علوم انسانی تعیین‌کننده جهت و سرعت حرکت در جامعه است

به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد، حسن رحیم‌پور ازغدی ظهر امروز در پنجمین نشست از سلسله نشست‌های غرب‌شناسی که با موضوع نقش علوم انسانی در آینده انقلاب در حرم رضوی برگزار شد،  اظهار داشت: علوم انسانی با سایر علوم متفاوت است، سایر علوم نقش ابزارسازی و سخت‌افزاری را دارند در حالیکه علوم انسانی تعیین کننده جهت و سرعت حرکت است و نقش نظام‌سازی، نرم‌افزاری و جهت‌دهی را ایفا می‌کند.
وی با اشاره به اینکه اصل نام‌گذاری آنچه امروز به عنوان علوم انسانی خوانده می‌شود در قرن بیستم صورت گرفته است، گفت: علوم انسانی مسئولیت نرم‌افزاری و محتوایی و نظام‌سازی را عهده دارد و انسان را موضوع قرار داده و فعالیت خود را با تفسیر انسان آغاز می‌کند و آن را با ارائه توصیه به انسان و کمک به نظام‌سازی جامعه ادامه می‌دهد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: علوم انسانی در یک جامعه نقش نظام‌سازی، نرم‌افزاری و جهت‌دهی را ایفا می‌کند.
وی با اشاره به اینکه نوع معرفت‌شناسی، نوع انسان شناسی را نیز تعیین می‌کند بیان داشت: بنابراین توصیه‌هایی که علوم انسانیِ مبتنی بر معرفت‌های مختلف ارائه می‌دهد از جمله در زمینه‌های حقوق بشر، دموکراسی و حتی علوم اقتصادی، با توجه به انسان‌شناسی انسان از منظر آن معرفت است.
رحیم‌پور ازغدی با بیان اینکه در نسبت‌دادن هر مقولۀ معرفتی یا هرگونه ایدئولوژی به دین یا غیر دین، باید تمام ملاحظات و دلایل استنباطی، عقلی، نقلی و ... رعایت شود، عنوان کرد: از دیدگاه اسلام همۀ این موارد روش‌های معرفتی اند و در حد خود اعتبار دارند؛ گذاره‌های عقلی و تجربی به اندازه‌ای که از نظر عقل یا حس و تجربه قابل فهم و استنباط باشند مورد پذیرش اسلام هستند و علاوه بر عقل و تجربه، مشهودات باطنی و وحی و نبوت را نیز قبول داریم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان داشت: بیشتر اختلاف نظر‌ها با بخشی از تئوری‌های انسان شناختی و توصیه‌های انسان‌سازی در علوم انسانی و اجتماعی مربوط می‌شود به پاسخ این سوالات که  آیا عقل را حجت و معتبر می‌دانیم یا نه؟ عقل چیست؟ آیا قیاس و قرآن را به عنوان روش وصول به معرفت قبول داریم
یا صرفاً تجربه‌گرای محض هستیم؟کدام معرفت معتبر و کدام غیر معتبر است و چرا؟ منابع علم و معرفت کدام اند؟ روش معتبر و غیر معتبر علم کدام است؟
وی با بیان این مطلب که برای ما مهم نیست که این علوم توسط چه کسانی مطرح شده اند بلکه محتوای آن برای ما اهمیت دارد، تصریح کرد: ما این محتوا را با معیارهای معرفت‌شناسی اسلامی مقایسه می‌کنیم و در صورتی که منطبق با این معیارها بود آن را می‌پذیریم حتی اگر این محتوا و مطلب توسط یک غیر مسلمان ارائه شده باشد.
وی با بیان اینکه اروپاییان قرن 19 گذاره‌های عقلی و تجربی را مبنای علمی بودن مطالب عنوان کردند و آن را در سراسر جهان گسترش دادند اما امروزه این نظریه به بن رسیده است، تصریح کرد: نمی‌توان از واژه علوم انسانی غرب نام برد چرا که در غرب علوم انسانی واحدی وجود ندارد، آنجا ده‌ها مکتب از جمله لیبرالیسم، کمونیسم، کاپیتالیسم و ... وجود دارد که نظراتی متفاوت از یکدیگر دارند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه در این میان عدۀ دیگری بر معرفت‌شناسی عقلی تاکید و توصیف‌های تجربی را رد می‌کنند، افزود:  عده دیگری به توصیف درون گرایانه انسان می‌پردازند؛ تمام این افراد و گروه‌ها برخی از واقعیت‌هایی که طرف دیگر قبول دارد را علم نمی‌دانند ضمن اینکه وحی، نبوت، اخلاق و ... نیز از نظر این گروه‌ها علم محسوب نمی‌شود.
وی بیان داشت: آنها خودشان به این نظریه وفادار نماندند به گونه‌ای که امروزه در لابه لای گذاره‌های ایدئولوژی‌هایی که به اسم علوم انسانی مطرح کرده‌اند می‌توان خرافات مدرنی را مشاهده کرد که با عقل و تجربه ثابت نمی‌شوند.
انتهای پیام/ص20