به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، پس از سال‌ها از اذعان مسئولان و متولیان هنرهای نمایشی به مشکلات تئاتر در اصفهان، هم‌چنان هنر تئاتر در این کلان‌شهر از مشکلات متعددی رنج می‌برد، به گونه‌ای که تنها تئاتری‌های اصفهان باغیرت و تعصب خود به این هنر آن را حفظ کرده و زنده نگه داشته‌اند.
با در نظر گرفتن مشکلات هنرمندان این رشته در اصفهان می‌توان گفت، تئاتر اصفهان پویا و فعال به راه خود ادامه می‌دهد اما تا کی هنرمندان این عرصه می‌توانند این مشکلات را تحمل کنند و تا کجا این قطار می‌تواند بر ریل ناهم‌گون نظرات مختلف مسئولان بدون اینکه آسیب جدی ببیند، حرکت کند.
از جمله آسیب‌های این هنر که تمام مسئولان و متولیان به آن اشاره دارند کمبود سالن تئاتر، نبود مکانی برای تعامل بیشتر کارگردانان تئاتر، نویسندگان و مسئولان با یکدیگر است به گونه‌ای که این عدم تعامل گاه سبب دشمنی و سوءظن این گروه‌ها نسبت به هم شده است، به طور مثال کارگردانی ادعا میکند مسئولان سالن فلان تنها به کارگردانان خاص و نمایش‌های ویژه و مناسبتی اهمیت می‌دهد و کارگردان دیگر نیز همین ادعا را در مورد دیگری دارد.
هم‌اکنون در اصفهان تنها دو سالن برای نمایش تئاتر هست که سالن تالار هنر گر چه تخصصی‌تر به تئاتر می‌پردازد، اما در شش ماه نخست سال به تئاترهای آزاد اجازه اجرا نمی‌دهد و تنها تئاترهای شرکت کننده در جشنواره‌های این تالار اجازه اجرا دارند.
حال چگونه 40 تا 50 گروه تئاتری می‌توانند در شش ماهه دوم سال در این تالار به اجرا بپردازند سؤالی است که جواب و راه‌حلی به دنبال ندارد.
اجرای تئاتر در تالار استاد فرشچیان نیز مشکلات ویژه خود را دارد و علاوه بر اینکه این سالن برای اجرای تئاتر تخصصی‌سازی نشده است، از آن برای اجرای برنامه‌های شهری نیز استفاده می‌شود.
از طرفی کارگردانان در این سالن پس از صف طولانی انتظار برای به صحنه بردن نمایش خود تنها می‌توانند پنج شب اجرا داشته باشند و برای اجرای اضافه‌تر لازم است سالن را اجاره کنند.
این در حالی است که پس از سه تا چهار شب گروه تئاتر تازه متوجه می‌شود که مخاطب چه درخواستی از او دارد و با چه قسمت‌هایی از نمایش ارتباط بیشتری یافته است، بنابراین مدت محدود اجرای تئاتر امکان تقویت بخش‌های جذاب تئاتر و برطرف ساختن ضعف‌ها را از گروه می‌گیرد.
این نکته را نیز نباید از نظر دور نگه داریم که اکنون علاوه بر عدم وجود سالن مناسب برای اجرای تئاتر، فقدان پلاتوی مناسب برای تمرین تئاتر سبب شده بسیاری از گروه‌های تئاتری مجبور شوند از شرکت در جشنواره‌ها چشم‌پوشی کنند.
از طرفی مخاطبان تئاتر در اصفهان چندان تمایلی به تماشای تئاتر ندارند و یا مایلند به صورت رایگان شاهد اجرای آن باشند، بنابراین می‌توان گفت علاوه بر موارد ذکر شده، عواملی هم‌چون عادت دادن مخاطبان به تماشای تئاتر رایگان، عدم درک کارگردانان از نیاز مخاطبان، مخاطب‌شناسی و فرهنگ‌سازی غلط در این زمینه مؤثر بوده است.
* دل‌مشغولی‌های مالی از مهم‌ترین دغدغه‌های اهالی تئاتر است
یک کارگردان تئاتر در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: دل‌مشغولی‌های مالی از جمله مهم‌ترین دغدغه‌های اهالی تئاتر است که این موضوع آسیب‌های جدی به تئاتر وارد میکند.
جواد نوری‌دیزیچه افزود: فردی که می‌خواهد تئاتر کار کند باید به صورت تمام وقت به فکر تئاتر باشد و اجراهای مداوم داشته باشد که با وجود هزینه‌ها و تعداد سالن‌های محدود تئاتر در اصفهان این موضوع غیرممکن است.
وی تاکید کرد: در شهرهای دیگر کشور مانند تهران افرادی هستند که تمام هزینه‌های آنها از تئاتر تأمین می‌شود و هر شب در سطح شهر اجرا دارند و این در حالی است که تئاتری‌های اصفهان یا مجبور هستند که در کنار تئاتر به کار دیگری بپردازند و یا اینکه به ندرت هزینه‌های خود را به کمک اسپانسرهای خصوصی تأمین کنند.
این کارگردان نمایش با اشاره به لزوم فرهنگ‌سازی درباره اهداف تئاتر تصریح کرد: مردم اصفهان به دلیل فرهنگ‌سازهای غلط تصور می‌کنند تئاتر امری تفننی است و تنها باید باعث سرگرمی آنها شود و این در حالی است که تئاتر آموزشگاهی برای بهتر زیستن است.
وی با بیان اینکه توزیع بودجه تئاتر در میان اهالی تئاتر ناعادلانه است، گفت: این بودجه به طور معمول به افراد خاصی تعلق می‌گیرد و در این میان بیشتر افراد جوان برای هزینه‌های سالن و محل تمرین دچار مشکل می‌شوند.
نوری ادامه داد: گاه برای اجرای برخی تئاترها 50 تا 60 بازیگر حرفه‌ای و غیر حرفه‌ای فعالیت می‌کنند که مسئول گروه نمی‌تواند حقوق آنها را تأمین کند چرا که مردم اصفهان به علت عادت داشتن به دیدن نمایش‌های رایگان کم‌تر حاضرند هزینه این‌گونه نمایش‌ها را بپردازند.
کارگردان نمایش نیز با بیان اینکه تئاتر اسپانسر مناسب ندارد، تاکید کرد: اکنون شهرداری به نوعی اسپانسر تئاترهای اصفهان شده است اما تئاتر را به موضوع‌ها، برنامه‌ها و اهداف خود محدود کرده و این در حالی است که برخی موضوعات قابلیت دراماتیک ندارند.
پویان عطایی افزود: بدین ترتیب هنرمند نمی‌تواند بر روی اهداف نمایشی خود تمرکز کند و برای برخورداری از سالن و امکانات مناسب مجبور می‌شود به اجرای تئاترهای خاص تن در دهد که این موضوع از جذابیت تئاترها می‌کاهد و مشکلات تئاتر را بیشتر میکند.
*جذب اسپانسرهای مناسب به رفع مشکلات تئاتر کمک شایانی میکند
وی با بیان اینکه جذب اسپانسر برای تئاتر از جمله ضروری‌ترین کارها برای رفع مشکلات تئاتر است، بیان داشت: بارها گروه‌های تئاتری کار نمایشی و بازیگران آماده دارند اما به سبب عدم وجود اسپانسر نمی‌توانند فعالیت خود را آغاز کنند.
این کارگردان تئاتر ادامه داد: این وظیفه ارگان‌های مسئول مانند اداره ارشاد اسلامی و انجمن هنرهای نمایشی است که به این امر توجه بیشتری کنند.
وی با اشاره به اینکه ارگان‌ها مسئولانه با مسئله تئاتر اصفهان برخورد نمی‌کنند، تصریح کرد: هر کدام از این ارگان‌ها به جای اینکه به فکر رفع مشکلات تئاتر باشند مدام در حال متهم کردن یکدیگر هستند و مسئولیت رفع مشکلات تئاتر را به گردن یکدیگر می‌اندازند.
* ارگان‌ها مسئولانه با مسئله تئاتر اصفهان برخورد نمی‌کنند
عطایی در ادامه با انتقاد از عملکرد اداره ارشاد اصفهان در زمینه ایجاد سالن‌های حرفه‌ای تئاتر گفت: در شهرهایی بسیار کوچک‌تر از اصفهان حداقل چهار سالن تئاتر وجود دارد و این در حالی است که در اصفهان تنها یک سالن وجود دارد که آن نیز علاوه بر مشکلات ذکر شده برای اجرای تئاتر مناسب‌سازی نشده است و سالن آمفی‌تئاتر حرفه‌ای محسوب نمی‌شود.
وی افزود: این سالن برای سخنرانی مناسب است و تنها حسی که برای مخاطب در آن ایجاد نمی‌شود حس دیدن تئاتر است.
این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه اکنون 40 گروه تئاتری در اصفهان مشغول فعالیت هستند، تأکید کرد: اگر 10 گروه از این تعداد به طور هم‌زمان آماده اجرای نمایش باشند، حداقل 10 روز نیز برای اجرای خود نیاز دارند که بدون داشتن سالن تئاتر این امکان برای هیچ کدام وجود ندارد و باید مدت‌ها در صف انتظار سالن باشند.
وی ادامه داد: لازم است اداره ارشاد هر چه سریع‌تر به حل این مشکل اقدام کند و سالن‌هایی را برای تئاتر کرایه و مناسب‌سازی کند یا هزینه‌ای برای ساخت سالن تخصیص دهد.
*نمایش‌های تئاتر مخاطب را جذب نمی‌کند
عطایی ادامه داد: مشکل دیگر تئاتر این است که هنوز کیفیت نمایش و اجرای تئاتر در اصفهان به حدی نیست که بتواند مخاطب را جذب کند که این موضوع به عدم مخاطب‌شناسی گروه‌های تئاتری برمی‌گردد.
وی اضافه کرد: در صورتی که تئاتر از کیفیت مناسبی برخوردار باشد، سبب می‌شود زیبایی آن در میان مردم دهان به دهان بچرخد و مخاطبان زیاد را جذب کند.
این کارگردان عدم همکاری ارگان‌ها را از دیگر مشکلات عرصه تئاتر اصفهان دانست و تصریح کرد: اداره ارشاد اصفهان همیشه دم از کمبود بودجه می‌زند، شهرداری ظرفیت اجرایی برای تمام تئاترها ندارد و به کارهای مناسبتی اهمیت بیشتری می‌دهد و با هزینه‌های اندک حوزه هنری نیز نمی‌توان کارهای شاخص انجام داد.
وی تأکید کرد: لازم است مسئول اداره‌کل ارشاد اصفهان نه تنها به درد تئاتری‌ها بلکه به درد همه هنرمندان رسیدگی کند و با برگزاری جلساتی به درد دل اصناف هنر گوش فرا دهد تا بتواند از پیشنهادهای آنها استفاده و راهکارهای مناسبی ارائه دهد.
عطایی ادامه داد: در این صورت است که می‌توان امیدوار بود در طول سالهای آینده به چشم‌انداز مناسبی در تئاتر استان برسیم که اگر غیر از این باشد درد تئاتر و دیگر هنرها به قوت خود باقی می‌ماند.
* اعتلای تئاتر کشور نیازمند همکاری تمام ارگان‌هاست
به گزارش فارس، مسئول گروه تئاتری پژوهش مهر نیز در این‌باره به خبرنگار فارس گفت: اعتلای تئاتر کشور نیازمند همکاری تمام ارگان‌هاست، زیرا در سیستم جهانی نیز تمام ارگان‌ها به هر نحو که بتوانند از تئاتر حمایت می‌کنند.
رادمهر کشانی افزود: در تمامی کشورها علاوه بر وزارت ارشاد، سازمان‌های مختلف با یکدیگر همکاری می‌کنند تا جریان هنری و فرهنگی مناسبی در شهرشان شکل بگیرد اما در ایران شهرداری و حوزه هنری فعالیت چندانی در این‌باره ندارند.
وی تصریح کرد: بیشتر فعالیت‌های تئاتری این ارگان‌ها انحصاری است و این سازمان‌ها بیشتر از افراد خاص و کارهای مناسبتی حمایت می‌کنند که این موضوع سبب می‌شود فضای تئاتری مناسبی در شهر شکل نگیرد.
مسئول گروه تئاتری پژوهش مهر با اشاره به اینکه اگر هنر محدود شود دچار خفقان شده و از بین می‌رود، تصریح کرد: لازم است به جای استفاده تبلیغاتی و سازمانی از دیدگاه هنری به تئاتر نگریسته تا سبب اعتلای این هنر شود، زیرا استفاده تبلیغاتی از هنر تنها سبب نابودی آن می‌شود.
وی با بیان اینکه اداره ارشاد هر شهر متولی امور هنری است، تصریح کرد: اداره ارشاد این دیدگاه را درباره هنر دارد که آن را به موضوعات خاص محدود نکند، اما لازم است با بسترسازی‌های مناسب در راستای ساخت سالن‌های جدیدی اقدام کند و دیگر سالن‌های سطح شهر نیز باید به جای ارگان‌هایی که استفاده تبلیغاتی و ابزاری از هنر می‌کنند در اختیار اداره ارشاد قرار گیرد.
*وظایف انجمن هنرهای نمایشی در قبال هنرمندان
گزارش فارس حاکی از این است که، انجمن هنرهای نمایشی برای رفع مشکلات اهالی تئاتر شکل گرفته است و گر چه نمی‌توان منکر برخی اقدام‌های مثبت آن شد اما با توجه به اینکه اختیارات تام در این زمینه ندارد هنوز اقدام شایان توجهی برای رفع این مشکلات انجام نداده است.
سؤالی که برای تمامی اهالی تئاتر وجود دارد این است که این انجمن با توجه به وظیفه‌ای که در قبال هنرمندان تئاتر دارد چرا تاکنون اقدام به برگزاری جلسه برای دور هم جمع شدن تئاتری‌های اصفهان نکرده است.
انجمن هنرهای نمایشی در سال گذشته توجیهی برای این عملکرد خود داشت و معتقد بود که امکان منحل شدن انجمن از سوی وزارت ارشاد وجود دارد اما در سال جاری این موضوع منتفی شده و حتی بودجه برگزاری جلسات به این انجمن داده شده است.
با وجود اینکه نزدیک دو ماه از آغاز سال جاری می‌گذرد حتی اعضای مجمع عمومی این انجمن تعیین نشده‌اند تا بتوانند برای تئاتر برنامه‌ریزی کنند و البته این امید می‌رود که پس از جشن آیین اردیبهشت تکاپوی بیشتری از سوی این انجمن برای تعیین اعضا و برنامه‌ریزی‌های مناسب انجام شود.
*خودمان تیشه به ریشه تئاتر نزنیم
کارگردان تئاتر نیز درباره مشکلات تئاتر به خبرنگار فارس اصفهان گفت: از مهم‌ترین معضل‌های تئاتر اصفهان این است که گروه‌های تئاتری با یکدیگر متحد نبوده و به نوعی خودشان تیشه به ریشه تئاتر می‌زنند.
حسین عبداللهی افزود: نخستین مشکل اهالی تئاتر در اصفهان این است که نشست‌هایی مشترک برای تعامل بیشتر با یکدیگر نداشته و پراکنده هستند، اما باید به این نکته توجه کنند که تا زمانی که به انسجام لازم دست نیابند، مسئولان نیز به حرف آنها توجه نمی‌کنند.
وی بیان داشت: اتحاد بین گروه‌های تئاتری مهم‌ترین اقدامی است که مسئولان ارشاد برای رفع مشکلات تئاتر باید انجام دهند.
این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه تئاتر اصفهان نیازمند برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت اما زودبازده است، تصریح کرد: در این راستا لازم است مسئولان اداره ارشاد برنامه و چشم‌انداز چند سالهای برای تئاتر در نظر بگیرند تا این هنر کم کم معضلات خود را پشت سر گذاشته و مسیر تعالی را طی کند، چرا که در غیر این صورت روز به روز وضعیت تئاتر اصفهان وخیم‌تر می‌شود.
وی از جمله دیگر مشکل‌های تئاتر اصفهان را گردآوردن مخاطب دانست و تأکید کرد: عدم برنامه‌ریزی مناسب مسئولان و هنرمندان در ایجاد این وضعیت در تئاتر اصفهان مؤثر بوده است.
عبداللهی ادامه داد: مخاطب باید برای کاری که می‌بیند ارزش قائل بوده و هزینه پرداخت کند که در تهران این موضوع اتفاق افتاده و گاه مخاطبان برای خرید بلیت برخی نمایش‌ها چندین ساعت در صف می‌ایستند و حتی بلیت وارد بازار سیاه می‌شود، اما در سالهای اخیر این موضوع را در اصفهان شاهد نبوده‌ایم.
وی یکی از دلایل عدم علاقه مخاطبان اصفهانی به تئاتر را ناشی از عدم مخاطب‌شناسی صحیح کارگردانان دانسته و گفت: کارگردانان تئاتر به جای دنبال کردن دل‌مشغولی‌های خود باید نیاز مخاطبان امروزی را دریابند و در راستای برآوردن آن برنامه‌ریزی کنند که در این صورت است که مخاطب نیز برای آن ارزش قائل می‌شود.
این کارگردان تئاتر تاکید کرد: اگر مسئولان با دید بازتر و هنرمندان با تحقیق، پژوهش و چشم‌انداز بیشتر به تئاتر بنگرند، مخاطب نیز جذب این هنر می‌شود، ضمن اینکه مخاطب باید دریابد که تئاتر در فرهنگ‌سازی نقش مهمی دارد و لازم است اهمیت بیشتری به تماشای آن دهد.
*اعتبارات اصفهان کفاف خانواده هنری اصفهان را نمی‌دهد
مسئول هنرهای نمایش اداره ارشاد اصفهان با بیان اینکه به مشکلات تئاتر اصفهان واقف است، تصریح کرد: با توجه به اینکه ارگانی مانند اداره ارشاد سیستمی دولتی است قادر به جذب اسپانسرهای خصوصی نیست و باید هزینه‌ها را از اعتبارات تأمین کند.
حمید شهرانی افزود: با توجه به اعتبار کمی که به اصفهان تعلق می‌گیرد نمی‌توان خانواده هنری اصفهان را به خوبی تأمین کرد بنابراین سعی می‌کنیم گروه‌های نمایشی را تشویق کنیم که با اسپانسرهای خصوصی وارد مذاکره شوند.
وی در پاسخ به این سؤال که با وجود ادعای اداره ارشاد مبنی بر برگزاری جلساتی با هنرمندان چرا هنوز تئاتر اصفهان این همه مشکل دارد، گفت: مشکلات تئاتر را باید تقسیم‌بندی کرد چرا که این مشکلات شامل بخش سخت‌افزاری مانند کمبود سالن اجرا و پلاتو و مشکلات نرم‌افزاری است.
مسئول هنرهای نمایش اداره ارشاد اصفهان درباره مشکلات نرم‌افزاری این بخش تصریح کرد: در این بخش داشتن سیاست و تدوین یک سری برنامه‌ها ضروری است که از جمله آنها برگزاری جلسات بیشتر است که البته در قالب انجمن هنرهای نمایشی باید انجام شود که این انجمن تاکنون برای این موضوع اقدام نکرده است.
*برای رفع مشکلات تئاتر کلان‌نگری لازم است
وی اضافه کرد: هنرمندان باید به شکل کلان‌تری به هنر نگریسته و آن را محدود به حیطه شخصی خود نکنند چرا که در این حالت هر فرد تنها مشکلات و منافع خود را در نظر دارد و با هر تغییر در مشکل و منافعش نظری ابراز میکند.
شهرانی ادامه داد: بنابراین باید برای رفع مشکلات کل جامعه هنری را در نظر گرفت و برای رفع دغدغه‌های این جامعه برنامه‌ریزی کلی کرد.
وی با اشاره به اینکه ارگان‌های دولتی نمی‌توانند اسپانسر بخش خاصی از هنر شوند، گفت: با توجه به سیستم حقوقی و دولتی اداره ارشاد حمایت این ارگان از هنرها باید همه‌گیر باشد و منحصر به تبلیغ و حمایت از فضای هنری خاصی نشود.
مسئول هنرهای نمایش اداره ارشاد اصفهان در پاسخ به این سؤال که اداره ارشاد چه برنامه‌هایی برای ایجاد سالن‌های جدید و ساخت پلاتوهای تخصصی تئاتر در سال جاری دارد، گفت: برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده است که در صورت مصوب شدن اعتبارات آن عملیاتی می‌شود تا با تغییر کاربری و تجهیز فضاهای موجود مشکل سالن اجرا و پلاتو حل شود.
وی تصریح کرد: مدیر جدید ارشاد جلسات خصوصی با برخی هنرمندان تئاتری داشته اما هنوز جلسه‌ای عمومی با هنرمندان تشکیل نداده است که امیدواریم به زودی چنین جلسه‌ای برگزار شود.
* بیان مکرر مشکلات تئاتر، لوث شدن قضیه در اذهان مخاطبان
مشکلات تئاتر اصفهان سال‌هاست توسط رسانه‌ها، کارگردانان و متولیان تئاتر مطرح شده است به گونه‌ای که بیان آن برای برخی کارگردانان و شنیدن آنها برای مخاطبان خسته کننده و لوث شده است.
به نظر می‌رسد مسئولان اصفهان به خوبی به مشکلات تئاتر اصفهان واقف هستند و لازم است به جای اینکه تنها به بیان راهکارهای رفع مشکلات تئاتر بپردازند در این زمینه اقدام‌های جدی را آغاز کنند و به جای بهانه آوردن درباره کمبود اعتبارات برای جذب اعتبار اقدامات جدی انجام دهند چرا که تنها با شعار مشکلات تئاتر اصفهان حل نمی‌شود.
هم‌اکنون از سوی وزارت ارشاد جریان گروه‌های تئاتری در کشور جدی شده و قرار است به جای فردگرایی، تشکل‌های گروهی مورد توجه قرار گیرد که این موضوع می‌تواند به سازماندهی تئاتر کشور کمک شایانی کند.
بنابراین با توجه به منصوب شدن مدیر جدید اداره ارشاد اصفهان لازم است این ارگان با همکاری ارگان‌های دیگر از این موقعیت استفاده کنند و ضمن تشکیل جلساتی برای شنیدن دیدگاه‌ها و راهکارهای هنرمندان نمایش با برنامه‌ریزی برای تئاتر و جذب اسپانسر به سر و سامان دادن تئاتر در اصفهان کمک کنند.
ما نیز هم‌چنان منتظر پاسخ‌گویی مسئولان مربوطه و اعلام زمان شروع برنامه‌ریزی‌ها هستیم تا آن را از رسانه خود اعلام کنیم.
گزارش از فاطمه کازرونی
انتهای پیام/خ10/ط4000
