دریل برقی به جان کاشی‌های مدرسه چهارباغ اصفهان افتاد

به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، شهر تاریخی اصفهان در طول تاریخ به سبب آسمان نیلگون و وجود گنبدهای فیروزه‌ای همواره زبانزد خاص و عام بوده و از آن به عنوان «شهر گنبدهای فیروزه‌ای» یاد می‌شود، اما در چند سال اخیر به سبب وجود نوعی مدیریت چندگانه بر برخی از این بناهای تاریخی شاهد نوعی تخریب و نابودی هستیم و اکنون نیز مرمت غیر اصولی گنبد مدرسه چهارباغ از دیگر مسائلی است که باید در مورد آن تأمل کرد.

مدیریت چندگانه بر بناهای تاریخی چند صد ساله که از گذشتگان برای ما به یادگار مانده نهایت خود عاملی شده تا شاهد نوعی کشمکش و در نهایت بی‌توجهی به این بناهای تاریخی باشیم.

مدرسه تاریخی چهارباغ آخرین بنای باشکوه دوران صفوی در اصفهان است که برای تدریس به طلاب علوم دینی در زمان شاه سلطان حسین، آخرین پادشاه صفوی، از سال 1116 تا 1126 هجری قمری ساخته شده است.

گنبد مدرسه چهارباغ اصفهان نیز با توجه به موقعیت خاصی که در آن قرار گرفته آن گونه جلوه دارد که هر گاه از مهمان‌سرای عباسی یا کاروان‌سرای مادر شاهی که در ضلع شرقی این بنا واقع شده به سمت آن نگاه می‌کنیم، دارای شکوه و عظمت خاصی است که توجه هر گردشگر خارجی را به عنوان یکی از زیباترین آثار تاریخی به خود جلب می‌کند.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان عرصه میراث فرهنگی از نظر تناسب معماری و زیبایی، طرح کاشی‌کاری گنبد مدرسه چهارباغ پس از مسجد شیخ لطف‌الله قرار دارد، چرا که انواع مختلفی از فنون کاشی‌کاری در آن به کار رفته که مجموعه آن بر شکوه، ‌عظمت و زیبایی این گنبد تاریخی چند صد ساله می‌افزاید، هم‌چنین به دلیل به کار رفتن هنرهای مختلفی چون هفت‌رنگ، معرق، گره‌سازى، پیلى و معقلى در کاشی‌کاری‌های این گنبد و بدنه مدرسه از آن به عنوان «موزه کاشی‌کاری اصفهان» یاد می‌کنند.

اما متأسفانه بی‌توجهی دستگاه‌های متولی در نهایت زمینه تخریب کاشی‌های گنبد این مدرسه تاریخی را به همراه داشته است، البته هر چند که این کاشی‌ها مربوط به عصر صفوی نیست، اما از آن جایی که اوج بنای مدرسه چهارباغ به گنبد زیبای آن است و چشم هر بیننده‌ای را می‌نوازد بنابراین بیش از پیش باید مورد توجه متولیان امر باشد، اما این در حالی است که 26 آذرماه سال گذشته کاشی‌های این گنبد شروع به فروریختن کرد و در عرض چند ساعت حدود یک ششم از کاشی‌های این گنبد تاریخی که از بی‌توجهی به نگه‌داری و تردد وسایل نقلیه در حاشیه این بنای تاریخی به ستوه آمده بودند، فرو ریختند.

و درست 6 ماه پس از آن قضیه ظهر امروز در تماس تلفنی یکی از طلاب این مدرسه تاریخی با خبرگزاری فارس متوجه شدیم که با یک دریل برقی به بهانه مرمت و تعمیر گنبد کاشی‌های آن را فرو می‌ریزند و این در شرایطی است که استفاده از دریل برقی روشی غیر منطقی در مرمت بناهای تاریخی به شمار می‌رود.

مرمتگر بناهای تاریخی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان در ارتباط با ریزش بخشی از کاشی‌های گنبد مدرسه تاریخی چهارباغ و دلیل فروریختن کاشی‌ها بیان داشت: کاشی‌های این قسمت گنبد مربوط به 20 سال پیش از این در یک دوره مرمت بوده و تأثیر آلاینده‌های صوتی و تردد حجم بالای وسایل نقلیه و اتوبوس‌های شرکت واحد از کنار این اثر تاریخی جاوید و ارزشمند دلیل و لرزش‌های ناشی از این وسایل از دلایل اصلی ریزش کاشی‌های گنبد مدرسه است.

حسن مقضی تصریح کرد: این لرزش‌ها علاوه بر گنبد بر مناره‌ها و هشتی مدرسه چهارباغ اثر گذاشته است و عبور مترو از زیر چهارباغ نیز بی‌تأثیر نبوده و مجموعه این عوامل دست به دست یکدیگر داده تا کاشی‌ها فرو ریزند.

وی با اشاره به اینکه میراث فرهنگی پس از آن وارد عمل شد و سعی در مرمت این ترک از گنبد مدرسه چهارباغ داشت، گفت: بر اثر تنها یک ترک این گنبد دچار آسیب شده بود و مشخص نیست چرا ترک کناری آن را تخریب کرده‌اند که کاشی‌های آن هیچ مشکلی نداشت و این در حالی است که کاشی‌های قوس به پایین این دو ترک نیز دارای ارزش تاریخی بود که تاکنون هیچ آسیبی به آنها وارد نشده بود.

مرمتگر بناهای تاریخی تصریح کرد: تخریب کاشی‌های گنبد مدرسه چهارباغ با هیلتی (دریل برقی) غیر کارشناسی است، چرا که در هیچ مرمتی این کاشی‌ها تخریب نشده بود.

وی ادامه داد: این کاشی‌ها به اندازه‌ای محکم است که ابتدا لعاب آن را با همین دریل برقی سوراخ و پس از آن اقدام به تخریب کاشی‌ها می‌کنند که این عامل به دلیل ایجاد لرزش تخریب بسیاری را برای قسمت‌های دیگر گنبد در درازمدت ایجاد می‌کند.

به گزارش فارس، در حالی که مراحل مرمت نباید آسیب‌رسان باشد و باید مرمت در نهایت دقت و ظرافت صورت گیرد اما با این اقدام غیر کارشناسانه لرزش‌هایی را در بنای تاریخی ایجاد می‌کنند و روشی را به کار می‌بندند که در مرمت‌هایی که تاکنون صورت گرفته، مشاهده نشده است.

در هر صورت انتظار می‌رود تا متولیان امر در مورد مرمت و نگه‌داری این بنای تاریخی به ویژه گنبد زیبای آن که جلوه آسمان‌گذر چهارباغ اصفهان است، اقدامات لازم را به عمل آورند تا هم‌چنان شاهد ماندگاری این بنای تاریخی باشیم، چرا که در صورت عدم رسیدگی به این بنای تاریخی و نیز استفاده از روش‌های مرمتی هم‌چون دریل احتمال وقوع خسارت‌های جبران ناپذیری به بنا را تقویت می‌کند که پس از آن هیچ راه بازگشتی نیست.

خبرگزاری فارس آماده شنیدن و انعکاس نظرات مسئولان ذی‌ربط در این مورد است.

انتهای پیام/س10/ط4000