به گزارش خبرگزاری فارس از ارومیه با وجود تذکرات چند باره از سوی مسئولان و انعکاس اخبار مختلف در رسانه‌های استانی و حتی کشوری، استفاده‌های غیرقانونی از آب دریاچه ارومیه به عنوان بزرگ‌ترین حوزه آبخیز آذربایجان‌غربی و البته به عنوان یکی از حوزه‌های آبی شور جهان در سال‌های گذشته همچنان ادامه دارد.
این در حالی است که شاید برخی از کشاورزان و اهالی روستانشین در اطراف این دریاچه و چه بسا روستاهای با فاصله چندین کیلومتری با آن، طعم تلخ خشکسالی مزارع و باغات را چشیده و به احتمال بسیار زیاد مهم‌ترین درآمد خود یعنی کشاورزی را از دست داده‌اند.
البته ناگفته نماند که حفر چاه‌های غیرمجاز در این حوزه آبریز و همچنین برخی اقدامات نادرست و یا دارای بازه زمانی طولانی از سوی مسئولان مربوطه نیز دارای تاثیراتی در این پدیده بوده اما نباید تمام تقصیرات را به گردن مردم انداخت و مهم‌ترین عامل را کشاورزان به عنوان مهم‌ترین استفاده‌کنندگان از آب این دریاچه دانست.
آخرین جهت‌گیری‌های مسئولان استانی و البته کشوری در زمینه طرح‌های نجات دریاچه ارومیه این است که همکاری مردم و به ویژه کشاورزان روستاهای اطراف حوزه آبخیز دریاچه ارومیه دلیل اصلی احیای دریاچه بوده و مردم باید در این راه یاری‌گر مسئولان باشند.
سیدجواد محمودی، معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان‌غربی در این زمینه چند مرتبه گفت‌وگویی با رسانه‌های مختلف داشته و در تمام این مصاحبه‌ها با تاکید بر نقش مردم در مورد احیای آب دریاچه ارومیه، کشاورزان را به همکاری با دولت فراخوانده و نسبت به حفر چاه‌های غیرمجاز تذکر جدی داده است.
اما جدی‌ترین جبهه‌گیری محمودی در زمینه عواقب اقدامات غیرقانونی در حوزه آبریز دریاچه ارومیه زمانی بود که وی در نشست خبری به همراه غلامرضا دیزج‌نژاد معاون برنامه‌ریزی استاندار حاضر شد و به سوالات خبرنگاران در این مورد پاسخ داد.
* ممنوعیت توسعه کشاورزی در روستاهای اطراف دریاچه ارومیه
وی در این نشست خبری با اشاره به اعمال نظارت‌های اصولی بر هرگونه اقدامات غیرمجاز و غیرقانونی در روستاهای اطراف دریاچه عنوان کرد: بر اساس مصوبه سازمان حفاظت محیط زیست هرگونه توسعه کشاورزی در حوزه آبریز دریاچه ارومیه ممنوع بوده و با متخلفان برابر قانون برخورد می‌شود.
حال باید به این نکته توجه کرد که قوانین موجود برای اعمال مجازات علیه متخلفان تا حدی دست و پا گیر است که شاید رسیدگی به پرونده‌های متخلفان دریاچه ارومیه نیازمند مدت زمان طولانی بوده و به این ترتیب نتوان اقدام چندان مناسبی با آنها کرد تا سایر افراد از این اقدام دولت سرمشق گرفته و تصمیم به اعمال تغییرات در زمین‌های کشاورزی خود نکنند.
همچنین این مصوبه توسط سازمان حفاظت از محیط زیست کشور تدوین شده و شاید مسئولان استانی باید بر نحوه اجرای آن نظارت دقیقی داشته باشند تا این برنامه همانند سایر برنامه‌های در انتظار اجرا بر زمین نماند و به احتمال زیاد دچار فراموشی نشود.
البته ناگفته نماند که معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان‌غربی این نکته را نیز مورد اشاره قرار داد که دولت در راه نجات دریاچه ارومیه از هیچ کمکی دریغ نکرده و تاکنون نیز چند طرح را در دستور کار خود قرار داده تا عملیات احیای این دریاچه هرچه سریع‌تر انجام شود.
از این سخنان محمودی چنین برداشت می‌شود که شاید برخی مردم از خشکسالی دریاچه ارومیه سوءاستفاده کرده و برخی اقدامات غیرقانونی را برای استفاده از چنین فرصت پیش آمده انجام داده‌اند تا راهی برای خلاصی مزارع خود از خطر خشکسالی پیدا کنند.
در این میان گفته‌های مدیرکل آب و فاضلاب روستایی آذربایجان‌غربی در مورد چاه‌های غیرمجاز موجود در استان و لزوم رسیدگی سریع به وضعیت این چاه‌ها نیز می‌تواند جالب توجه باشد.
* روند ساماندهی چاه‌های غیرمجاز حوزه آبخیز دریاچه کند است
نقی کریمی بر این عقیده است که اقدامات در زمینه ساماندهی چاه‌های غیرمجاز در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه کند بوده و همین امر موجب سوء‌استفاده‌های احتمالی شده است.
وی همچنین بر لزوم ساماندهی چاه‌های غیرمجاز در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه تاکید کرد و گفت: باید تصمیمات و مصوبات جدی در این مورد توسط مدیران استانی اندیشیده شود تا از این طریق گرهی از کار مردم و به ویژه کشاورزان محتاج به آب دریاچه ارومیه باز شود.
* ناشناس بودن چاه‌های غیرمجاز؛ معضلی به وسعت دریاچه!
در این زمینه نیز گمانه‌زنی‌ها بسیار است؛ مثلا این که برخی چاه‌های غیرمجاز تنها توسط متصدیان آنها قابل شناسایی بوده و هیچ فردی حتی روستاییان نیز قادر به شناسایی آنها نیستند حال با این وضعیت آیا شناسایی چنین چاه‌هایی آن هم با روش‌های هوایی و البته داوطلبانه ممکن خواهد بود.
شاید هم چنین گفته شود که کنتوردار کردن چاه‌های روستایی در صورتی ممکن خواهد بود که کشاورزان برای استفاده از آب به منظور آبیاری مزارع خود با مشکلی مواجه نشوند چرا که در صورت سخت بودن شرایط پس از اجرای طرح کنتوردار کردن چاه‌های کشاورزی شاید برخی افراد مجبور به استفاده دوباره از چاه‌های غیرمجاز شده و مشکلات بزرگ‌تری پدیدار شود.
* کم‌آبی در مزارع و نیاز به آب دلیل اصلی حفر چاه‌های غیرمجاز
در پایان این گزارش نظرات چند کشاورز روستای کشتیبان ارومیه که روزگاری به عنوان یکی از روستاهای حاشیه دریاچه و شاید دچار بحران پرآبی شناخته می‌شد را جویا شدیم که از جمله این نظرات می‌توان به نبود آب کافی برای کشت محصولات پربازده و نیازمند به آب اشاره کرد که مهم‌ترین دلایل روی آوردن کشاورزان به حفر چاه است.
ناگفته نماند که این کشاورزان هم اکنون دچار بحران کم آبی شده و شاید بتوان گفت سخت‌ترین شرایط موجود خود در دهه‌های اخیر را می‌گذرانند چراکه مزارع و زمین‌های زراعی آنها به طور ناگهانی دچار خشکسالی زودرس شده و نگرانی از بابت نابودی شغل اصلی و منبع درآمدشان به عنوان دغدغه روز آنها شناخته می‌شود.
حال باید دید که مسئولان و مدیران ارشد استانی چه فکری به حال مردم روستاهای اطراف دریاچه ارومیه کرده‌اند چراکه بنا به اذعان کارشناسان، زمین‌های زراعی موجود در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه در آینده نزدیک دچار خشکسالی کامل شده و این امر موجب هجوم مردمانی بسیار به شهرها می‌شود.
فرهنگ‌سازی در زمینه بهره‌برداری درست از آب، اطلاع‌رسانی مناسب به روش دیدار چهره به چهره با مردم روستاها، برخورد قانونی همراه با تبلیغ اجرای طرح ساماندهی در روستاها، ایجاد پایگاه‌های ثابت نظارت بر حفر چاه در حوزه آبخیز دریاچه و همچنین بهره‌مندی از نظرات کارشناسان بخش کشاورزی و آب از جمله اقداماتی است که شاید با اجرای به موقع آنها بتوان در زمان مناسب مقابل خشکسالی دریاچه ارومیه ایستادگی کرد.
-----------------------------
گزارش از سجاد امیرکردلر
----------------------------
انتهای پیام/صا10/ض1002
