به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، آواز «هور بابایی» در آران و بیدگل در دو بخش از شب اول تا شب نیمه رمضان و نیز در شب نیمه رمضان اجرا می‌شود، بدین ترتیب که گروهی از کودکان و نوجوانان پس از افطار در یک مکان مشخص جمع شده و بنا به رأی، یک نفر صندوق‌دار و یک نفر میان‌دار انتخاب کرده و پس از فرستادن سه صلوات بلند که معنای خبری دارد به راه می‌افتند و در کوچه و محله‌ها به گردش درآمده و نیاز خود را طلب می‌کنند.
میان‌دار حکم تک‌خوان را دارد و صندوق‌دار اجناس داده شده را که بیشتر پول و خوراکی است جمع می‌کند و جمع بچه‌ها در پاسخ به هر بیتی که تک‌خوان ادا می‌کند، پاسخ می‌دهند: «هور بابا، هور بابا» یا «هوم بابا هوم بابا» نوعی مونوفونیک، هتروفونیک که خاصیت اکثر جمع‌خوانی‌های کودکان و نوجوانان ایرانی است.
نوع واکنش کودکانه همراه با سماجت در این آیین برای دریافت نذر و نیاز از صاحب‌خانه‌ها جالب توجه است، چرا که وقتی پاسخ دریافت نمی‌کنند در شعر خود اسم صاحب‌خانه را می‌آورند.
سنت هور بابایی ویژه هر شب ماه رمضان در آران و بیدگل با جایگزینی «سوره شمس» در متن پارسی آوازها است که بچه‌ها برای پاسخ، لفظ هور بابا و یا هجای کشیده آخر آیه‌ها را تکرار می‌کنند، این تکرار نوعی ریتم را در خود دارد.
بچه‌ها اگر چیز با ارزشی را از صاحب‌خانه بگیرند به منظور قدردانی این شعر را می‌خوانند: طاق کیه دو سور به (طاق‌خانه شما سرخ باشد) (کنایه از شاد و خرم باشید)، جواب: هور بابا، هور بابا، هر چی بزای، پور به (هر چه بزایید پسر باشد) جواب: هور بابا، هور بابا و چنانچه صاحب‌خانه نسبت به آنان کم‌لطفی کرده و برای آنان ارزشی قائل نباشد به منظور ابراز نارضایتی از رفتار وی چنین می‌خوانند: طاق کیه دو ، پوش به (طاق اتاق شما سیاه و خراب باشد) جواب: هور بابا، هور بابا، هر چی بزای، موش به (هر چه بزایید موش باشد)، جواب: هور بابا، هور بابا.
*«هور بابا» تشویق نابالغان برای روزه‌داری است
مجید آقاامینی‌ها کارشناس‌ارشد رشته ادبیات فارسی این آیین را در حقیقت نوعی تشویق نابالغان برای شرکت در «آیین روزه‌داری» دانست و تصریح کرد: بسیاری از اهالی منطقه آران و بیدگل معتقدند که در شب‌های ماه مبارک رمضان، امام حسن (ع) و امام حسین (ع) به در خانه جد بزرگوارشان رفته و سوره 91 قرآن را با صدا و آهنگی خوش قرائت می‌کردند و پس از قرائت سوره، جد و پدر گرامی‌شان و تمامی مسلمانان را دعا می‌فرمودند، آن‌گاه پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) برای خوشحالی و تشویق ایشان مقداری خوراکی به آنها می‌دادند و این آیین نشانه‌ای از هم‌سویی با رفتار حسنین است.
وی با توضیحی در تاریخ آیین «هور بابایی» اظهار کرد: در نگاه نخست به لحاظ سندیت تاریخی به «ماه نیایش» در آیین زرتشت برمی‌گردد و در آن جا از اول تا 15 ماه از مینویان نیکی، فرخی پذیرد و از روز 15 تا تمامی 30 روز به گیتیان (جهانیان) بخشد.
امینی‌ها ادامه داد: این آیین همان جمع جویی است و اتحاد را به وجود می‌آورد که این مورد هم به خوبی در آیین زرتشت بیان شده است.
وی در مورد معنی لغوی «هوم» گفت: نام ایزد هوم در اوستا با صفت و عنوان «دور دارنده مرگ» آمده و مورد تقدیس قرار گرفته و در شاهنامه فردوسی از آن به صورت «هوم عابد» یاد شده است، بند کننده افراسیاب تورانی است که در میان ثلث زمین در میان دیوار آهنین احاطه شده بود.
کارشناس رشته ادبیات فارسی با اشاره به اینکه لغت بابا بر بزرگان و محترمان کهن‌سال که کار بزرگی در طول عمر برای جامعه انجام داده و حکم استاد و راهنما را یافته‌اند نیز اطلاق می‌شود، اظهار کرد: و از سویی در حدیث شریف نبوی (ص) آمده است که فرموده‌اند: الا با ثلاثه (بابا، پدر، سه هستند) اَب ولدک، اَب زوجک، اَب عملک (پدر، پدر همسرت و پدر علمی‌ات) یا به عبارتی بابایی که به تو علم آموخت.
به گزارش فارس، همان‌گونه که مساجد بر پایه‌های آتشکده‌ای برپا گردیده، این آیین نیز به دلیل ریشه‌های نیایشی و ستایشی آن با تغییر آداب و کلام و ترکیب نوین شکل اسلامی به خود گرفته و در طول زمان‌ها و اعصار مختلف به شکلی که امروز آن را گاه می‌شود در منطقه شاهد بود و شنید، درآمده است.
آیین «هور بابایی» که به طور کامل در جهت مذهبی قرار داشته و نوعی تبلیغ خداباوری و تشویق به پیروی از دستورات الهی را برای کودکان و نوجوانان دارد و با نوع ضرب‌آهنگی که در موسیقی آوازی خود دارد، کلام الهی را بر ذهن انسان در حال تکامل حک می‌کند.
انتهای پیام/ح10/ط4000
