به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، ضریح‌سازی در این دیار معنوی سری دراز دارد، آنجا که شمیم یار در کوچه پس کوچه‌های فطرت‌های دینی و معنوی مردم جاری و ساری باشد، دست‌ها سوی خلق آثاری می‌رود که عشق را با همه عظمتش چون نگینی بر انگشتری جاودانه کند، هنر ضریح‌سازی هنری است که اصفهانی‌ها هم‌چنان در ساخت آن پیشتازند.
رئیس اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان پیرامون تاریخچه ضریح‌سازی در ایران گفت: نخستین بنایی که بر قبر مطهر امام حسین(ع) ساخته شد به دست مختار ثقفی منتقم گیرنده خون شهیدان کربلا بود، مختار پس از شکست جنایتکاران حادثه کربلا در 65 ه.ق بر روی قبر بنایی نهاد و روی آنها یک دیوار و سقف آجری با روکش گچ گذاشت و در کنار آن نیز مسجدی ایجاد کرد و این بنا تا پایان عصر بنی‌امیه و آغاز عصر بنی‌عباس به همان صورت باقی ماند.
غلامحسین فیض‌الهی افزود: در آغاز عصر عباسی و در زمان خلافت سفاح، کنار مرقد امام حسین(ع) بنای سرپوشیده دیگری ساخته شد و در دوران مهدی عباسی در سال 158 ه.ق بنای سرپوشیده قبلی از نو ساخته شد و مادر وی برای خادمان قبر سیدالشهدا حقوق ماهانه‌ای مقرر کرد.
وی ادامه داد: این بنا بار دیگر در دوران هارون‌الرشید تخریب شد و وی موسی بن عیسی حاکم کوفه را مأمور کرد این کار را انجام دهد تا با نیروهای خود به کربلا برود و این قبه و بنا را خراب کند، درخت سدری را که در آن مکان قرار داشت از ریشه قطع و هر گونه اثر را از آن خطه محو کرد و مأمون فرزند هارون که از معتزله بود، گرایش‌هایی به علویان داشت در 193 ه.ق بنایی زیبا بر قبر آن حضرت برپا کرد که تا عصر متوکل هم‌چنان باقی بود.
رئیس اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان ادامه داد: اما متوکل عباسی نخستین خلیفه‌‌ای بود که با جسارت هر چه تمام‌تر برای محور آثار شهیدان کربلا تلاش کرد، وی در سال 236 ه.ق قبر امام، خانه‌ها و سراهای پیرامون آن را به کلی ویران و حتی دستور داد زمین را شخم بزنند و بذر بپاشند و بر قبر آب ببندند که از آن به بعد به حائرالحسین معروف شد.
وی گفت: این اقدام ستمکارانه متوکل سبب بروز شورش در جامعه شد و عده‌ای از درباریان به فرمان فرزند متوکل بر او شوریدند و او را به قتل رساندند، منتصر پس از قتل پدر به خلافت رسید و دوباره بنای حرم، مسجد و صحن و مناره‌ای برای آن ساخت.
فیض‌الهی تصریح کرد: در دوران آل‌بویه، به ویژه عصر حکومت عضدالدوله دیلمی توجه و اهتمام زیادی به مرقد امامان و عتبات‌عالیات شد و ضریحی را که از چوب ساج ساخته شده بود با عاج تزیین کرد و با پارچه‌های گران قیمت دیباج قبر را پوشاند.
*عمده‌ترین بازسازی‌ها از عصر قاجار آغاز شد
وی با اشاره به اینکه عمده‌ترین بازسازی‌ها از عصر قاجار آغاز شد، گفت: در سال 1216 ه.ق حرم مورد هجوم وهابیان قرار گرفت و ضریح و رواق آن ویران شد و اشیای نفیس آن به غارت رفت و در دوران فتحعلی شاه قاجار خرابی‌های وهابی‌ها و فرسودگی حرم‌ها بازسازی شد.
رئیس اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان افزود: فتحعلی شاه ضریح نقره‌ای جدیدی بر روی مزار امام حسین(ع) ساخت و ابراهیم‌خان شیرازی را به منظور طراحی به کربلا فرستاد و ضریح مسی را که شاه عباس ساخته بود به جای آن ضریح نقره‌ای ساخت و صندوق خاتم روی قبر را برداشت و با چوب ساج روکشی برای آن درست کرد.
وی ادامه داد: پس از تاسیس دولت آل‌بویه عضدالدوله در سال 379 هـ.ق ضریحی از عاج برای قبر شریف امام حسین(ع) ساخت و با بنا نهاده شدن بارگاهی جدید برای سیدالشهدا بازارها و خانه‌های بیشتری در اطراف آن ساخته و شهر کربلا با دیوارهایی بزرگ احاطه شد و بعد از انقراض حکومت آل‌بویه، سلجوقیان بر سر کار آمدند که با سیاست سلجوقیان نیز ساختمان‌های حرم شریف امام حسین(ع) بازسازی شد و خلیفه مفتحی خود شخصاً به زیارت قبر امام حسین(ع) رفت.
*ضریح طلا را شاه عباس ساخت
فیض‌الهی گفت: زمانی که شاه اسماعیل صفوی در سال 914 هجری بغداد را فتح کرد خود شخصاً برای زیارت قبر شریف امام حسین(ع) راهی کربلا شد و دستور داد که ضریحی از طلا برای قبر شریف امام حسین(ع) ساخته شود.
وی افزود: بعد از صفویه در دوره قاجار و پهلوی نیز هنرمندان آثار بی‌بدیل خلق کردند که در هر مرحله، هنری جدید به ضریح‌های ائمه اضافه شد و چنانچه امروز هنرهایی چون میناکاری، زرگری، نقره‌کاری، قلم‌زنی، معرق چوب، قاب نجاری و شیشه هر کدام زینت‌بخش و الهام گرفته از فکر و تفکر هنرمندان شیعه هستند که در این ضریح‌ها تجلی می‌کنند.
*هنرمندان ضریح‌ساز اصفهانی
به گزارش فارس، از هنرمندان به نامی که در سال‌های اخیر هنرهای آنان در ضریح ائمه چشم هر زائری را به خود جذب می‌کند می‌توان از استاد ذوفن، خسروانی، دیناری، حسین پرورش، حیدرزاده، شکرالله صنیع‌زاده، غلامحسین فیض‌الهی، حسین هنردوست، زرگرباشی، برادران فیض‌الهی (غلامعلی - غلامرضا) فرشید، عباس شیردل، حافظ پرت و آقای رعنافی را نام برد که همگی از هنرمندان دیار نصف جهانند.
*ضریح نماد تجمل‌گرایی نیست
رئیس اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان با اشاره به اینکه ضریح نماد تجمل‌گرایی نیست، گفت: در این هنر گر چه آیات و روایات اسلامی به کار می‌رود، اما محل‌های عبادت نباید نمادی از تجملات دنیایی و مادی باشد، زیباسازی فضا در حد ایجاد جذابیت برای زائران باید دارای آثار ثمربخش و سازنده باشد، به عبارت دیگر تعظیم جلال و عظمت بزرگان دین از طریق آبادانی و زیباسازی قبور آنان و در کنار آن به وجود آوردن امکانات رفاهی برای زائران و ارائه خدمات فرهنگی، مادی می‌تواند نقش سازنده‌ای در گسترش و ترویج فرهنگ و ارزش‌های اسلامی، اسوه قرار دادن ائمه اطهار(ع) و تمسک به آن بزرگواران داشته باشد.
وی ادامه داد: از دیدگاه فلسفی تجمل‌گرایی نوعی کمال‌گرایی است و به تعبیر دیگر نقش تجمل‌گرایی بد نیست، بلکه مصادیق آن را باید شناسایی کرد و هر گونه تجمل‌گرایی و افراط نیکو نیست.
بزرگداشت اولیای الهی حفظ و نگه‌داری سخنان و دستورات و آثار آنها و عمل به سخنانشان، احترام به مقام و موقعیت معنوی، پاسداشت ایام ولادت و شهادت و هم‌چنین حفظ و تعمیر قبور و رعایت حرمت آنها در ساختن زیارتگاه‌هایی در شأن و در نهایت زیارت قبورشان با احترام ادب و فلسفه ماست و بعضی معتقدند این آداب خرافه است، شاید اینان با عشق آشنا نباشند که وقتی عاشق باشی همه او می‌بینی.
انتهای پیام/س10/ط4000
