تعمیم ترسیب کربن رویکرد مشارکتی برای احیای منابع طبیعی

به گزارش خبرگزاری فارس از کرمان، شهداد منطقه‌ای گرمسیری و کمتر توسعه یافته و مبتلا به بلایایی طبیعی مانند توفان شن، خشکسالی و سیل است.  

مالکیت‌های خرد و پراکنده و سرمایه اجتماعی پایین، موجب تشتت آرای بهره‌برداران و عدم مدیریت جمعی منجر به تولید غیراقتصادی و تخریب منابع در درازمدت شده که موج مهاجرت‌ها را از منطقه به دنبال داشته است.

از سوی دیگر شهداد دارای استعدادهای منحصر به فردی است، تعداد روزهای آفتابی زیاد و بادهای 120 روزه منطقه، انرژی بالقوه خورشیدی و بادی را در این منطقه فراهم کرده است. 

محیط زیست نسبتا پاکیزه و آرام با ظرفیت گردشگری روستایی، چشم‌انداز زیبای کویری و مجاورت با کلوت‌های شهداد، منابع آبی چشمه و قنات و خاک حاصلخیز، طول دوره رشد طولانی محصولات نوبر و غیرفصل، فعالیت‌های دسته جمعی در برخی روستاها، بافت جمعیتی جوان، مهارت بومی زنان روستایی در قالیبافی، پته‌دوزی و حصیربافی، دانش بومی کشاورزی، دامداری، معماری و قنات از قابلیت‌های منطقه شهداد است.

طرح «‌توسعه روستایی و مدیریت مشارکتی منابع طبیعی، تعمیم ترسیب کربن» به منظور ارتقای سرمایه اجتماعی، مردم روستایی در قالب گروه‌های توسعه روستایی در منطقه شهداد سامان یافته‌ است.

‌بازدید نماینده مقیم برنامه عمرانی ملل متحد در ایران از سایت کرمان در دسامبر 2011 منجر به تدوین و تصویب سند تعمیم طرح ترسیب کربن با عنوان «‌توسعه روستایی و مدیریت مشارکتی منابع طبیعی» شد که مدت اجرای طرح پنج ساله در نظر گرفته شده و از فروردین ماه 91 آغاز شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: سایت اجرای طرح در استان کرمان، منطقه شهداد و در حاشیه کویر لوت و مجاورت کلوت‌های شهدا است که از مرز غربی کلوت به سمت غرب گسترش یافته و 138 هزار هکتار وسعت دارد‌ و در 100 کیلومتری شرق کرمان واقع شده است. 

‌محمدعلی اسدی ابراز داشت: سایت طرح قسمتی از بخش شهداد متشکل از دو دهستان اندوهجرد شامل 21 روستا و 6 هزار و 500 نفر جمعیت و دهستان تکاب شامل 70 روستا و 11 هزار نفر جمعیت را در بر می‌گیرد. 

‌وی افزود: محدوده طرح از دیدگاه ژئومورفولوژی دو واحد بزرگ کوهستان و دشت‌سر را شامل می‌شود و راه دسترسی به عرصه جاده کرمان - نهبندان است. 

اسدی تصریح کرد: حداقل و حداکثر بارندگی سالانه در منطقه شهداد به ترتیب چهار و 134 میلی‌متر است که میانگین بلند مدت بارندگی در این منطقه زیر 50 میلی‌متر گزارش شده است.

وی با اشاره به اینکه 240 روز از سال در منطقه شهداد آفتابی است، بیان داشت: دامنه تغییرات سالانه دما از حداقل مطلق 8‌- تا 58 درجه سانتی‌گراد ثبت شده و تقریبا 80 درصد منطقه دشتی محدوده انتخابی تحت تاثیر فرسایش بادی متوسط تا شدید قرار دارد.

اسدی عنوان کرد: منطقه شهداد از نظر وضعیت اقلیمی یکی از خشک‌ترین نقاط ایران ‌و طول دوره خشکی آن 360 روز است که موجب تبخیر زیاد و در نتیجه تجمیع نک در سطح خاک می‌شود.

وی گفت: از کل آب‌های زیرزمینی این دشت، 23 درصد توسط قنات‌ها و 77 درصد توسط چاه‌ها برداشت می‌شود.

اسدی خاطر نشان کرد: تعداد چاه‌های محدوده طرح‌ 96 حلقه با میانگین آبدهی 24 لیتر در ثانیه و با حداکثر عمق 200 متر و تعداد قنات‌های محدوده طرح‌ 33 رشته با میانگین آبدهی 18 لیتر در ثانیه و با حداکثر طول 12 کیلومتر است.‌

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان با اشاره به اولویت‌های کاری در روستاهای هدف طرح ترسیب کربن در منطقه شهداد اظهار داشت: مرمت قنات‌ها، کانال‌های آبرسانی و زیرساخت‌های اکولوژیکی روستایی، مدیریت یک‌پارچه و هماهنگ آب و زمین و محصول برای تولید محصولات سالم از جمله این برنامه‌ها است.

اسدی خاطر نشان کرد: توسعه و بهبود زنجیره ارزش محصولات کشاورزی، توسعه و بهبود زنجیره ارزش دامپروری، احیای گیاهان دارویی با نام تجاری شهداد،‌ ‌ساماندهی تولیدکنندگان و بازار صنایع دستی‌، راه‌اندازی و حمایت از مشاغل و کسب و کارهای سبز، برنامه‌ریزی مشارکتی برای مدیریت آبخیز، بیابان‌زدایی و مقابله با سیلاب در این طرح دیده شده است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان گفت: ‌گروه‌های متشکل از مردان و زنان این روستاها در جلسات متعدد، دارایی‌های روستای خود را برشمرده، مشکلات مبتلا به را اولویت کرده و راه حل‌ها را شناسایی، تحلیل و رتبه‌دهی کرده‌اند.

وی اذعان داشت: همچنین اهالی این منطقه برنامه‌هایی برای توسعه پایدار روستایی خود تنظیم کرده‌اند که در چند محور فعالیت‌های جمعی داخل روستا، فعالیت‌های اقتصادی و برنامه‌های آموزشی هستند.

اسدی افزود: فعالیت‌های جمعی داخل روستا به همت خود مردم انجام می‌شود، اما برای تحقق فعالیت‌های اقتصادی و آموزشی با هدف اشتغالزایی و درآمدزایی پایدار نیاز به مشارکت و حمایت نهادهای متعدد در امر تامین سرمایه اولیه، آموزش‌های فنی و برخی تجهیزات مورد نیاز است.

وی تصریح کرد: با توجه به اعلام آمادگی و درخواست گروه‌های روستایی برای آموزش، اکنون زمان آن است که از فرصت ایجاد شده در منطقه استفاده شده و به گروه‌های روستایی یاری رسانده شود تا فعالیت‌های اقتصادی خود را با شیوه اصولی و صحیح و موفقیت‌آمیز پیش ببرند.

اسدی عنوان کرد: در این مرحله از کار، تسریع در امر تامین سرمایه اولی طرح‌های گروه‌های روستایی و‌ آموزش‌های فنی درخواستی جامعه محلی ضروری بوده و در تحقق اهداف طرح در استان نقش بسزایی دارد.‌

کرمان با دارا بودن بیش از 6 میلیون هکتار عرصه بیابانی از جمله استان‌های بیابانی کشور و دارای شرایط اقلیمی خشک است.

مشکلات ناشی از اقلیم خشک و شکننده این استان موجب شده تا شاهد چهار دهه فعالیت‌های بیابان‌زدایی و تثبیت شن توسط دولتمردان باشیم.

با وجود تمام فعالیت‌های انجام شده‌، هنوز حجم قابل توجهی از عملیات بیابان‌زدایی پیش رو است که بدون مشارکت ساکنان عرصه‌های بیابانی و با تکیه بر اعتبارات دولتی امکان‌پذیر نمی‌شود.

................................

گزارش از شیما صفرزاده

................................

انتهای پیام/80017/س30/د1000