به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، شهرستان طارم یکی از شهرستان‌های سرسبز استان زنجان با مرکزیت شهر آب‌‌بر است.
این شهرستان به دلیل نزدیکی به شمال کشور، آب و هوای بی‌نظیر آن منطقه را دارد و مسیر راه شهرستان طارم با پیچ‌های جاده تا حدودی راه را مشکل می‌کند، ولی با رسیدن به این منطقه زیبا و دیدن مناظر زیبای آن خستگی راه از تن می‌رود.
در شهرستان طارم چند بنای قدیمی چهارطاقی معروف به آتشکده وجود دارد که دیدن این بناهای زیبا خالی از لطف نیست.
*چهارطاقی‌های موسوم به آتشکده
چهارطاقی‌ها با عناوین «الزین، تشویر، گیلانکشه، گیلوان و پیرچم» در منطقه طارم در سال 1353 هجری شمسی با نام آتشکده‌های ساسانی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
چهارطاقی‌های مورد بحث متعلق به دوران اسلامی و قرن‌های هفتم و هشتم است.
چهارطاقی‌ها دارای پلان مربع و پوشش گنبدی شکل بوده و با استفاده از مصالح سنگ و ملاط گچ و آهک ساخته شده‌اند.
*چهارطاقی «الزین»
در شهرستان طارم آثار بسیار مهمی از جمله چهارطاقی «الزین» وجود دارد که در منطقه به آتشکده معروف است.
این بنا از شرق به خانه‌های روستایی، از شمال و غرب به گورستان قدیمی و تپه ماهورها و بلندی‌ها منتهی می‌شود.
بنا بسیار ساده و شامل یک فضای چهارگوش است و ضلع‌های بنا یکسان و ابعاد آن تقریباً 4.5 در 4.5 متر با پلان مربع شکل است.
فضای اصلی بنا از چهارطاق تقریباً هم شکل و هم اندازه ساخته شده که بر روی چهار جرز مربع شکل قرار دارد.
هر چهار تاق دارای قوس جناغی تند و بلندی آن تاق‌ها از کف بنا دو متر است.
این بنا از لحاظ معماری شباهت زیادی به چهارطاقی دوران پیش از اسلام دارد و به شماره 985 به نام آتشکده الزین در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
چهارطاقی الزین در سال‌های اخیر توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان زنجان مورد مرمت قرار گرفته است.
*بنای معروف به آتشکده «پیرچم»
بنای معروف به آتشکده «پیرچم» در 100 متری جنوب روستای پیرچم، روی تپه‌ای بزرگ مشرف بر رودخانه قزل‌اوزن قرار دارد.
بخش‌های زیادی از تپه که بنا در آن قرار دارد، احتمالاً گورستانی از دوران متاخر اسلامی بوده است.
تپه از جنوب به رودخانه قزل‌اوزن منتهی و از شمال و شرق با خانه‌های روستا همجوار و از غرب به رودخانه و کشتزارهای حاشیه آن محدود می‌شود.
در وسط دیوار جنوبی داخل بنا، محرابی با طاق قوسی تعبیه شده که بالای بنای چهارگوش گنبدی قرار دارد که قسمت فوقانی آن تقریباً مسطح است.
در مرکز این بنا بر اثر کاوش غیرمجاز و در عمق 20 سانتی‌متری از سطح بقایای یک کف گچی آشکار شده است.
هر چند مردم محلی بنا را آتشکده‌ای از دوران پیش از اسلام می‌دانند. اما با توجه به شواهد و مدارک موجود احتمالاً بنا آرامگاهی از دوران میانی اسلام است.
این بنا در فهرست آثار ملی کشور با نام آتشکده پیرچم به ثبت رسیده است.
*بنای معروف به آتشکده «گیلانکشه»
این بنا در بخش جنوبی روستای گیلانکشه بر روی بلندی‌های مشرف بر رودخانه گیلانکشه قرار دارد.
نقشه بنا یک فضای راست‌گوش گنبددار و از سمت جنوب دارای یک ایوان کوچک طاق‌دار است.
در بالای هر یک از طاق‌نماها طاقچه‌های کوچک مثلثی تعبیه شده و گنبد نیم کره‌ای بنا به وسیله چهار فیل‌پوش اجرا شده است.
بنای گیلانکشه از جنوب به دره رودخانه گیلانکشه، از شرق به خانه‌های روستا و از شمال و غرب به بخش درختکاری شده مجاور بنا منتهی است.
معماری بنا و جزئیات عناصر به کار رفته بیانگر آن است که احتمالاً بنا مربوط به دوران میانی اسلام است.
*چهارطاقی «گیلوان»
بنای معروف به آتشکده «گیلوان» در دو کیلومتری شمال شهر گیلوان در میان باغ‌ها و مزارع و در کنار امامزاده حیدر قرار دارد.
این بنا شامل چهار جرز نامتقارن و گنبدی کوچک بر روی آنها است که جرزهای آن ابعادی تقریباً یک در یک متر دارند.
ابعاد بنا حدود چهار در چهار و بلندی آن 2.60 متر است و طاق‌ها از نوع جناغی و مستقیماً بر روی جرزهای چهارگانه قرار دارد.
با توجه به شکل قوس‌ها، ابعاد و اندازه، قرار داشتن در نزدیکی گورستان قدیمی و امامزاده، این بنا احتمالاً آرامگاهی از دوران میانی اسلام است.
براساس مطالعه سفال‌های سطحی، این محوطه دارای آثاری از دوران میانی اسلام است.
*بناهای «تشویر»
در داخل روستای تشویر دو بنا وجود دارد که اهالی آنها را آتشکده می‌دانند.
این بناها در داخل روستا در سمت جنوب جاده سرخه دیزج - گیلوان قرار دارد.
بناهای موسوم به آتشکده شامل دو بنای تاریخی در فاصله کوتاهی از یکدیگر قرار دارد. پیرامون این بناها را گورستانی قدیمی احاطه کرده است.
بنای غربی نقشه هشت ضلعی و دیگری نقشه چهارضلعی دارد.
این بنا دارای چهار ورودی که دو مورد از آنها دارای طاق قوسی و دو مورد دیگر طاق مسطح دارند.
انتهای پیام/73005/خ30/ف4004
