به گزارش خبرگزاری فارس از زاهدان، جمعیت جمهوری اسلامی ایران طی دهه اخیر با یک ثبات تقریبی به لحاظ رشد مواجه بوده است که بنابر فرمایشات مقام معظم رهبری در مورد ضرورت توجه به افزایش جمعیت کشور، این موضوع به قید فوریت در چارچوب فاز اجرایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور قرار گرفت.
رهبر معظم انقلاب در شرایط به‌هنگام و در زمانی که جمعیت کشور به سمت پیری در حال گذر بود این موضوع حکیمانه را مطرح کرد و آنچه که باید توسط وزارتخانه متبوع لحاظ شود، توجه ویژه به مناطق کمتر توسعه یافته به لحاظ فرهنگی و اجتماعی است، در برخی روستا‌های کشور زاد و ولد فراوان بوده و ریشه در گذشته مردم آن منطقه دارد که می‌تواند با همان روند گذشته سهمی حائز اهمیت در افزایش کلی جمعیت داشته باشد.
اقدام شتاب‌زده در مناطق روستایی که یکی از آسیب پذیر‌ترین مناطق سلامت جامعه به سبب دوری از شهرها به حساب می‌آید، مطلوب نبوده و این بخش از جامعه نیازمند به سیاست‌گذاری عمیق و میدانی است، البته این برنامه‌ریزی در استانهای محرومی مانند، مازندران، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، آذربایجان غربی و... با ضرورت بیشتری احساس می‌شود، سیاست کنترل جمعیت در مناطق روستایی این استانها ضمن اینکه دارای نقش قابل توجهی در سلامت جامعه بوده، از انفجار جمعیت هم جلوگیری می‌کند.
خبرنگار فارس سعی کرده در گزارش حاضر به پیامد‌های اقدام‌های عجولانه در مناطق روستایی بپردازد.
در مناطق روستایی سنین ازدواج کمتر از 18 سال است
یک بهورز خانه بهداشت روستایی در مورد سن ازدواج در مناطق روستایی استان سیستان و بلوچستان اظهار داشت: به طور معمول به لحاظ سکونت اقوام مختلف در استان ما سنین ازدواج را در سطح پایین داریم که معمولا در روستا‌ها بیشتر دیده می‌شود، در روستایی که بنده کار می‌کنم بانوان 17 ساله فراوانی داریم هر چند که در روستا‌های اطراف پایین‌تر از این سن هم وجود دارند، ازدواج در سنین پایین به دلیل آداب و رسوم گذشته، پایبندی به ارزش‌های اخلاقی خانواده و ... مرسوم بوده که از نسل‌های گذشته به یادگار مانده است.
علیرضا صیادی افزود: زنانی که کمتر از 18 سال ازدواج می‌کنند باید چارچوب سلامتی خود و خانواده را رعایت کنند، این افراد چون به لحاظ جسمی به سن قانونی نرسیده‌اند، باید تمامی جنبه‌های سلامتی را مدنظر داشته و از بارداری قبل از سن 18 سال به جد جلوگیری کنند، زیرا که این حرکت در سنین کمتر از 18 سال به مادر و فرزند آسیب بسیار جدی و بعضا‍ً غیر قابل بازگشت می‌رساند، چون این فرد در کل آمادگی ازدواج را نداشته به‌ویژه در مناطق روستایی که از نظر تغذیه هم در شرایط مطلوبی قرار ندارند، همه این عوامل دست به دست هم داده و ریسک مادر شدن بانوان را در سنین کمتر از 18 سال بالا می‌برد.
وی کاهش ارائه بسته‌های سلامت کنترل جمعیت را در مناطق روستایی نامناسب ارزیابی کرد و گفت: به علت اینکه عوامل زیادی در روستا‌ها موجب به خطر افتادن سلامت خانواده و جامعه در راستای افزایش جمعیت می‌شوند باید با احتیاط کامل این روند اجرا شود، یک روستایی به لحاظ دانش، فرهنگ، اقتصاد، خدمات و... تفاوت‌های فراوانی با یک شهروند ساکن در فلان کلان‌شهر دارد.
این بهورز بیان کرد: آثار احتمالی آن بارداری زود به زود یک روستایی و یا عشایری است، که به سلامت مادر آسیب می‌رساند ما در آمار سه ماه قبل، 26 یا 27 نفر بانوی باردار در بین جمعیت 2 هزار نفری داشتیم که با کاهش خدمات کنترل جمعیت و سلامت خانواده، این رقم الآن به حدود 45 نفر رسیده است، در اینجا انفجار جمعیت، اتفاق و یا احتمال نیست بلکه حتمی است.
ضعف زیرساختی موجب بروز مشکل می‌شود
این تکنسین مبارزه با بیماری‌ها ادامه داد: تهیه این خدمات در بازار آزاد برای بعضی از روستاییان سیستان و بلوچستان به علت نداشتن شغل پایدار دشوار بوده و آنها قادر نیستند هزینه گزافی را در این راستا بپردازند، در برخی از روستا‌های استان مردم آه ندارند که با ناله سودا کنند زیرا که تنها درآمد آنها دریافتی یارانه‌ها است، یک روستایی با شرایط جاری چطور می‌تواند مبلغی را ماهیانه به این موضوع اختصاص دهد، خود مردم هم گفته‌اند که «کارمند و دارای شغل نیستیم» و نمی‌توانیم با هزینه آزاد بسته‌های تنظیمی تهیه کنیم.
این بهداشت‌یار با بیان اینکه بسترسازی و زیرساخت‌ها برای افزایش جمعیت در روستا‌ها صورت نگرفته و در حال حاضر این مکان‌ها با مشکلاتی در این راستا مواجه هستند، گفت: ما در حال حاضر مشکلاتی را در بحث مدرسه‌ها داریم هرچند هم که این مشکلات زیاد نیستند و به نظر مطلوب است ولی 4 یا 5 سال دیگر چه خواهد شد نمی‌دانم.
صیادی تصریح کرد: من در روستا هستم و تمام مشکلات جاری یک روستایی را می‌دانم، وقتی که یک مدرسه چند پایه دبستان الان با یک معلم اداره می‌شود، فردا می‌خواهیم چکار کنیم، در مجموع سلامت، اقتصاد، آموزش و... باید در اولویت قرار گرفته و بستر‌های لازم آن از همین حالا آماده شود، افزایش طلاق در این شرایط دور از انتظار نیست، وقتی در یک خانواده روستایی به نوبت بچه‌ها به دنیا بیایند، حوصله والدین برای تربیت، پوشش و اقتصاد، جامعه و... می‌تواند آن را تامین کند؟ تقریباً در حال حاضر در یک روستا بعضی مادران هر 2 سال صاحب بچه می‌شوند ولی الان چه شود خدا می‌داند.
سیاست افزایش جمعیت در هر استان متفاوت باشد
یک کارشناس تنظیم خانواده ضمن تبیین مشکلات تبعات ناشی از فرزندآوری در سنین کمتر از 18 و بیشتر از 35 سال، افزایش جمعیت هر منطقه را به نسبت مناطق دیگر متفاوت دانست و گفت: ما در منطقه سیستان و بلوچستان مشکلی در رابطه با افزایش جمعیت نداشته و جمعیت ما جوان است، آنچه در این استان برنامه‌ریزی شود باید در راستای ارتقا سلامت مادران باشد، آنچه وجود دارد یکسری خانواده‌ها از نظر فرهنگی متفاوت‌تر بوده و فرزندآوری کمتری دارند ولی در اینجا بخش اعظمی از اقشار جامعه فرزند‌آوریشان زیاد است.
غلامرضا مسعودی در ادامه افزود: افزایش جمعیت در استانهای مختلف متفاوت است، در سیستان و بلوچستان ضمن اینکه سن ازدواج پایین بوده، فرزندآوری هم زیاد است، آنچه مهم است، فاصله‌ای که در بین خانواده‌ها ایجاد شده و باید به یک تعادل برسد، خانواده‌هایی داریم که به سمت تک‌فرزندی می‌روند و همچنین تعدادی هم به فرزند‌هایی به تعداد 5 تا 6 نظر دارند، باید یک تعادل ایجاد شود یعنی بتوانیم آموزش بدهیم تا زنان فرزند‌آوریشان همراه با ارتقاء سطح سلامتشان باشد، فاصله بین 2 فرزند باید 2 تا 3 سال باشد تا از آسیب رسیدن به مادر که احتمال آن نیز زیاد است، جلوگیری شود.
وی با بیان اینکه باید سعی این باشد که فرزندآوری زیر 18 سال را محدود کرده و یا با رعایت موارد پزشکی انجام گیرد، بیان داشت: در بروز این موارد باید معاینه مادران باردار را در سطح بهتری انجام داده و آنها به خدمات بهداشتی درمانی مطلوب دسترسی داشته باشند، الگوی ما برای سیستان و بلوچستان با استانهای دیگر متفاوت است.
این کارشناس ادامه داد: ما یکی از بالاترین میزان‌‌های مرگ و میر مادران را داشته که نشان‌دهنده خوب نبودن وضعیت بهداشتی زنان باردار است، در مجموع سیاست تنظیم خانواده یکسری برنامه‌های کلی با اصولی متفاوت دارد، برای تالاسمی از طریق سیاست تنظیم و پیشگیری صورت می‌گیرد، بنابراین برنامه‌های تنظیم خانواده قابلیت حذف شدن را نداشته و اکنون هم در مراکز بهداشتی در حال عرضه است.
مسعودی افزود: این برنامه جزو برنامه‌های اصولی سلامت جامعه بوده و برای تنظیم خانواده باید الگوی خاصی داشته باشیم، اگر این سیاست قرار بر حذف شدن داشته باشد باید در استانهای دیگر و جاهایی که فرزندآوری کمتری دارند صورت گیرد، ابتدا باید آمار زاد و ولد در خانواده‌های استانهای دیگر را جمع‌آوری و بر اساس آن قضاوت شود.
کشور به سمت افزایش جمعیت سالمند پیش می‌رود
این کارشناس ارشد خانواده ثبات جمعیت را مشکل آفرین برای آینده آتی کشور ارزیابی کرد و گفت: این ثبات جمعیتی در جامعه مشکلات خاص خود را به‌بار می‌آورد، کاهش جمعیت جوان، سالمند شدن جمعیت جوان حاضر، کم شدن نیروی جوان برای کار در بخش‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آینده کشور و تعدادی مسائل دیگر از مشکلاتی است که پیش‌بینی می‌شود.
وی افزود: هر کشوری با توجه به شرایط خود می‌تواند سیاست جمعیتی خاص خود را داشته باشد، کشور چین سیاست تک‌فرزندی را دارد ولی ما این چنین سیاستی نداشته و نباید داشته باشیم، ما باید فرزندآوری مطلوب و متناسب با سلامت خانواده را مدنظر قرار دهیم، وزارت بهداشت نقش چشمگیری در ارتقا سلامت مادران دارد.
این استاد دانشگاه و کارشناس تنظیم خانواده، هسته اصلی ارتقا سلامت زنان به ویژه بانوان باردار را وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواند و بیان کرد: وزارت بهداشت به عنوان هسته اصلی سلامت زنان، زنان باردار، مادران و نوزادان باید فرزندآوری مناسب را با در دستور کار قراردادن مراقبت‌های بهداشتی برای مردم، نقش مهمی در بهبود سلامت مادران داشته باشد.
افزایش جمعیت بدون برنامه‌ریزی موافق ندارد
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه از نظر پزشکی با افزایش جمعیت بدون برنامه‌ریزی موافق نیستم، اظهار داشت: بالاخره برای افزایش جمعیت یکسری معیار‌ها و ضوابطی داریم، در ابتدا از نظر پزشکی بهترین سن ازدواج و بچه‌دار شدن سنین 18 تا 35 سال است، حداقل فاصله نوبت دوم بارداری برای حفظ سلامت مادر و کودک سه سال است، با همه این شرایط ما به آن جمعیت مطلوبی که مدنظرمان است دست پیدا می‌کنیم مشروط به رعایت مسائل سن ازدواج و بارداری که همان 18 تا 35 سال است و به تبع آن هر زن می‌تواند 4 یا 5 فرزند به دنیا آورد.
حسینعلی شهریاری افزود: اگر در مورد افزایش جمعیت برای تربیت فرزند، آموزش، ازدواج به موقع، اشتغال و دانشگاه برنامه‌ریزی نشود ما دچار مشکلاتی می‌شویم که الآن با آن رو‌‌به‌رو هستیم، اما متأسفانه ما در حال حاضر با توجه به اینکه جمعیت جوان دارای نرخ بالایی هستند نتوانستیم برای آنها اشتغال ایجاد کرده و زندگی مناسبی برای آنها فراهم کنیم، اگر ازدواج، به موقع باشد مفاسد اجتماعی به وجود نمی‌‌آید، این مسائل باعث شده تا سن ازدواج در جامعه ما بالا رفته و الآن به حدود بالای 25 و در بعضی مواقع بیشتر از 28 سال هم رسیده است، اگر کسی در سن 30 تا 35 سال ازدواج کند بیش از 2 فرزند نمی‌تواند داشته باشد.
وی ضرورت برنامه‌ریزی برای افزایش جمعیت را به دلیل دچار نشدن به مشکلات ناخواسته مهم ارزیابی کرد و گفت: باید به فکر تمام مسائل در جامعه باشیم یعنی همین طور یکباره نگوییم جمعیت، ما باید آموزش، مسکن، ازدواج به موقع، اشتغال و... را زمینه‌سازی کنیم.
نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این پرسش که، آیا افزایش جمعیت در استانهای جوانی مثل سیستان و بلوچستان احساس می‌شود، بیان داشت: شما وقتی موضوع افزایش جمعیت را مطرح می‌کنید نمی‌توانید بگویید یک استان باشد و دیگری نباشد، در این استانها باید برنامه‌ریزی‌هایی راجع به سلامت مادر و کودک را لحاظ کرد.
گزارش از: محمد فرتوت عنایت
انتهای پیام/75002/ر/گ1003
