به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، موضوع تکدی‌گری و متکدیان در سطح کشور و شهر زنجان تبدیل به درامی طولانی و تاسفبار شده است.
طی سال‌های اخیر نه تنها بهبودی در ساماندهی و کاهش متکدیان در شهر زنجان دیده نشده بلکه ظهور و بروز روش‌های جدید تکدی‌گری و معرفی چهره‌های جدید متکدیان، تلخی این درام را تشدید کرده است.
چهره‌هایی که دیگر سن و سال زیادی ندارند بلکه کودکان و نوجوانان جامعه ما هستند. همان‌هایی که در کنارمان زندگی می‌کنند اما شاید همچون برادران و خواهر ما آسوده سر به بالین نمی‌گذارند.
بوی باران شاید کمی دارای اغراق باشد اما زنگ هشداری جدی برای مسئولان حوزه اجتماعی در کشور و استان زنجان است. زنگی که باید شنید و نسبت به فعال کردن اتاق‌های فکر جدی بود. بماند که این اتاق‌های فکر سال‌ها است تشکیل می‌شوند اما بازدهی لازم را ندارند!
*مطابق ماده 712 و 713 قانون مجازات اسلامی تکدی‌گری جرم است
تکدی در لغت به معنای حاجت خواهی از این و آن در کوی و برزن، گدایی ،صدقه خواستن، دریوزگی، درویشی و سئوال به کف آمده است. تکدی‌گری در حوزه جامعه‌شناسی یک آسیب اجتماعی محسوب می‌شود و این پدیده در بخش قضایی نیز مطابق ماده 712 و 713 قانون مجازات اسلامی جرم است.
هر چند تکدی‌گری در بین مسئولان و کارشناسان همواره به عنوان یک آسیب اجتماعی مطرح بوده است و توجه به موضوعات اجتماعی و فرهنگی در این حوزه مورد توجه بوده اما کم‌تر به مواد 712 و 713 قانون مجازات اسلامی در این حوزه توجه شده است. یکی از اشکال آسیب‌های اجتماعی در نتیجه‌ی توزیع ناعادلانه ثروت در جامعه پدید می‌آید.
تکدی‌گری به عنوان یکی از اشکال آسیب‌های اجتماعی در نتیجه توزیع ناعادلانه ثروت در جامعه پدید می‌آید و انواع بزهکاری‌ها همانند دزدی، زورگیری و ... نتیجه تقسیم فقر است. فارغ از دلایل اقتصادی بروز تکدی‌گری باید نسبت به موضوعات روانشناختی نیز اهتمام جدی داشت چرا که بسیاری بر این باورند بسیاری از این افراد حتی با مساعدت نیز این کار را ترک نمی‌کنند.
*متکدیانی با چهره‌های جدید در سطح شهر زنجان
شهر زنجان با موضوع تکدی‌گری همواره روبه رو بوده است و زمانی نبوده که بتوان ساماندهی مناسبی در این حوزه انجام داد. شاید کاهش‌هایی دیده شده است اما این معضل اجتماعی همواره گریبان‌گیر مردم و مسئولان شهر زنجان بوده است. در طی یکی دو سال اخیر شاهد گسترش این معضل اجتماعی در شهر زنجان هستیم.
شهروندان زنجانی علاوه بر متکدیانی که قبلا آنها را می‌شناختند چهره‌های جدیدی در خیابان‌ها، معابر و اماکن عمومی و مذهبی می‌بینند. در عصر تکنولوژی که روش‌های توسعه و بهره‌وری همواره در حال به‌روز شدن است به نظر می‌رسد متکدیان نیز روش‌های موثر و کاراتری برای انجام کار خود پیدا کرده‌اند و از روش‌های نو و تاثیر‌گذارتر بهره می‌گیرند.
دیگر خبری از ایستادن در نقطه‌ای مشخص نیست و اگر هست قدیمی شده، متکدیان با حضور در اتاق‌های ای تی ام بانک‌ها، مراکز عمومی و تفریحی، مراکز مذهبی، فروش ادعیه و دود کردن اسفند تلاش می‌کنند در کار خود بهره‌وری بالاتری ایجاد کنند. نکته قابل تامل حضور کودکان و نوجوانان در مراکز مختلف اجتماعی است دیگر مکانی نیست که کودکان و برخی متکدیان بزرگسال به آن مراجعه نکنند! برخورد با مشکلات و کاهش آنها همواره در بین دستگاه‌های اجرایی با مشکل مواجه بوده است.
از پیدا کردن متولی تا همکاری جمعی برای کاهش مشکلات همواره از دغدغه مردم برای کاهش مشکلات شهری و اجتماعی در شهر زنجان بوده است.
از بروز مشکل تا رسانه‌ای شدن آن و برنامه‌ریزی برای ریشه‌کنی، پروسه‌ای بوده که تعبیر آن به فرستادن انسان به فضا تعبیر تعبیر اشتباهی در زنجان نباشد! اول باید دنبال متولی گشت بعد از پیدا شدن آن و ثابت کردن این موضوع، بهانه‌های مختلف برای اجرای عملیات اجرایی آغاز می‌شود و مردم همچنان در صبر و انتظار هستند! به نظر می‌رسد ساماندهی مشکلات اجتماعی با محوریت تکدی‌گری در شهر زنجان نیز مشابه این موضوعات است.
*ضرورت توجه به مصوبات شورای عالی اداری کشور در خصوص تکدی‌گری
هر چند در هر موضوعی که وارد می‌شویم به مدیریت شهری ختم می‌شود اما قدر‌مسلم این است که مدیریت شهری بدون یاری سایر دستگاه‌ها و نهادهای دولتی نمی‌تواند در کاهش مشکلات موفق باشد. در خصوص ساماندهی متکدیان در شهر زنجان نیز دستگاه‌های که تکلیف قانونی دارند باید در کنار مدیریت شهری برای کاهش مشکلات موجود اقدام کنند. شورای عالی اداری در هشتاد و دومین جلسه در مورخ 15 اردیبهشت 1378 بنا به پیشنهاد مشترک معاونت حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری، سازمان برنامه و بودجه، سازمان امور اداری و استخدامی و وزارت کشور به منظور اصلاح ساختار و ایجاد هماهنگی در فعالیت دستگاه‌های اجرایی و ارتقاء کارایی و بهبود روش‌های مربوط به مبارزه با تکدی و جمع‌آوری، شناسایی و تعیین وضعیت افراد بی‌سرپرست، گمشده، متواری، در را مانده و موارد مشابه و همچنین تنظیم وظایف دستگاه‌های عمومی و دولتی در این امور موارد زیر را تصویب کرده است.
مصوبات شورای عالی اداری در 15 ماده بوده که ضرورتی بر ذکر همه آنها نیست اما برای روشن شدن وظایف برخی دستگاه‌ها در حل این معضل اجتماعی ذکر چند نکته ضروری است.
*شناسایی، جمع آوری و تحویل افراد موضوع این مصوبه به مجتمع اردوگاهی توسط شهرداری
در ماده 3 آماده است شهرداری موظف است نسبت به شناسایی و جمع آوری و تحویل افراد موضوع این مصوبه به مجتمع اردوگاهی اقدام کند. نیروی انتظامی در این مورد همکاری لازم را با شهرداری به عمل خواهد آورد.
در ماده یک تعریفی از اردوگاه آمده است و فرمانداری مکلف بر تشکیل آن شده است. مسئولیت نگهداری موقت، شناسایی وضعیت، گروه‌بندی و تعیین تکلیف افراد موضوع این مصوبه را فرمانداری بر عهده خواهد داشت.
در ماده 5 آمده است سازمان بهزیستی موظف است افراد بی‌سرپرست، ناتوان و معلول و سالمندان نیازمند را تحویل بگیرد و در اماکن مناسب نگهداری نماید و تحت آموزش قرار دهد. همچنین پوشش‌های حمایتی لازم را تا ایجاد شرایط و زمینه مناسب برای بازگشت آنان به زندگی عادی ایجاد کند.
کمیته امداد اما خمینی(ره) نیز در ماده 6 موظف شده ضمن هماهنگی با مسئول مجتمع اردوگاهی، پوشش حمایتی و هدایتی را برای افراد نیازمند، گمشده، متواری و درمانده برقرار کند و شرایط و زمینه بازگشت آنان به زندگی عادی فراهم کند.
*آموزش‌های رایگان و تامین اشتغال متکدیان توسط اداره کار
وزارت کار نیز باید به طور رایگان نسبت به آموزش‌های فنی‌و‌حرفه ای برای این افراد اقدام کند و جهت تامین اشتغال متکدیانی که دوره‌های مربوط را طی کنند برنامه‌ریزی‌های اجرایی لازم را از طریق مراکز کاریابی و صندوق فرصت‌های شغلی به عمل آورد.
سازمان صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران نیز مطابق ماده 11 موظف شده است به منظور توجیه و آشنایی جامعه با تبعات مختلف تکدی و جلب مشارکت مردم در مبارزه با این پدیده و نیز معرفی تجربه‌های موفق مردمی، برنامه‌ریزی و اقدامات لازم را انجام دهد.
در تبصره ماده 13 نیز بر تشکیل سازماندهی فعالیت موسسات خیریه و کمک‌های مردمی با محوریت کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی مورد تاکید واقع شده است. این ساماندهی برای عدم پرداخت مستقیم کمک‌های مردمی به متکدیان است.
*گزارش‌های 6 ماه به دبیرخانه شورای عالی و هیئت وزیران
اما در ماده 15 آماده است: وزارت کشور مسئول اجرای این مصوبه است و گزارش‌های لازم را در دوره های زمانی 6 ماهه به هیئت وزیران و دبیرخانه شورای عالی اداری ارائه خواهد کرد.
حال با مشخص شدن وظایف قانونی دستگاه‌های متولی این موضوع باید پرسید در سال جاری و سال‌های اخیر چه اقداماتی در راستای ساماندهی و کاهش مشکلات در این حوزه صورت گرفته است؟ مطابق ماده 15 چه گزارش‌هایی در سال های اخیر به هیئت دولت و دبیرخانه ارسال شده است؟ اداره کار چه اقداماتی در راستای آموزش‌های رایگان و اشتغال این افراد انجام داده است؟ صدا و سیما کدام برنامه آموزشی را پخش کرده است؟ چه اقدامی در راستای ساماندهی کمک‌های مردمی از طریق نهادهای مربوطه شده است؟ بهزیستی و کمیته امداد به عنوان دو نهاد حمایتی چه فعالیت‌های اثر‌گذاری در این حوزه انجام داده‌اند؟ شاید به‌جرات بتوان گفت در سال‌های اخیر به جز تبلیغات رسانه‌ای فعالیت عملی از سوی مسئولان و متولیان دیده نشده است! ارائه آمار و اظهارات خوش رنگ و لعاب دستاورد مسئولان حوزه اجتماعی و فرهنگی شهر زنجان بوده است. واقعیت‌های سطح شهر با اظهارات تکراری مسئولان در جلسات تناقضی شکاف‌دار دارد.
*جهت‌گیری پارلمان شهری در مورد آسیب‌های اجتماعی
طبق گفته مسئولان در شهرداری زنجان 284 متکدی در 9 ماه سال جاری جمع آوری شده‌اند که از این تعداد 122 نفر زن و همچنین 162 نفر نیز مرد بوده است.
از این تعداد 3 نفر به بهزیستی، 137 نفر به مراجع قضایی، 150 نفر به قید تعهد آزاد، 129 نفر به شهرستان محل سکونت اعزام و همچنین 60 نفر متواری شده اند. یک نفر نیز به خانواده خود تحویل داده شده است. این آمار نشان می دهد حضور زنان در این کار پررنگ است و 122 نفر از افرادی که جمع‌آوری شده‌اند زن هستند این در حالی است شهرداری نیروی زن برای جمع آوری آنها ندارد! با نیروی مرد نیز حمایتی برای انجام فعالیت برای این نهاد مردمی نیست.
متواری شدن 60 نفر نیز نشان می‌دهد یا شهرداری برای این کار نیروی کمی دارد و یا همکاری از سوی نیروی انتظامی نشده است. آمار 129 نفر افراد غیر بومی نیز در جای خود جای تامل دارد. این آمار در سال گذشته تنها 27 نفر بوده اما در سال جاری در 9 ماهه 129 نفر بوده که نشان از جهش بالایی دارد.
ضرورت مطالعه ارائه اطلاعات در خصوص شهرهایی که این افراد از آن جا به زنجان می‌آیند و اینکه که چرا در سال جاری به این اندازه افزایش داشته ضرورت دارد. نکته جال توجه این است که تنها یک نفر به خانواده تحویل داده شده است این یعنی اینکه تنها یک کودک و یا نوجوان جمع اوری شده است! اما سوال مهم در حوزه کاری مدیریت شهری زنجان این است که آیا شورای شهر در کمسیون اجتماعی و فرهنگی خود نسبت به ضرورت توجه به موضوعات اجتماعی در سطح شهر حساسیتی داشته است؟ با رصد جلسات شورای شهر و جهت‌گیری مصوبات آن باید گفت تفکرات اجتماعی و فرهنگی شورا نه تنها در راستای کاهش مشکلات نبوده بلکه در فرهنگ‌سازی برای تشدید تکدی‌گری بوده است!
*اردوگاه بناب؛ مکانی که مورد استفاده قرار نمی‌گیرد
مطابق تکالیفی که بر عهده بهزیستی میز گذاشته شده باید گفت معاون پیشگیری این اداره در شهرستان زنجان در جلسه ساماندهی متکدیان شهر زنجان به برخی تفکرات مسئولان از بهزیستی اشاره کرد و گفت: برخی دستگاه‌ها بهزیستی را با زندان اشتباه گرفته‌اند. بهزیستی اجازه نگهداری متکدی و یا هر فرد آسیب‌پذیر دیگر را ندارد. حتی نمی‌توانیم زنان و دختران آسیب‌پذیر را نیز نگهداری کنیم. هر چند پیشگیری از آسیب های اجتماعی از وظایف و تکالیف سازمان بهزیستی است اما مطابق ماده پنج هشتاد و دومین جلسه شورای اداری سازمان بهزیستی موظف شده افراد بی‌سرپرست، ناتوان و معلول و سالمندان نیازمند را تحویل بگیرد و در اماکن مناسب نگهداری نماید و تحت آموزش قرار دهد.
همچنین پوشش‌های حمایتی لازم را تا ایجاد شرایط و زمینه مناسب برای بازگشت آنان به زندگی عادی ایجاد شود. حال باید بپرسید نقش اداره بهزیستی در شهرستان زنجان چگونه باید باشد.
البته باید تاکید کرد برای نگهداری این افراد اردوگاه‌هایی پیش‌بینی شده که در شهر زنجان نیز اردوگاه بناب از طرف فرمانداری به شهرداری تحویل داده شده است. به گفته مسئولان فرمانداری شهرداری زنجان از این مکان استفاده نکرده و این مکان بدون استفاده مانده است. حال باید پرسید چرا تا کنون استفاده‌ای از آن نشده است؟
*در چه نقطه‌ای برای حل مشکلات قرار داریم؟
متاسفانه در زمان بروز و یا تشدید مشکلات پاس‌کاری توپ مشکلات در زمین دستگاه‌ها و نهادهای مختلف به موضوعی ملال‌انگیز تبدیل شده است. با توجه به مواد قانونی شورای عالی اداری کشور باید پرسید چرا دستگاه‌های متولی این موضوع طی سال‌های اخیر علی‌رقم مصاحبه‌های خبری فراوان و ارائه عملکرد‌های خود کوچک‌ترین آمار و برنامه‌ای از ساماندهی متکدیان در شهر زنجان ارائه نداده‌اند؟ حال با تشدید مشکلات هنوز در گیر‌و‌دار قدم‌های اول هستیم و سخنان و مواضع تکراری در جلسات که برای شهر مشکلی را حل نخواهد کرد.
هنوز ساز‌و‌کار و روند مطالعه شده‌ای برای ساماندهی متکدیان در شهر زنجان ارائه نشده است و هر نهادی بر مواضع درون سازمانی خود تاکید دارد. هنوز اطلاعات مدونی از اقدامت انجام شده دستگاه‌های ذیربط وجود ندارد! مطالعات و آسیب‌شناسی مناسبی در این حوزه صورت نگرفته است! راهکارها و روش‌های مناسبی برای کاهش مشکلات مطابق مطالعات صورت نگرفته است! خرد جمعی و اهتمام جمعی برای ساماندهی مشکلات وجود ندارد!
آیا در این نقطه‌ای که در آن هستیم می‌توانیم آسیب‌های اجتماعی را در شهر زنجان کاهش دهیم؟
............................
گزارش از: احمد اسدی
............................
انتهای پیام/73007/خ40
