان، الیمایی‌ها، پارتیان و ساسانیان و سکه‌های دوران مختلف اسلامی تا دوره قاجار را شامل می‌شود.
یکی دیگر از مهم‌ترین بخش‌های این موزه بخش قرآن و نسخ خطی است که قسمت مرکزی بنای اکبریه به عنوان مهم‌ترین بخش معماری آن به این بخش اختصاص دارد.
موزه باستانشناسی شامل قسمت پیش از تاریخ، دوره تاریخی و دوره اسلامی است.
در بخش پیش از تاریخ، اشیایی از دوره نوسنگی (هزاره دوم قبل از میلاد) که برخی نمودار تکامل هنر و صنعت چهار هزار سال پیش است و برخی نیز بیشتر وسایل کاربردی بوده که در معرض دید عموم قرار گرفته است.
ظروف سفالی و سکه‌ها، علاوه بر جنبه‌های کاربردی، القاکننده اعتقادات، جهان‌بینی و هنر آن دوره به شمار می‌رود.
اشیای دوران تاریخی موزه باستانشناسی بیرجند به دوره‌های سلوکی، اشکانی و ساسانی مربوط می‌شود.
==============
گزارش از زهرا محمدی
==========
انتهای پیام/69010/ن40/د1000
