به گزارش خبرگزاری فارس از چالوس، در بیشتر مناطق ایران، شاهد کانون‌های مختلف قالیبافی هستیم و شیوه‌های بافت و طرح‌های آنها با هم متفاوت بوده، پس طبقه‌بندی آنها بسیار مشکل است و با هم فرق می‌کند.
در حال حاضر 20 تا 25 نقشه مشخص، طبقه‌بندی و معرفی شده، البته هر یک از نقوش، زیر مجموعه‌های خاصی را دارا هستند.
کارشناسان تعداد طرح‌های قالی ایرانی را تا 2 هزار گروه برآورد می‌کنند. بعضی از این نقشه‌ها تغییر یافته یک نقش اصلی هستند. این 19 گروه اصلی عبارتند از نقشه‌های آثار تاریخی و مساجد، نقوش شاه عباسی، طرح‌های پیچ در پیچ اسلامی (اسلیمی)، طرح سراسری (تکراری)، طرح‌های بازوبندی (که ضمن تکرار به قسمتی از طرح قبلی می‌چسبد)، طرح‌های بته جقه‌ای، طرح‌های اقتباسی (قفقازی، افغانی، گوبلن)، طرح درختی حیوان دار، طرح ترکمن، طرح شکارگاه، قاب قابی، گل فرنگ، گلدانی، گل افشان، ماهی درهم، محرابی، طرح‌های قلمدان (محرمات، راه راهی، ترمه‌ای)، طرح‌های هندسی، طرح‌های ایلیاتی و طرح‌های تلفیقی.
با وجود اینکه استانهای شمالی به ویژه استان مازندران از دیرباز در این هنر - صنعت حرفی برای گفتن داشت و فرش‌های بافته شده این استان به ویژه در منطقه کلاردشت شهرت جهانی دارد، همیشه خلایی از نبود طرحی مختص به این خطه احساس می‌شد و هنرمندان قالیباف این سرزمین گره به گره طرحی را نقش می‌بستند که نام استانهای دیگر را به یدک می‌کشید.
همین دغدغه باعث شد تا یکی از هنرمندان جوان شمالی که چندین سال است در این رشته فعالیت چشمگیر دارد به فکر طراحی نقشه ویژه استانهای شمالی به ویژه استان مازندران بیافتد.
این هنرمند و کارشناس طراح فرش چالوسی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در چالوس گفت: بافتن طرح‌های دیگر استانها همچون اصفهان و تبریز به دست هنرمندان قالیباف استانهای شمالی به نوعی زحمت کشیدن برای بارور ساختن فرهنگ دیگر استان‌هاست.
ایمان جواهری‌پور ادامه داد: منطقه شمال و حاشیه دریای خزر می‌توانست دارای اصالت خاصی در زمینه فرش و صنعت فرشبافی باشد و این دغدغه باعث شد تا به فکر طراحی مخصوصی برای فرش شمال کشور بیافتم.
وی تصریح کرد: با توجه به موقعیت جغرافیایی و رطوبت خاص این منطقه بنای معماری تاریخی خاصی را نمی‌توان برای الهام‌گیری مورد استفاده قرار داد بنابراین سعی شد تا بر روی عنصری تاکید شود که کاملاً بومی و متعلق به شمال ایران باشد.
جواهری‌پور بیان داشت: دریای خزر به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی و زیست محیطی منحصربفرد قابلیت تبدیل به عنصری برای کار در نقشه فرش شمال را داشت که در این طرح مورد توجه قرار گرفت.
وی ادامه داد: از آنجایی که این دریا بزرگ‌ترین صادرکننده خاویار کشور است ماهی خاویار این دریا به عنوان یک نقش مایه برای طرح فرش شمال کشور انتخاب و پرداخته شد.
این هنرمند چالوسی گفت: با کمک دوستانی در بخش آبزیان و مطالعه بر نحوه حرکت و استیل این ماهی مشخص شد این ماهی ظرفیت لازم در این بخش را دارد به طوری که هفت ماهی در هر بخش فرش و در مرکز فرش همراه با نقوش اسلیمی به نوعی تور ماهیگری را نشان می‌دهد که این ماهی در آن حرکت دارد.
وی همچنین به وجود گوش ماهی در حاشیه این طرح اشاره کرد و گفت: گوش ماهی به عنوان یکی دیگر از عناصر مطرح دریای خزر که در صنایع دستی این خطه نیز کاربرد بسیار دارد، به عنوان طرح در حاشیه باریک این فرش به‌کار برده شد.
جواهری‌پور ادامه داد: ویژگی دیگر این طرح منحصربفرد بودن تونالیته رنگی مایل به آبی و لاجوردی آن است که فضای دریا را تداعی می‌کند.
این هنرمند تک حاشیه کار شدن این فرش را یکی دیگر از ابداعات آن عنوان کرد و گفت: همچنین سایز این فرش 1.30 در 1.90 است که با طرح فرش هیچ یک از استانهای دیگر مشابهت ندارد.
وی ادامه داد: از مزایای دیگر این فرش به غیر از نقش محوری، ایجاد تقارن در دید است که سعی شده آرامش موجود در فضای شمال در ان تداعی شود.
جواهری‌پور با بیان اینکه طرح فرش خزر نقش بعد از تائید کمیته علمی طرح و نقش ایران و اساتید بنام و بزرگ فرش کشور با شماره 924 ثبت شد، یادآور شد: این طرح به عنوان اولین نقشه گردان یا غیرهندسی شمال کشور است که قابلیت الهام گرفتن معماران برای احداث بناهایی با این نما به ویژه استانهای شمالی را دارد.
وی با اشاره به اینکه فرش کلاردشت به عنوان یک فرش شناخته شده در جهان دارای ارزش زیادی بوده و هست، ابراز داشت: فرش کلاردشت طرح مدون و خاصی نداشته است و حاصل بافت ذهنی هنرمندان این منطقه است.
جواهری‌پور با تقدیر از همکاری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان چالوس و همچنین بازرگانی این شهرستان تاکید کرد: برای جدا شدن از فضای کلیشه‌ای و تکراری فرش‌های موجود نیاز است تا سرمایه‌گذاران، برای سرمایه‌گذاری بر این طرح‌ها اقدام کنند و با مورد حمایت قراردادن طرح‌های ابداعی سعی شود بازهم بازار فرش دنیا که روزی در مصادره فرش ایرانی بود اما به دلیل شناسایی شدن نقوش آن توسط کشورهایی همچون چین، بازهم با فرش ایرانی با طرح‌های جدید رونق بگیرد.
به گزارش فارس، ایمان جواهری پور عضو انجمن علمی فرش ایران، انجمن نساجان ایران، انجمن صنایع دستی مازندران بوده و چند سالی مسئولیت اتحادیه فرش شهرستان چالوس را به عهده داشته است و دارای جزوات آموزشی در زمینه نقوش برای میراث فرهنگی نیز هست.
انتهای پیام/ن10/گ1003
