به گزارش خبرگزاری فارس از ارومیه، عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه ارومیه در این سمینار که به همت معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی و با همکاری و مشارکت دانشگاه ارومیه و انجمن حقوق دانشگاه برگزار شد، اظهار داشت: حوزه‌ای که در حقوق بین‌الملل بسیار مورد توجه است مباحث حقوق بشر است.
علی نیکخواه با بیان اینکه حقوق بشر به عنوان یک محور اساسی است که تحت تأثیر رویکرد‌های سیاسی اجرا می‌شود، تصریح کرد: موضوع حقوق بشر و دموکراسی ارتباط تنگاتنگ باهم دارند.
وی ادامه داد: برای اولین بار در حقوق بین‌الملل ایده‌ای مطرح شد به نام مربع تفکیک ناپذیر، که در آن مفاهیم پراکنده صلح و امنیت حقوق بشر محیط زیست و دموکراسی در مفهوم واحد و در ارتباط با یکدیگر مطرح شد.
وی افزود: دموکراسی دو مفهوم درونی و بیرونی دارد که با هم ارتباط دارند و یکدیگر را پوشش می‌دهند.
نیکخواه گفت: ما هم در حوزه ملی و هم بین‌المللی نیازمند شهروندان متعهد به دموکراسی و هم دولت‌های معتقد به دموکراسی هستیم تا در جامعه بین‌المللی امنیت واقعی بشری و عدالت مستقر شود.
عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه ارومیه تصریح کرد: هر چند دموکراسی قدمت بیشتری نسبت به واژه حقوق بشر دارد، به گونه‌ای که مسئله حقوق بشر به طور رسمی از قرن 17 به بعد مطرح شده و دموکراسی یک واژه کلاسیک و قدیمی‌تر است ولی این دو ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند و قابل تفکیک نیستند.
نیکخواه تصریح کرد: حقوق بشر در یک نظام مردمی بهتر تأمین می‌شود و در نتیجه حقوق بشر زاییده فضای دموکراتیک است، به گونه‌ای که همه دولت‌های مدرن در جهان معتقد به منشور بین‌المللی حقوق بشر هستند.
وی تاکید کرد: حقوق بشر نوین زمانی می‌تواند به لحاظ عملی اثرگذار باشد که قدرت‌های سیاسی ماهیت مردمی و مشروع داشته باشند.
نیکخواه اضافه کرد: هرچند در عمل ممکن است موردی پیدا شود که به ظاهر دموکراتیک نیست ولی حقوق بشر به خوبی رعایت شده است، ولی این امر یک قاعده نیست.
وی اذعان داشت: اصول جهانی حقوق بشر و دموکراسی در همه کشورها یکسان است، ولی کشورها در مورد نحوه اجرای آن دارای آزادی عمل هستند، مانند حق تعیین سرنوشت که تعیین نوع نظام سیاسی بستگی به اراده ملی و نوع برداشت از حاکمیت دارد، اما اصول اساسی آن مانند اصل آزادی، اصل برابری، اصل مشارکت همگانی و اصل تکثر سیاسی واحد و جهانی هستند.
عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه ارومیه در پاسخ به اینکه قوانین جدید انتخاباتی چقدر می‌تواند در رابطه با اجرای دموکراسی مفید باشد؟، افزود: بعد از اصول قانون اساسی قوانین انتخاباتی قرار دارند که از مهمترین نوع قوانین ارگانیک محسوب می‌شوند و باید یک سازگاری بین اصول دموکراسی و حاکمیت شایسته و مطلوب در جامعه برقرار نمایند.
نیکخواه ادامه داد: قوانین انتخاباتی بسیار مهم هستند و در قید دو محدودیت هستند، قید اول خود قانون اساسی است به طوری که قوانین انتخاباتی همسو با قانون اساسی باشد و دوم اینکه قوانین انتخاباتی نمی‌تواند به گونه‌ای باشد که نافی اصول دموکراسی باشد.
وی اظهار داشت: معمولاً مجالس یک محدودیت دیگری دارند که قوانین انتخاباتی هدفی را مورد اشاره قرار می‌دهند به نام حکومت خوب که بین دو متغیر قرار داریم به نام حکومت مردم بر مردم که بیان می‌کند، هیچ گونه محدودیتی برای انتخاب مردم نباشد و هر فرد با هر ویژگی از این قانون به عنوان حقوق سیاسی خود برخوردار باشد.
نیکخواه در پاسخ به اینکه دولت آینده چگونه می‌تواند مسائل مربوط به حقوق بشر را پیش ببرد، خاطر نشان کرد: اول آنکه کسانی که مدیریت حقوق بشر در کشور را دارا هستند افرادی لایق باشند دوم اینکه مباحث حقوق بشر در فضای متشنج مطرح نشود.
در ادامه این سمینار امین رستم‌زاده کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل، گفت: یکی از پنج اصل حاکم در روابط بین‌الملل حق تعیین سرنوشت ملت‌ها است که نمود شخصیت و جلوه یک کشور در جهان است و نشان از اهمیت و جایگاه اراده و خواست بشر در فضای بین‌المللی مابین کشورها است و این مهم با تدبر و تعامل در ادوار مختلف تاریخی اسلام و نقشی که بیعت مردم و خواست مردم و نقش آن‌ها در حکومت بوده به وضوح مشخص است.
وی اظهار داشت: اعلامیه جهانی حقوق بشر که در سال 1947 تصویب شده به حقوق بنیادی پرداخته است که شامل 30 ماده بوده و به حقوق بنیادی مدنی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی پرداخته و این حقوق بنیادی از اصول و قواعد حقوق بین‌الملل است که نمی‌توان قانونی بر خلاف آن تصویب کرد.
رستم‌زاده تصریح کرد: از نظر حقوقی، حقوق بشر با حقوق بین‌الملل که در میثاق‌ها، حقوق بین‌الملل عرفی، مجموعه‌هایی از اصول و سایر منابع حقوقی تبلور یافته، تضمین شده و از آن طریق حقوق اساسی و آزادی‌های عمومی و کرامت انسانی افراد و گروه‌ها مورد حمایت قرار گرفته است و در این راستا حقوق بشر از یک سو، دولت‌ها را ملزم می‌سازد که به شیوه خاصی عمل کنند و از سوی دیگر آن‌ها را از انجام بعضی اعمال منع می‌کند.
معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی اظهار داشت: حقوق بشر جهان شمول بوده و تمام مردم جهان مستحق این حقوق هستند، یعنی حقوق بشر از یک جامعه و یک بخشی از جهان نشأت نگرفته و یا برای یک جامعه و محدوده جغرافیایی معین نیست، بلکه این حقوق ریشه در جوامع سراسر گیتی و طول تاریخ بشریت دارد و حتی از رسالت انبیا مایه گرفته و سر رشته در اعصار متمادی داشته و عصاره دسترنج بزرگان دینی ارزشی و انقلابی و آزادی خواهان و محصول آزاد اندیشی آنان در تاریخ و جامعه بشری است.
رستم‌زاده گفت: نباید ذره‌بین بین‌المللی حقوق بشر از منظر حقوقی به سیاسی مبدل شود چرا که در آن صورت نوع مطالعه و بررسی ما از شیوه مطالعه حقوقی به اصولی تبدیل خواهد شد و این شیوه با عدالت واقعی بسیار متفاوت و دور است.
وی ادامه داد: در این صورت عدالتی که حاصل از دموکراسی برای رعایت جنبه مدنظر حقوق اولیه بشری و یا برعکس است تخطئه شده و تبعیض مفهومی و تفسیر آن بر اساس سلیقه اشخاص و کشورها رقم خواهد خورد چنان که در حقوق بین‌الملل امروز این نقصان به وضوح قابل مشاهده است.
این مدرس حقوق دانشگاه با بیان اینکه دموکراسی ظرفی است که با مظروف خود یعنی حقوق بشر معنی پیدا می‌کند و در واقع روح دموکراسی حقوق بشر است، افزود: دموکراسی روش و شیوه حکومت است و حقوق بشر در واقع یک ارزش است که مبانی اسلامی و قرآنی ما در جای جای قوانین خود بر تکریم این حقوق تاکید می‌کنند، به طوری که این حقوق یکی از اصول مسلم و مورد تاکید آموزه‌های قرآنی و دینی است.
وی افزود: در بحث دموکراسی نیز که یک واژه یونانی به معنای حکومت و مردم بوده و معادل فارسی آن مردم سالاری است و از ابعاد مختلف تعاریفی برای آن ارائه شده است، جوهره مطلب در اغلب تعاریف این است که مردم برای تعیین سرنوشت خود نقش آفرینی کنند.
رستم‌زاده گفت: یقیناً یکی از اساس‌ها و مایه قوام دموکراسی واقعی مشارکت مردم در انتخابات است، به طوری که امام خمینی (ره) فرمودند «میزان رای ملت است» و معارف قرآنی و اسلامی نیز بارها بر این مهم تاکید دارند.
وی گفت: خداوند در قرآن از انسان به عنوان خلیفة‌الله یاد می‌کند این بیانگر ارزشی است که برای شخصیت انسان‌ها قائل است.
رستم‌زاده ادامه داد: قرآن این ظرفیت را برای بشر و شخصیت انسان تا حد متعالی متجلی ساخته که رسیدن او به مقام خلیفه الهی را در نهادش گذارده است و این توجه اساسی به حقوق اصیل بشری و کرامت انسانی بسیار قابل توجه و حایز اهمیت است.
وی گفت: حقوق بشر در اسلام بر مبنای اندیشه توحیدی است و مردم سالاری دینی نشات گرفته از آن از منظر اسلام محدود به یک جایگاه و جوهره و تفکر صرف مادی و انسانی نیست بلکه از یک اندیشه متعالی ارزشی ریشه و جان می‌گیرد.
انتهای پیام/61001/ر40/ظ1004
