به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، امروز مصادف با هشتم اکتبر است که در سراسر جهان روز جهانی کودک نامیده می‌شود، روزی که می‌تواند بهانه ورود ما به جهان کودکان باشد، اما برای ورود به این جهان باید آگاهی‌های خود را فراموش کنیم و با ناآگاهی‌های کودکان همراه شویم و در این راه آموختن زبان کودکانه گام مهمی است.
در این روز ارگان‌ها و نهادهای مسئول هر کدام برنامه‌های مختلفی درباره کودکان دارند و در این میان شعارهای بسیاری مطرح می‌شود اما گویی فاصله حرف تا عمل شبیه فاصله آرزوهای کودکی‌مان تا بزرگسالی شده است، شعارهایی که در نگاه اول زیبا و بزرگ به نظر می‌رسند، اما هیچ‌گاه بر تن این شعارها مانند آرزوهای بچگی‌مان جامه عمل پوشانده نمی‌شود.
سئوالی که اینجا به ذهن می‌رسد این است که مخاطب این شعارها چه کسانی هستند، کودکانی که از آنها به عنوان سازندگان ایران فردا حرف می‌زنیم یا مسئولانی که فقط در روز جهانی کودک یادشان می‌آید مخاطب خود را این جمعیت کوچک اما بزرگ قرار دهند.
به مناسبت این روز با چند تن از کارشناسان کودک درباره نیازها و دغدغه‌های کودکان صحبت کرده‌ایم.
*لزوم تقویت کنجکاوی و چرایی اتفاقات در کودکان
زهره ابوالقاسمی مدیر خانه کودک اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اصفهان درباره روز کودک اظهار کرد: هدف از نامگذاری این روز این است که به آنها بیاموزیم روزی به نام آنها هست و به بزرگ‌ترها و مسئولان یادآور شویم که نسبت به مسائل حوزه کودک مانند تربیت، ایجاد فضاهایی برای شور و نشاط و آموزش حساس بوده و شرایط مناسب برای رشد و تعالی و شکوفایی استعدادهای کودکان در زمینه‌های مختلف تلاش کنند.
وی با بیان اینکه خانواده‌های مختلف روش‌های متفاوتی برای تربیت کودکان دارند و بر اساس فرهنگ و اعتقادات خود با روش‌های مختلفی با آنها برخورد می‌کنند، گفت: نکته مهم در آموزش کودکان این است که از ابتدا آنها را به صورت منطقی تربیت کنیم و علت وقوع مسایل مختلف را در حد فهم‌شان برای آنها توضیح دهیم.
مدیر خانه کودک اصفهان ادامه داد: در این راه تقویت کنجکاوی، چرایی مسایل و اینکه در پس هر اتفاق دلیلی وجود دارد در ذهن کودکان بسیار مهم است.
*والدین موثر فرزندان مسئولیت‌پذیر تربیت می‌کنند
وی با اشاره به اینکه تنها والدین موثر می‌توانند فرزندان مسئولیت‌پذیر تربیت کنند، تصریح کرد: بنابراین در راستای تربیت صحیح کودکان نباید از این نکته غافل باشیم که آموزش والدین پیش از بچه‌دار شدن و در حین تربیت کودک بسیار مهم است و لازم است کلاس‌های آموزشی بیشتری را در سطح شهر و با همکاری نهادهایی همانند آموزش و پرورش شاهد باشیم.
ابوالقاسمی ادامه داد: گرچه بیشتر مشکلات کودک در راستای مشکلات زوجین ایجاد می‌شود اما نیاز به پرداختن به مشکلات کودکان به طور جداگانه نیز به خوبی محسوس است و این در حالی است که بیشتر مشاوران اصفهان به امر مشاوره تحصیلی و خانوادگی می‌پردازند و به موضوع مشاوره کودک توجه کافی ندارند.
وی با اشاره به اینکه در کشورهای پیشرفته دنیا کتاب‌های درسی برای آموزش فلسفه به کودکان دبستانی وجود دارد، گفت: با توجه به فرمایش رهبر معظم انقلاب برای تحقیق بیشتر در زمینه فلسفه برای کودکان، گروه‌هایی از جمله انجمن فلسفه برای کودک « فبک » تهران در حال تدوین و بومی کردن کتاب‌های داستان فلسفه برای کودک هستند و سعی بر آن است که به زودی آموزش فلسفه به کودک از جمله درس‌های مقطع دبستان قرار گیرد
*ریشه مشکلات بزرگسالی در کودکی است
در همین راستا مهرنوش هدایتی روانشناس و عضو پژوهشگاه علوم و فنون با بیان اینکه در دنیای امروز گروهی در تلاش هستند از طریق داستان و فلسفه کودکان را به گونه‌ای تربیت کنند که در آینده دنیایی عاری از خشم داشته باشیم، اظهار کرد: ما به جرم کودک بودن، به کودکانمان می‌گوییم فکر نکنند و در نتیجه اندیشیدن از همان کودکی وارد سبک زندگی آنها نمی‌شود تا در آینده نیز شهروندانی اهل تفکر داشته باشیم.
وی ادامه داد: امروزه روانشناسان معتقدند ریشه همه مشکلاتی که در بزرگسالی وجود دارند به دوران کودکی افراد باز می‌گردد و این امر نشان دهنده اهمیت پرورش و تربیت کودکان است، اما متأسفانه به این مسئله اهمیت چندانی داده نشده است.
این روانشناس کودک تاکید کرد: در دنیای امروز به دلیل آنکه جامعه بزرگسالان دچار مشکلات بسیاری است، برای کنترل این جوامع از مسکن‌های اجتماعی استفاده می‌شود، شیوه‌ای که به نظر می‌رسد تاکنون با شکست مواجه شده است.
وی اضافه کرد: عدم آموزش کودک از سنین پایین سبب می‌شود تا کودکان حقوق خود را نشناسند و در عین حال به حقوق دیگران هم احترام نگذارند.
هدایتی تصریح کرد: گروهی با نام فلسفه برای کودک در تمام دنیا در تلاش است جامعه‌ای ایجاد کند که خشونت به معنای عام کلمه در آن وجود نداشته باشد و در نتیجه امکان گفت‌وگو بیشتر فراهم بوده و جامعه نیز سالم‌تر گردد.
وی با بیان اینکه در ایران نیز گروه فلسفه برای کودک(فبک) در پژوهشگاه علوم و فنون فعالیت می‌کند، گفت: کتاب‌های فلسفه برای کودک در سراسر جهان اکنون در تلاش است مبانی یاد شده را به کودکان بیاموزد.
عضو هیئت علمی گروه فبک درباره علت استفاده از علم فلسفه در کتاب‌های کودکان افزود: علم فلسفه بیشتر از سایر علوم فرد را به تفکر وا می‌دارد، از طرفی این برنامه‌ها مفاهیم انتزاعی فلسفی و آرای فیلسوفان بزرگ را مطرح نمی‌کند، بلکه بیشتر به روش تفکر فلسفی عمل می‌کند.
وی ادامه داد: بدین ترتیب کودکان در حلقه‌های کند و کاو قرار می‌گیرند و پیرو مفاهیمی که مطرح می‌شود و ایده‌ها و سؤالات مطرح شده می‌توانند تأمل و تفکر عمیق‌تری داشته باشند.
هدایتی تصریح کرد: همچنین این کتاب‌ها سبب افزایش اعتماد به نفس کودکان، خودباوری و بهبود هوش اجتماعی و روابط بین فردی آنها می‌شود، ضمن اینکه کودک استدلال در برابر خشونت را یاد گرفته و منطقش را قوی‌تر می‌کند.
وی افزود: بنابراین با کمک این روش ما کودکان را آموزش می‌دهیم تا بتوانند توانایی مدیریت رفتار خود را به دست آورند، یعنی همان چیزی که متأسفانه بسیاری از جوانان ما فاقد آن هستند.
در همین ارتباط محمد کراچیان کارشناس ادبیات کودک با توجه به نقش کتاب و فیلم در تربیت کودکان گفت: اگر نگاهی کوتاه به ادبیات کودک و نوجوان داشته باشیم، متوجه این نکته می‌شویم که سال‌هاست بخش عمده ادبیات و هنر کودکان را فیلم‌ها و کتاب‌های غربی تشکیل می‌دهد که تهی از نگاه ارزش‌گرا هستند.
وی اضافه کرد: بخشی از ادبیات و فیلم‌های کودکان را در بر می‌گیرد که فرهنگ ایرانی اسلامی ما را هدف قرار داده و با روش‌های خاص و به صورت تدریجی سعی در جایگزینی فرهنگ غربی با فرهنگ ملی ما دارد.
این کارشناس ادبیات کودک تاکید کرد: در واقع به نمایش درآمدن بعضی از این فیلم‌ها که تلویزیون خود ما آنها را دوبله و پخش می‌کند سبب شده ما از بسیاری از اسطوره‌های فرهنگی خود در ادبیات کودک غافل باشیم.
وی ادامه داد: امروزه اغلب کودکان ما نه با اسطوره‌های قدیمی آشنا هستند و نه با افرادی مانند دانشمندان، ورزشکاران، شهدا و جانبازان که می‌توانند اسطوره زمان معاصر ما باشند.
کراچیان تصریح کرد: این عدم آشنایی سبب شده بچه‌های ما از لحاظ تفکر، نگاه به زندگی و منش‌های رفتاری که در آینده کودک بیشتر بروز می‌کند در خطر غرب‌گرایی و غیرایرانی شدن باشند.
وی با اشاره به استقبال نسل جوان و نوجوان از مدهای غربی تاکید کرد: یکی از علل مهم این امر نهادینه شدن نگاه و تفکر نامناسب در دوران کودکی است.
این منتقد ادبیات کودک اضافه کرد: زمانی که قهرمان‌های ملی و مذهبی کودکی را از او بگیریم و قهرمان دیگری را جایگزین آن کنیم، ناخودآگاه و رفته رفته این امر در وجود کودک نهادینه شده و رفتارهای نامناسب دیگری را نیز در دوران نوجوانی می‌پذیرد.
وی اضافه کرد: بنابراین کودک از دین، ارزش‌هایی مانند دفاع مقدس فاصله می‌گیرد و بعدها نیز فرار نیروهای توانمند از لحاظ فکری و اجرایی پیش می‌آید.
کراچیان درباره ویژگی داستان کودک گفت: اولین ویژگی مهم کتاب داستان کودک این است که برای مخاطب کودک نوشته شده و نویسنده پس از سنجش نیازهای کودک به نوشتن آن اقدام کند.
وی ادامه داد: نکته مهم‌تر اینکه این کتاب‌ها باید آرام آرام و متناسب با دوره‌های مختلف روحی روانی کودک و تعارضاتش با دنیای بیرونی هویت وی را شکل دهد.
کراچیان تصریح کرد: این هویت‌دهی باید به گونه‌ای باشد که کودک تصور کند خودش در حال تعامل و شکل دهی آن است، نه اینکه حس کند هویتی از بیرون به او تحمیل می‌شود.
* کودک باید در فضایی سرشار از خوشبختی بزرگ شود
به گزارش فارس، در مقدمه کنوانسیون حقوق کودک آمده است که: کودک باید در فضایی سرشار از خوشبختی، محبت و تفاهم بزرگ شود.
به امید آنکه دنیایی داشته باشیم به دور از جنگ و هیاهو که همه کودکان در آن با آرامش و خوشبختی زندگی کنند.
انتهای پیام/ح10/ض1002
