گران شدن دارو، مانع از قاچاق آن می‌شود/ جهانی شدن قیمت دارو، مافیای دارو را متضرر می‌کند

محمدعلی دانشمهر امروز در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار فارس در همدان در ارتباط با گیاهان دارویی همدان،اظهار کرد: این بحث در شهر بوعلی سینا مقداری پر رنگ‌تر است،  در این شهر ظرفیت  داروهای گیاهی وجود دارد و با توجه به اینکه مردم، همدان با عنوان بوعلی سینا می‌شناسند حیف است که به چنین ظرفیتی توجه نشود.
وی با تأکید بر لزوم عملیاتی کردن تحقیقات در زمینه گیاهان دارویی، عنوان کرد: یکی از وظایف دانشکده داروسازی در زمینه تحقیقات و خدمات دارویی این است که باید پایلوت خدمات گیاهان دارویی را نیز باید داشته باشیم.
رئیس دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی همدان متذکر شد: در زمینه تحقیقاتی گیاهان دارویی در مرحله نخست احتیاج داریم که بین همه مراکزی که مدعی این کار هستند، هماهنگی ایجاد شود.
وی با تأکید بر لزوم شناخت گیاهان دارویی موجود در منطقه، خاطرنشان کرد: در سال 83، این طرح را برای زاگرس غربی چهار استان غرب کشور شامل کرمانشاه، سنندج، ایلام و همدان، پروژه ملی کردم چرا که تا قبل از آن از انقلاب هم کار زیادی انجام نشده بود این مهم در این منطقه مغفول بود یعنی پوشش گیاهی غرب کشور مثل جاهای دیگر رشد نداشت.
 
*ساخت نرم افزار بانک اطلاعاتی جامع از گیاهان دارویی
دانشمهر با بیان اینکه کل پوشش گیاهی کرمانشاه را در پروژه چهار ساله جمع‌آوری کرده، گفت: تفاوتی که این پروژه با پروژه‌های قبلی داشت این بود که در آن، از گونه‌های گیاهی زنده نیز به صورت دیجیتالی عکس گرفتیم که این قسمت را حوزه گیاهان دارویی ندارند چون تشخیص گیاه خشک با زمانی که در محیط زنده است تفاوت دارد.
وی در ارتباط با طرح "بررسی پوشش گیاهی زاگرس غربی یا غرب کشور"، ابراز کرد: ادعای ما این بود که می‌توانیم عکس گیاهان را به صورت دیجیتالی در اختیار همه بگذاریم و از آنجایی که چهار استان کشور را که از این نظر کمتر کار شده بود، مورد توجه قرار دادیم، طرح تحقیقاتی ما اهمیت بیشتری داشت و در حال حاضر نیز ما در انتهای این کار چند ساله هستیم.
رئیس دانشکده داروسازی علوم پزشکی همدان با بیان اینکه جهادکشاورزی یا دانشکده کشاورزی گیاه را به صورت عام می‌شناسد و نمی‌تواند بگوید این نوع گیاه، دارو، غذا یا علف هرز است، تصریح کرد: داروسازان تفکیک را می‌شناسند و مثلاً بین چندین هزار گونه‌ای که در یک مکان پیدا می‌شود، چند صد گونه دارویی را شناسایی می‌کنند اگر چه این دلیل نمی‌شود که بقیه دارو نیستند و می‌توانیم بگوییم کل گیاهان، دارو هستند.
وی با بیان اینکه دانشکده‌ها و مراکز دیگر "گیاه" را به صورت عام می‌بینند و بنابراین به کار داروشناسی آن جهت نمی‌دهند، اظهار کرد: دانشکده داروسازی در این راستا ابتدا گیاهان را در پوشش خود قرار داده و سپس گیاهان دارویی را مشخص می‌کند که حاصل این عمل، ذخیره بانک گیاهان دارویی می‌شود.
دانشمهر با بیان اینکه در همه این جای مملکت حداقل‌های بسیاری در زمینه داروسازی داریم اما بانک اطلاعاتی جامعی وجود ندارد، گفت: در هر منطقه یک هرباریوم وجود دارد که در آن هرباریوم، سیستم ایندکسی وجود دارد که مثل کتابخانه‌های زمان قدیم باید زمان زیادی را برای یافتن گیاه داروی موردنظر صرف که این اطلاع رسانی ضعیفی می‌دهد.
وی عنوان کرد: در راستای ایجاد یک بانک اطلاعاتی جامع از گیاهان دارویی، نرم افزار جامعی ترتیب داده‌ایم و همه گیاهانی را که تاکنون بر روی آنها کار کردیم را در آن قرار داده و در آن عکس هرباریومی نمونه خشک شده قبل برداشت، مشخصات جایی که این برداشت انجام می‌شود، طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع، تمام مشخصات فنی که برای گیاهان لازم است، را گنجانده‌ایم.
رئیس دانشکده داروسازی علوم پزشکی همدان با اشاره به آماده بودن نرم‌افزار جامع اطلاعاتی گیاهان دارویی، اضافه کرد: شاید این اطلاعات گردآوری شده در ارتباط با گیاهان دارویی قبل از این هم بوده، اما نقطه قوت آن این است که عکس‌های دیجیتالی بسیار دقیقی از آن تهیه شده که قابل استفاده در کلاس است تا از داخل ایران یا از خارج به آن لینک شود، اگر چه در ایران این سیستم را نداریم اما در ترکیه و آلمان این‌گونه است.
وی با بیان اینکه این طرح در دانشگاه بوعلی سینا دنبال می‌شود،گفت: این نرم‌افزار را که به‌عنوان دایره‌المعارف ایران به گونه‌ای با نام بوعلی سینا ارتباط می‌دهیم، می‌تواند در اختیار کل مجموعه‌ها قرار بگیرد و از هر نقطه‌ای به آن لینک شوند و در ایران می‌توانیم این امکان را فراهم کنیم که به صورت پروژه مشترک همه گیاه‌‌های دارویی خود را وارد این سیستم کنند و در ابتدا آن را تقویت کنیم تا به این واسطه همه موجودی گیاهی ایران در این بانک باشد.
دانشمهر با بیان اینکه با ارائه این نرم‌افزار می‌توان مشخص کرد که در چه ارتفاعی از همدان کدام گیاه دارویی رشد و نمو دارد، تصریح کرد: ممکن است سازمان محیط زیست ایراد بگیرد که شما با این کار سبب میشوید که مردم به مراتع بروند این اشکال درست نیست چرا که در حال حاضر نیز این کار انجام میشود.
 
*برخی شرکت‌های دارویی به صورت زیرزمینی به کشت گیاه مبادرت می ورزند
وی ادامه داد: بسیاری از شرکت‌های دارویی به صورت زیرزمینی با افراد محلی ارتباط دارند و آنها هم گیاهان دارویی را شناسایی کرده اند.
رئیس دانشکده داروسازی علوم پزشکی همدان متذکر شد: شرکت‌های دارویی موظف هستند که در سطح زیرکشت خودشان اقدام به کشت کنند اما در جایی که سطح زیرکشت جواب ندهد یا برای آنها صرف نداشته باشد بالاخره برای تأمین مواد یا گیاه مورد نیاز مراتع را خالی می‌کنند.
وی با تأکید بر اینکه ما نمی‌توانیم اطلاع رسانی در زمینه گیاهان دارویی را به دلیل اینکه دیگران نباید وارد مراتع شوند، مغفول بگذاریم، اظهار کرد: همانطور که جنگل بان از جنگل‌ها حفاظت می‌کنند، از گیاهان دارویی نیز باید حفاظت کنند. 

*در همدان کارخانه داروسازی به معنای واقعی نداریم  
دانشمهر در بخش دیگری از سخنانش در زمینه تنوع در پوشش گیاهی در ایران، با بیان اینکه پس از چین و هند شاید سومین کشور مطرح جهان باشیم، افزود: در کشور ما جای کار در زمینه گیاهان دارویی به حدی زیاد است که شاید در سرزمین‌های دیگر نباشد چرا که عملا کارخانجات داروسازی و بانک ژنتیکی تمام این گیاهان و توان بهره‌برداری از اینها وجود دارد چون دارای ارزش افزوده و سوددهی بسیار بالایی هستند.
وی با اشاره به تصویب 900 میلیون تومان در یکی از نشست‌های مهم استانی، توسط استاندار برای دانشکده داروسازی، عنوان کرد: تحقق این مهم، می‌تواند باعث تقویت صنعت کشاورزی و دارویی در همدان شده و همدان را به قطب صنعتی برای تولید دارو و گیاهان دارویی، تبدیل کند.
رئیس دانشکده داروسازی علوم پزشکی همدان با بیان اینکه در حال حاضر در همدان، کارخانه داروسازی به معنای واقعی نداریم، اذعان کرد: یکی دو مورد کارخانه که با عنوان داروسازی در همدان مجوز گرفته‌اند به صورت خیلی محدود تولیدات دارویی مثل سرم دارند یا محلولهای تزریقی خیلی محدودی را شروع کرده اند و  لفظ داروی عام نداریم.
وی اظهار کرد: آغاز فعالیت همین یکی دو مورد کارخانه داروسازی محدود در همدان نیز اتفاق خوبی است اما با توجه به وجود دانشکده داروسازی در این شهر حتما باید صنعت داروسازی به معنای عام نیز در آن فعال باشد که البته ما در دانشکده داروسازی خود پیشگام این حرکت هستیم.
 
*همدان با کمبود شدید داروساز عمومی و متخصص مواجه است
دانشمهر با بیان اینکه در استان همدان با کمبود شدید داروساز مواجه هستیم، گفت: این کمبود حتی شامل داروساز عمومی نیز می‌شود چه برسد به داروساز متخصص؛ اما در این زمینه در حال تلاش هستیم و تا حدودی نیز تلاش‌ها به ثمر رسیده است که حتما تعداد داروسازان بیشتر و بهتر خواهد شد.
وی گفت: یک کارخانه برای این شهر کم است و حتما باید چندین کارخانه مختلف گیاهی و شیمیایی در همدان فعال باشد.
رئیس دانشکده داروسازی علوم پزشکی همدان تصریح کرد: در راستای ایجاد دانشکده داروسازی خیلی سخت می‌گیرند و می‌گویند این دانشکده پر هزینه بوده و برد تحقیقاتی بالایی دارد و دستگاه‌های آنالیز پیشرفته ای دارد که به جز تهران در هیچ کجا نیست و دانشگاه بوعلی نیز از این لحاظ کاملا در فقر است.
 
*مجوز دانشکده داروسازی همدان، موقت است
وی با بیان اینکه دانشکده داروسازی همدان باید مجهز به ده‌ها دستگاه پیشرفته باشد و در حال حاضر مجوز دانشکده داروسازی همدان موقت بوده و مجوز دائمی نیست، ابراز کرد: فعالیت این دانشکده هر ساله رصد می‌شود و اگر ما نتوانیم به اهداف تعیین شده برسیم، این مجوز را از ما می‌گیرند.
دانشمهر با بیان اینکه حساسیت دانشکده داروسازی همدان را به گوش استاندار رسیده و وی قول کمک داده است، اضافه کرد: بعد شناخت گیاهان دارویی موجود نیز در دانشگاه فتوشیمی انجام می‌شود و باید گفت که در اینجا گونه‌هایی داریم که جای دیگر نیست و تنها مخصوص این ناحیه است.
وی با بیان اینکه خداوند برای هیچ مرضی نیست که دارویی را در طبیعت قرار نداده باشد، گفت: علت معروف شدن عسل به‌عنوان داروی شفابخش به دلیل این است که زنبور از گرده گیاهان خاص بر می‌دارد و در کندو به حالت پایدار حفظ میکند و آن دارو ماندگار و شفابخش است.
رئیس دانشکده داروسازی علوم پزشکی همدان اظهار کرد: تحقیقات ما در دانشکده داروسازی می‌تواند به کشف خیلی از مواردی بینجامد که درمان دارویی ندارد، برای مرض‌هایی که یا با آنها مواجه نشدیم یا اینکه برای آن درمان نداریم چرا که در طبیعت گیاهان دارویی داریم که به هیچ وجه قادر به ساخت آن نیستیم.
وی با بیان اینکه در ارتباط با گیاهان، بیوتکنولوژیک، بحث بسیار خاصی است، عنوان کرد: چین که اقتصاد بسیار متحول و رو به رشدی دارد و در زمینه گیاهان حرف اول را در دنیا میزند به این دلیل است که این مهم را تخصصی کرده است.
دانشمهر متذکر شد: هیچ دلیلی وجود ندارد که ما نتوانیم بحث گیاهان دارویی را تخصص بکنیم چون نیروی جوان و تخصص‌های مربوطه در جامعه زیاد داریم که تخصص شیمی دارند و با اینکه میتوانند تولیدکننده جهانی باشند. 

* گرانی دارو بحث قاچاق آن را منتفی می‌کند
وی با اشاره به انتشار خبری مبنی بر لزوم کاهش قیمت دارو در راستای کاهش موارد قاچاق آن از سوی معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی همدان، ضمن رد این قضیه، متذکر شد: مخالفت من با این قضیه جایی منعکس نشد چرا که اگر دارو گران باشد قاچاقش منتفی می‌شود، معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی همدان خود، داروساز نیست که این نظر را داده است.
وی تصریح کرد: زمانی که دارو گران شود بحث قاچاق آن منتفی می‌شود اگر چه در این صورت ممکن است قاچاق از بیرون به داخل کشور داشته باشیم که در این زمینه نیز باید یک سیاست درست اتخاذ شود که قاچاق دارو نه از داخل و نه از خارج صورت گیرد.
 
*جهانی شدن قیمت دارو، مافیای دارو در کشور را به شدت متضرر می‌کند
دانشمهر با تأکید بر لزوم جهانی شدن قیمت دارو در کشور، ابراز کرد: در صورت تحقق این مهم، صنعت داروسازی ما شدیداً پیشرفت می‌کند و داروخانه‌ها ضررده نمی‌شوند و کار دارو نیز از دست کارتل‌ها بیرون آمده و مافیای دارو شدیداً از این بابت ضرر خواهد کرد.
وی با بیان اینکه ارزان بودن دارو در کشور بحث سوء مصرف آن را پیش می‌آورد، گفت: از طرفی بیمار باید برای دیدن پزشک حدود 15 هزار تومان ویزیت پرداخت کند که در اصل نباید پولی پرداخت شود چون سیستم دیگر کشورها مانند انگلیس اینگونه است و  پولی بابت ویزیت نمی‌پردازند.
رئیس دانشکده داروسازی علوم پزشکی همدان افزود: در کشورهای دیگر ویزیت بیمار رایگان است و توسط دولت تأمین میشود چون اگر سلامت این فرد تأمین نشود هزار هزینه بر دولت تحمیل می‌شود اما در صورت رایگان بودن فرد تشویق می‌شود نزد پزشک برود.
 
*ارزان بودن قیمت دارو، خوددرمانی را افزایش داده است
وی عنوان کرد: ما در کشورمان درست عکس آن را پیاده کرده ایم و با پول زیادی که از بیمار برای دیدن پزشک گرفته می‌شود، وی ترجیح می‌دهد به داروخانه برود و هر دارویی که خواست خریداری کرده و خوددرمانی کند که بر این اساس هم داروی مملکت هدر می‌شود هم سلامت فرد از بین رفته و طول عمرش کوتاه می‌شود پس باید کار درست انجام دهیم و قیمت دارو را واقعی کنیم و بیمه‌ها نیز آن را پوشش دهند.
دانشمهر با بیان اینکه تا زمانی که دارو ارزان خریداری می‌شود، درست نگهداری نشده و دور ریخته می‌شود، تأکید کرد: باید جلوی این مشکل را گرفت.
وی با بیان اینکه تاکنون در زمینه شیمی دارویی در ایران، چندین دارو تولید کرده ایم که ادعا می‌شود در دنیا برای نخستین بار است، متذکر شد: علم ما مخالف هژمونی کشورهای استکباری است اما ما باید راه خود را در راستای تولید علم همچنان ادامه دهیم چرا که پایه ها گذاشته شده، تخصص‌ها وجود دارد و کارخانجات ما تولید دارو می‌کنند.
رئیس دانشکده داروسازی علوم پزشکی همدان با اشاره به بحث شیمی دارویی، با بیان اینکه بحث طراحی دارویی کار آسانی نیست و در دنیا به حدی برای آن فن و اصول درآورده اند که تنها با هزینه‌های دریافتی آنها قابل انطباق است، یادآور شد: بعد از مطبوعات، دارو دومین عنصر استراتژیک در دنیا است و با این وصف باید مورد توجه ویژه‌ای باشد.
وی با اشاره به توانایی ایرانیان در زمینه‌ علوم مختلف، تصریح کرد: در این کشور توانایی بسیار بالا است و در طراحی دارو می‌توانیم داروهای جدیدی را به دنیا ارائه کنیم که از قبل نبوده وجود نداشته است.
دانشمهر با بیان اینکه در زمینه هسته ای و فضایی کشف جدید نکرده بلکه تکرار تجربه کردیم، تأکید کرد: در بحث دارو زمینه برای کشف جدید همواره فراهم است.
وی ابراز کرد: در سطح مملکت ما متخصص و شیمیست به وفور پیدا می‌شود که همه این افراد را میتوان وارد طرح تحقیقاتی در زمینه کشف داروهای جدید، کرد و در این راستا نیز هم مکان کافی داریم و خرج زیادی را هم طلب نمی‌کند.
 
*اختصاص یک درصد به پژوهش مغفول مانده است
رئیس دانشکده داروسازی علوم پزشکی همدان با اشاره به لزوم اختصاص یک درصد از اعتبار دانشگاه به امر پژوهش، با بیان اینکه این یک درصد پژوهش را برای ما محقق نکرده اند، تصریح کرد:  اگر بودجه دانشگاه 200 میلیارد تومان است باید 2 میلیارد تومان را به امر پژوهش اختصاص دهند اما 200 میلیون تومان می‌دهند در حالی که این یک درصد تا سه درصد نیز قابل افزایش است یعنی می‌توانست 6 میلیارد تومان شود.
وی ادامه داد: با 6 میلیارد تومان بودجه به پژوهش و تحقیقات میتوان به حدی تجهیزات و فضای کار فراهم کرد که جوانان با فعالیت در طرح تحقیقاتی موجبات پیشرفت کشور را فراهم کنند که در این میان می‌توان گفت که در 100 طرح حداقل 90 طرح نتیجه کاربردی خواهد داشت.
دانشمهر در پایان با بیان اینکه همه زمینه‌های رشد و شکوفایی در کشور فراهم است و استکبار نمیتواند ما را محاصره کند چون با دنیا ارتباط داریم، گفت: در چشم انداز 1404 از بسیاری کشورهای جنوب شرقی آسیا پیش تر خواهیم بود و اگر این فشارها از مملکت برداشته شود به کشوری تبدیل می‌شویم که همگان آرزویش را دارند.
- - - - - - - - - - - - - - -
گفت وگو از زهرا مرادوند
- - - - - - - - - - - - - - -
انتهای پیام/ح10