اخبار فارس من افکار سنجی دانشکده انتشارات توانا فارس نوجوان

استانها

در گفت و گوی تفصیلی با فارس عنوان شد

سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در کار کشاورزی کمتر رغبت دارند

خبرگزاری فارس: مدیریت صنایع کشاورزی و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین با بیان اینکه 96 واحد صنایع تبدیلی کشاورزی در قزوین فعال است، گفت: متأسفانه سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در کار کشاورزی کمتر رغبت دارند.

سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در کار کشاورزی کمتر رغبت دارند
علی اکبری امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قزوین بیان کرد: صنایع تبدیلی و تکمیلی به صنایعی اطلاق می‌گردد که به فرآوری و عمل‌آوری مواد نباتی و حیوانی شامل زراعی، باغی، شیلات، دام و طیور و جنگل‌ها و مراتع می‌پردازد.
وی ادامه داد: این فرآوری و عمل‌آوری باید در برگیرنده تغییرات فیزیکی، شیمیایی، نگهداری، بسته‌بندی و توزیع باشد.
مدیریت صنایع کشاورزی و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین اضافه کرد: در حال حاضر برخی طرح‌های شاخص صنایع غذایی استان قزوین مانند شرکت گلستان البرز با محصول زیتون در شهرستان قزوین بخش طارم سفلی، شرکت لبنیات سحر با محصول فرآورده‌های لبنی در شهرستان البرز جاده قدیم تهران، شرکت شیلانه با محصول کنسرو ماهی در شهرستان البرز- شهر صنعتی البرز، شرکت مانوش با محصول نوشابه در شهرستان بوئین زهرا- شهر صنعتی لیا، شرکت مهرام با محصول سس- کنسرو و غیره در شهرستان البرز- شهر صنعتی البرز، شرکت آلدی با محصول سوسیس- کالباس در شهرستان قزوین- مجتمع کورانه، شرکت طلاچین با محصول چیپس- فرنچ فرایز و غیره در شهرستان آبیک، شرکت صنایع غلاایی خوشمزه با محصول سرکه و غیره در شهرستان البرز- شهر صنعتی لیا، شرکت دانژه آریا با محصول ماءالشعیر عصاره مالت در آراسنج، شرکت سپید بال میعاد با محصول کشتارگاه و بسته‌بندی بوقلمون در شهرستان بوئین‌زهرا، شرکت بیدستان با محصول الکل، سس و سرکه در شهرستان البرز، شرکت توران پارمیس با محصول تخم مرغ پاستوریزه در شهرستان آبیک و شرکت صنایع غذایی بیدانه با محصول کنسانتره انگور و بسته‌بندی کشمش در شهرستان تاکستان در حال اجراست.
وی افزود: از دیگر طرح‌های در حال اجرا می‌توان به شرکت شهد تاک با محصول بسته‌بندی عسل در شهرستان تاکستان، شرکت صادراتی کوهبنان با محصول ترمینان ضبط و فرآوری پسته در شهرستان بوئین‌زهرا، شرکت تعاونی صداقت تاکستان با محصول تولید و بسته‌بندی کشمش در شهرستان تاکستان، شرکت زیاران با محصول کشتارگاه دام و بسته‌بندی گوشت در شهرستان آبیک، شرکت نستله با محصول شیرخشک(غذای کودک) و قهوه در شهرستان البرز، شرکت یونیلیور با محصول چای کیسه‌ای در شهرستان البرز- شهر صنعتی البرز، شرکت سردخانه کوثر با محصول نگهداری محصولات باغی در شهرستان آبیک و شرکت دینه ایران با محصول فرآوری و تهیه انواع داروهای گیاهی در شهرستان قزوین- ابتدای جاده تاکستان فعال هستند.
اکبری عنوان کرد: ایجاد واحد فرآوری زیتون با افزایش تنوع محصولات شامل روغن کشی از محصول زیتون و هسته آن، تولید و بسته‌بندی محصولات تولیدی زنبور عسل، ترمینال دریافت و فرآوری غلات، حبوبات و بذر، مجتمع نگهداری مواد غذائی شامل سردخانه و انبار سرد، تولید و بسته‌بندی انواع غذاهای آماده، سورت و بسته‌بندی و انجماد انواع میوه و سبزی(IQF)، مجتمع صنایع گوشت شامل سورت و بسته‌بندی و فرآورده‌های گوشتی کنسروی و نیمه کنسروی و مجتمع صنایع فرآوری و بسته‌بندی محصولات تخم مرغ شامل پودر و غیره
از طرح‌های پیشنهادی و جدید برای استان قزوین است.
وی توضیح داد: مجتمع صنایع کنسروسازی با تکیه بر صنایع فرآوری گوجه فرنگی شامل رب اسپتیک و پودر، صنعت فرآوری و تهیه روغن از دانه (هسته) انگور، صنایع فرآوری حاصل از غلات(گندم و جو)، مجتمع سورت و بسته‌بندی گیاهان داروئی و فرآوری آن، تولید و بسته‌بندی انواع کودهای آلی و بیولوژیک، احداث واحد تولیدی کنسانتره دامی با تکنولوژی بالا، مجتمع صنایع ضبط و فراوری پسته شامل دریافت سورت، فراوری، بسته‌بندی و نگهداری، مجتمع فرآورده‌های روغنی شامل صنایع روغن‌کشی تصفیه و بسته‌بندی و صنایع جانبی و صنایع فرآوری و بسته‌بندی انواع قارچ‌های خوراکی شامل کنسرو و غیره از دیگر طرح‌های پیشنهادی و جدید برای استان قزوین است.
مدیر‌ صنایع کشاورزی و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین خاطرنشان کرد: احداث مجتمع تولیدی کنسانتره انواع میوه‌جات، صنایع فرآوری ماهی و آبزیان شامل پفک ماهی و غیره، صنایع بسته‌بندی و فرآوری میوه شامل چیپس میوه، نئوپان از ضایعات کشاورزی (چوب انگور)، شرکت تعاونی خدماتی حمل و نقل ویژه محصولات کشاورزی، احداث سیلو، کربن اکتیو از پوست بادام، فندق و پسته، ضبط و فرآوری محصول فندق و بسته‌بندی آن، مجتمع صنایع فرآوری محصولات گوشتی به روش حلال، ژلاتین حلال، ایجاد مجتمع تحقیقاتی تولیدی انواع غذاهای با فناوری نانو و تولید انواع سرکه میوه و بالزامیک از دیگر برنامه‌های پیشنهادی است.
وی عنوان کرد: صنایع تبدیلی و تکمیلی که فرآوری و عمل‌آوری مواد نباتی و حیوانی شامل زراعی، باغی، شیلات، دام و طیور و جنگل‌ها را بر عهده دارد.
اکبری گفت: در حال حاضر در استان قزوین در زمینه صنایع تبدیلی 9 شرکت ذرت خشک کنی، 13 شرکت روغن خام و کنسرو زیتون، 14 واحد فعال در زمینه شیر و فرآورده‌های لبنی، 9 واحد سردخانه، 19 واحد بسته‌بندی و نگهداری کشمش، چهار واحد خطوط فرآوری و بسته‌بندی پسته، شش واحد کشتارگاه، یک واحد بسته‌بندی گیاهان دارویی و عرقیات گیاهی و 22 واحد تولید و بسته‌بندی قارچ خوراکی فعالیت دارند.
 
* شناسایی 29 طرح جدید و مدرن
وی ادامه داد: در این زمینه 29 طرح جدید و مدرن را شناسایی کردیم که اجرای این طرح‌های هایتک افق روشنی در صنایع غذایی و تکمیلی کشاورزی روشن می‌کند البته در محصولاتی مانند انگور ما توان و ظرفیت بیشتری داریم چرا که در حال حاضر برای تولید آب کنسانتره و تولید نئوپان از ضایعات محصولات انگور صنایعی در استان قزوین نداریم حال آنکه با سرمایه‌گذاری انجام شده می توانیم در این دو زمینه شاهد تولید محصولات مهمی باشیم همچنین در بحث زغال اخته با توجه به جایگاه بالای استان ما در تولید این محصول هنوز در تولید آب‌میوه از این محصول عملکردی نداشته‌ایم.
مدیر‌ صنایع کشاورزی و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین افزود: در بحث سیلو نیز با ساخت سیلو می‌توانیم نیازهای استان خود و استان‌های دیگر را نیز تأمین کنیم و دیگر نیازی به حمل محصولات استان به کرج و یا سایر استان‌ها برای نگهداری نباشیم چرا که سیلو به عنوان چرخه‌ای از امنیت غذایی جایگاه مهمی دارد.
وی تصریح کرد: صنایع مدرن در محصولات باغی و زراعی تأثیر بسزایی دارد بنابراین استفاده از این سرمایه در تولید و فرآوری محصولات مختلف به بسترهایی نیاز دارد که این بسترها در استان ما مهیا است یکی دیگر از مسائلی که در بحث صنایع غذایی می‌توان در این زمینه فعالیت کرد موضوع غنی سازی است، با توجه به افزایش سوء تغذیه امروزه غنی سازی در کشورهای مختلف دنیا در حال انجام است به طوری که نمک با ید غنی می‌شود و برخی دیگر از مواد غذایی با روی و یا املاح دیگر غنی می‌شوند.
اکبری عنوان کرد: حتی باکتری‌هایی وجود دارد که استفاده از آن در ترکیب محصولات لبنی برای دستگاه گوارش مفید است که می‌توان در این زمینه به تولید ماست پرو بیوتیک اشاره کرد حتی در تولید مواد غذایی سالم می‌توانیم از امواج الکترومغناطیس برای ماندگاری بیشتر در مواد غذایی استفاده کنیم.
وی تأکید کرد: در صنایع غذایی و کشاورزی موضوع بسته‌بندی و انبارداری قبل از صادرات بسیار مهم است در این زمینه می‌توانیم با استفاده از مدیریت تولید و بهبود و همچنین قوانین haccpو isi در زمینه صادرات نقش بسزایی دارد.
مدیریت صنایع کشاورزی و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین بیان کرد: صنایع تبدیلی و تکمیلی یک ارتباطی بین کشاورزی و صنعت دارد ولی متأسفانه بر اثر یک اشتباه برخی از آن به عنوان تقابل کشاورزی و صنعت یاد می‌کنند حال آنکه صنایع غذایی پل مشترک صنعت و کشاورزی است.
وی ادامه داد: یکی از مسائلی که در بخش صنایع حوزه کشاورزی مطرح است این است که تولیدات کشاورزی در کشور ما با راندمان پایین و هزینه بالا تولید می‌شود در نتیجه به طور مثال زیتون تولید شده در سوریه ارزانتر از زیتون تولید شده در داخل کشور است.
اکبری اعلام کرد: در بسیاری از طرح‌های کشاورزی یکی از مشکلات ما این است که در طرح آمایش صنعت به صنایع مرتبط با حوزه جهاد کشاورزی توجه نشده به طور مثال در استمهال تسهیلات بانکی که به عنوان یک اهرم پشتیبانی از صنایع محسوب می‌شود صنایع مرتبط با جهاد کشاورزی نادیده گرفته شده‌اند.
وی افزود: یکی دیگر از مشکلات موجود در بخش صنایع کشاورزی عدم هماهنگی سازمانهای جهاد کشاورزی و صنایع و معادن در صدور مجوزهاست بنابراین باید با یکسان ‌سازی شرایطی را فراهم کرد که موازی ‌کاری نباشد به عنوان مثال در بخش سیلو تولید محصول کشاورزی برای نگهداری مربوط به جهاد کشاورزی است ولی مجوز ساخت سیلو را سازمان بازرگانی صادر می‌کند و از طرفی سازمان غله در این میان نقش خود را دارد بنابراین لازم است برای هماهنگی و جلوگیری از موازی کاری تمهیداتی اندیشیده شود البته این موضوع مربوط به استان قزوین نیست بلکه لازم است برای حل آن قانونی در سراسر کشور تصویب و به اجرا درآید.
 
* ماشین‌آلات مکانیزاسیون فرسوده است
مدیر صنایع کشاورزی و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین اظهار کرد: یکی از نیازهای صنایع فعال در زمینه کشاورزی بحث نوسازی است چرا که ماشین‌آلات این بخش از صنعت فرسوده شده‌است.
وی گفت: تخصیص آب مورد نیاز یکی دیگر از مشکلات صنایع حوزه کشاورزی است البته این مشکل تنها مشکل این بخش نیست بلکه تأمین آب یکی از دغدغه‌های موجود در استان است.
اکبری ادامه داد: متأسفانه سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در کار کشاورزی کمتر رغبت دارند البته این بدان دلیل است که صنعت بخش کشاورزی از فرسودگی ماشین‌آلات، قیمت تمام شده بالای محصولات کشاورزی، بالا بودن هزینه نیروی انسانی، پایین بودن راندمان، پایین بودن بهره‌وری نیروی انسانی، مقررات دست و پا گیر، مشکلات بانکی و ضعف سیستم مدیریت تولید رنج می‌برد.
وی عنوان کرد: عمده‌ترین چالش‌های سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی پایین بودن نرخ بازده کشاورزی، کمبود اعتبارات، کمبود منابع در جهت ایجاد واحدهای تبدیلی، کم‌تحرکی بخش خصوصی، نبود نظام تشویقی و عدم جذب سرمایه‌گذاری خارجی را می‌توان برشمرد.
مدیریت صنایع کشاورزی و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین ادامه داد: مکانیزاسیون در عرصه کشاورزی عبارت است از فرآیند انتخاب و بکارگیری فناوری‌های مناسب و کاربرد صحیح آنها در امر تولید فرآوری و عرضه محصولات کشاورزی جهت تحقق اصل توسعه پایدار است.
 
* تبدیل کشاورزی معیشتی به اقتصادی
وی خاطر نشان کرد: ماشینی کردن کشاورزی انجام فعالیت‌های سخت و کم بازده که توسط انسان انجام می‌گرفت، اقتصادی کردن کار تولید، افزایش تولید و بهره‌وری از آب و خاک، کاهش هزینه تولید و ایجاد توان رقابت و سهولت کار از نظر انسانی، جلوگیری از ضایعات فیزیکی و بهداشتی ناشی از سختی کار برای انسان‌ها، جبران کمبود نیروی انسانی از اهم ویژگی‌های استفاده از مکانیزاسیون است البته در مجموع باید گفت که با استفاده از مکانیزاسیون کشاورزی معیشتی به کشاورزی اقتصادی تبدیل می‌شود.
اکبری گفت: در کشاورزی معیشتی یک نفر برای خویش و یا در نهایت برای یک خانواده فعالیت می‌کند ولی در کشاورزی مکانیزاسیون یا اقتصادی یک نفر برای صد و یا صدها هزار نفر غذا تولید می‌‌کند.
وی تصریح کرد: در سطح استان بیش از نیمی از ادوات کشاورزی فرسوده و نیاز به جایگزین دارند که در این راستا 15 شرکت خدمات مکانیزاسیون فعال، 26 هزار و 500 دستگاه ادوات کشاورزی مکانیزاسیون، شش هزار و 825 دستگاه تراکتور، 69 دستگاه کمباین و  35 دستگاه ماشین‌های الگویی کشاورزی داریم.
مدیر صنایع کشاورزی و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین ادامه داد: در این میان از تراکتورهای موجود در استان نیمی از آنها به دلیل داشتن عمر بالای 13 سال فرسوده بوده و نیاز به جایگزینی دارد طی سال جاری 377 دستگاه تراکتور و کمباین توزیع کرده‌ایم که نسبت به سال گذشته دو برابر افزایش داشته ‌است.
وی اعلام کرد: در مجموع از سال 83 تاکنون 50 دستگاه کمباین و یک هزار و 426دستگاه تراکتور میان کشاورزان توزیع شده است و حدود دو هزار متقاضی دریافت دستگاه‌های مکانیزاسیون نیز در نوبت وجود دارند که برای رسیدن به ضریب بالای مکانیزاسیون و اهداف برنامه چهارم و توسعه نیاز به سرمایه‌گذاری در این بخش امری جدی و اساسی است.
اکبری افزود: استعدادها و توانایی مکانیزاسیون با وجود اراضی 443 هزار هکتاری دشت و سطح قزوین در حال حاضر ضریب مکانیزاسیون 72 صدم درصد  اسب بخار است.
وی اضافه کرد: برای رسیدن به ضریب یک تا یک و نیم نیاز به تأمین بیش از دو هزار دستگاه ادوات مکانیزاسیون داریم تا بتوانیم از طریق خاک‌ورزی حفاظتی و شیکرهای برداشت میوه و همچنین لندلوریزری، اسپلش هوا، سیلو تراش، سنگ جمع کن، روتیواتور سن سور دار، کمباین برنج، مه‌ساز، کمبینات، سرشاخه خرد کن و ... تکنولوژی مکانیزاسیون را در استان قزوین توسعه دهیم.
مدیر صنایع کشاورزی و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین عنوان کرد: برای رسیدن به اهداف برنامه پنجم و رساندن ظرفیت مکانیزاسیون به بالای یک و نیم به 250 میلیارد ریال اعتبار نیازمندیم.
وی تأکید کرد: در مجموع کشاورزی استان قزوین، کشاورزی اقتصادی محسوب می‌شود چرا که ادوات تکنولوژی نوین کشاورزی وارد مزارع و باغات استان شده است.
اکبری بیان کرد: از طرفی رتبه های برتر و اول تا دهم استان قزوین در تولید محصولات مختلف همچون مرغ، تخم مرغ، ماهی، زیتون، انگور، زغال اخته، فندق و ... نشانگر این است که سرمایه‌گذاری انجام شده در بخش کشاورزی استان قزوین با رویکرد اقتصادی انجام شده که چنین دستاوردهایی داشته است.
وی تصریح کرد: در خصوص میزان کشاورزی معیشتی و اقتصادی هیچگونه بررسی علمی دقیق انجام نشده ولی برآوردها نشان می دهد که 30 درصد از کشاورزی استان قزوین مکانیزه است و در محصولاتی مانند گندم، جو و کلزا مراحل کاشت، داشت و برداشت به صورت مکانیزه انجام می‌شود.
مدیر صنایع کشاورزی و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین اعلام کرد: همچنین در محصول ذرت نیز بخش‌هایی از تولید به صورت مکانیزه انجام می‌شود و در محصول برنج مرحله کاشت به صورت مکانیزه است.
 
* سی تا چهل درصد از کشاورزی استان به صورت مکانیزه انجام می‌شود
وی بیان کرد: در باغات زیتون نیز برخی از مراحل کاشت و نگهداری به صورت مکانیزه انجام می‌شود.
اکبری توضیح داد: در مجموع می‌توان گفت که بین 30 تا 40 درصد از کشاورزی استان به صورت مکانیزه انجام می‌شود و حدود 60 درصد نیز به صورت نیمه مکانیزه و غیر مکانیزه انجام می‌شود در این میان از سهم 60 درصدی 20 درصد از کشاورزی استان به صورت خرده مالکی و معیشتی است که به دلیل قطعات کوچک زمین‌های کشاورزی است.
وی گفت: برای افزایش ضریب مکانیزاسیون نیاز به ادوات نوین و تأمین اعتبارات کافی و همچنین آموزش داریم.
مدیر صنایع کشاورزی و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین اعلام کرد:
در حال حاضر ضریب مکانیزاسیون در استان 72 صدم درصد است که برای افزایش این رقم به جایگزینی ماشین‌های فرسوده و توسعه کشاورزی مکانیزه با استفاده از ادوات جدید و افزایش راندمان ماشین‌های کشاورزی، تقویت تعاونی‌ها و ایجاد واحد توسعه ارائه خدمات مکانیزاسیون هستیم.
وی اظهار کرد: براساس برنامه‌های پیش‌بینی شده تصور ما بر این است که ضریب مکانیزاسیون از رقم 72 درصد در سال زراعی 87-88 به 015/1 در سال 89 و همینطور ادامه پیدا کرده تا اینکه در سال 93 به80/1 برسد.
اکبری افزود: درجه مکانیزاسیون در سال زراعی 87-88،  50 درصد است که انتظار می‌رود براساس این پیش‌بینی‌ها در سال 89 به 60 و همینطور در سال 93 به 80 برسد.
وی اضافه کرد: براساس این پیش‌بینی‌ها امیدواریم از سال 89 لغایت سال 93 هر ساله 500 دستگاه به ادوات کشاورزی استان اضافه شود تا توسعه مکانیزاسیون در شرایط پیش بینی شده قرار گیرد همچنین انتظار می‌‌رود طی همین سال‌ها سالانه 200 دستگاه ماشین کشاورزی فرسوده جایگزین شود .
مدیر‌ صنایع کشاورزی و مکانیزاسیون سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین بیان کرد: در زمینه ایجاد مزرعه الگویی برای سال 89 لغایت 93 پیش‌بینی می‌کنیم که به ترتیب 57، 59، 60، 63 و 65 هکتار مزرعه ایجاد شود و ایجاد و ساماندهی واحدهای مکانیزاسیون در سال 89 در 400 واحد و در سال‌های بعدی تا سال 93 به ترتیب 450، 500، 550 و 600 واحد انجام شود.
وی اعلام کرد: در این میان ما به دنبال استفاده از دستگاه‌های نوین مکانیزاسیون در عرصه کشاورزی هستیم به عنوان نمونه خاک‌ورز مرکب یا حفاظتی فواید بالاتری نسبت به دستگاه‌های مشابه دارد چرا که در این دستگاه سه کار مختلف که توسط سه دستگاه انجام می‌گرفت توسط یک دستگاه انجام می‌شود بدین ترتیب این ماشین به جای سه بار ورود در مزرعه تنها یک بار وارد مزرعه می‌شود و به طور همزمان عملیات خاک‌ورزی، شخم، دیسک و غلطک را یکباره انجام می‌دهد که این روند در کاهش هزینه تولید، کاهش زمان، جلوگیری از فرسودگی خاک، بالا رفتن سرعت آماده‌سازی زمین، کشت به موقع، حفظ رطوبت خاک و کاهش مصرف سوخت تأثیر بسزایی دارد.
اکبری افزود: دستگاه دیگری که در فناوری نوین می‌تواند تأثیرات بسیار زیادی را در سرعت و کیفیت کشاورزی داشته باشد لندرور لیزری یا تسطیح کننده لیزری است که علاوه بر تسطیح دقیق اراضی، استقرار صحیح گیاه و افزایش عملکرد، آبیاری مناسب و مصرف کم آب، اجرای عملیات داشت مکانیزه و آسان، کاهش زمان عملیات کشاورزی، پایین بودن هزینه را سبب می‌شود.
وی اظهار کرد: در این میان یکی از سیاست‌های ما این است که به دلیل پراکندگی و کوچک بودن اراضی کشاورزی دستگاه‌های جدیدی در این زمینه را تهیه و با شرایط لازم در اختیار کشاورزان خرده‌پا قرار دهیم اما در این راه عدم تأمین اعتبارات کافی و طولانی بودن روند تسهیلات بانکی یکی از مشکلات پیش روی ماست.
وی یادآور شد: موضوعی که در زمینه ماشین‌های کشاورزی وجود دارد این است که در حال حاضر سطح خدمات ارائه شده برای این خودروها در حد پایینی است و شرکت‌های خدمات مکانیزاسیون  به خاطر کمبود نقدینگی با مشکلاتی روبرو هستند.
انتهای پیام/‌ش10/م2000
این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری فارس در وب سایت منتشر خواهد شد پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد
Captcha
لطفا پیام خود را وارد نمایید.
پیام شما با موفقیت ثبت گردید.
لطفا کد اعتبارسنجی را صحیح وارد نمایید.
مشکلی پیش آمده است. لطفا دوباره تلاش نمایید.

پر بازدید ها

    پر بحث ترین ها

      بیشترین اشتراک

        اخبار گردشگری globe
        تازه های کتاب
        اخبار کسب و کار تریبون
        همراه اول