احمد شوهانی امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در ایلام اظهار داشت: نخستین تلاش برای ایجاد همگرایی میان کشورهایی که بعدها به غیرمتعهدها معروف شدند، در سال 1955 در کنفرانس باندونگ در شهر باندونگ اندونزی انجام شد.
وی ادامه داد: جواهر لعل نهرو، جمال عبدالناصر و احمد سوکارنو رؤسای وقت حکومت کشورهای هند، مصر و اندونزی در این اجلاس اندیشه تشکیل چنین سازمانی را مطرح کردند.
این نماینده مجلس اضافه کرد: در 1961 اولین اجلاس سران عدم تعهد با حضور مارشال تیتو رهبر یوگسلاوی، قوام نکرومه رهبر غنا، جمال عبدالناصر رئیس جمهور مصر، جواهر لعل نهرو نخست وزیر هند و احمد سوکارنو رهبر استقلال اندونزی در کنفرانسی که در شهر بلگراد در کشور یوگسلاوی برگزار شد و این سازمان موجودیت خود را اعلام کرد.
شوهانی تصریح کرد: این جنبش در اوج جنگ سرد و فضای دو قطبی بین غرب و شرق با هدف وحدت میان کشورهایی که نه در اردوگاه کمونیسم و نه در اردوگاه سرمایه‌داری (امپریالیسم)، قرار داشتند، تشکیل شد. نام جنبش ابتدا «Non-Commitment» به معنی «غیرمتعهد» بود، اما سریعاً به نام جدید تغییر یافت؛ با این حال در فارسی این جنبش به همان نام «غیرمتعهد» شناخته می‌شود.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: با اتمام دوران جنگ سرد، هم اکنون اعضای این جنبش را اکثراً کشورهای در حال توسعه تشکیل میدهند.
* اصول جنبش عدم تعهد
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: اصول اساسی جنبش عدم تعهد که در سال 1961 تصویب شد، بر 5 محور مشخص دایر است.
وی ادامه داد: 1 ـ احترام متقابل به تمامیت ارضی و حاکمیت یکدیگر، 2 ـ برابری و منافع متقابل، 3 ـ عدم تجاوز به یکدیگر، 4 ـ همزیستی مسالمت آمیز، 5 ـ عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر.
* ارکان جنبش عدم تعهد
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: این جنبش دارای چند رکن مهم است که هر یک وظایف مشخصی دارند.
شوهانی افزود: بالاترین رکن جنبش اجلاس سران است که هر سه سال در یکی از کشورهای عضو تشکیل می‌شود، علاوه بر آن می‌توان از اجلاس سالانه وزیران، اجلاس سالانه کارشناسان، اجلاس سالانه دفتر هماهنگی و نشست‌های تخصصی و دوره‌‌ای این جنبش نام برد.
وی ادامه داد: نشست‌های دوره‌‌ای جنبش در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد و نشست‌های آژانسها و سازمانهای تخصصی این سازمان نیز حائز اهمیت است.
* نشست‌های جنبش عدم تعهد در آیینه تاریخ
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: تاکنون 16 نشست جنبش عدم تعهد برگزار شده است که اولین آن در کشور بلگراد، اول تا ششم سپتامبر 1961 و پس از اجلاس پانزدهم که در شرم الشیخ مصر در یازدهم تا شانزدهم جولای 2009 برگزار شد، اجلاس شانزدهم با اقتدار در تهران برگزار شد.
وی ادامه داد: ایران که به دلیل عضویت در پیمان نظامی مرکزی سنتو از عضویت در این جنبش محروم مانده بود در سال 1979 پس از پیروزی انقلاب اسلامی به جنبش عدم تعهد پیوست.
این نماینده مجلس اضافه کرد: در تیرماه 1388 و در جریان اجلاس پانزدهم سران کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد در شرم الشیخ مصر بود که ریاست ایران اسلامی بر جنبش عدم‌تعهد با اجماع به تصویب رسید
شوهانی تصریح کرد: هر چند پیش از برگزاری اجلاس اعضای جنبش تعهد در تهران، مقامات غربی مدعی بودند که ایران در نظام بین‌الملل منزوی شده است و با این نشست در تهران به شدت مخالف بودند، اما برگزاری موفق این نشست نشان می‌دهد که ایران با عمق استراتژیک، روابط گسترده‌ای با کشورهای مختلف دارد.
نماینده مردم ایلام، ایوان، مهران، ملکشاهی و شیروان چرداول در مجلس شورای اسلامی گفت: حضور بیش از 118 هیئت بلندپایه در اجلاس تهران نشان می‌دهد که کشورهای دنیا هیچ توجهی به تهدیدات نظام سلطه ندارند و ایران نیز بدون توجه به این تهدیدها، به دنبال تثبیت و استقرار صلح در جهان است.
وی ادامه داد: این اجلاس در سه سطح کارشناسان ارشد (5 و 6 شهریور)، وزیران امور خارجه (7 و 8 شهریور) و سران کشورهای عضو (9 و 10 شهریور) برگزار شد.
شوهانی تصریح کرد: اسناد این نشست پس از تهیه در نشست کارشناسان ارشد، که بیش از 700 پاراگراف را شامل می‌شود.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: برای تصویب نهایی ابتدا به نشست وزرای خارجه و سپس به اجلاس سران احاله شد و در این نشست بود که اسناد به تصویب رسید.
وی ادامه داد: واقعیت این است که جنبش عدم تعهد یک جنبش بسیار بزرگ و مهم بوده و از نظر سیاسی و اقتصادی تصمیماتی که در این نشست گرفته و همچنین اسنادی که در آن امضا می‌شود، دارای اهمیت فراوانی است.
این نماینده مجلس اضافه کرد: در مجموع سازنده و مثبت بودن مباحث اجلاس کارشناسان ارشد، وزرای خارجه و سران جنبش عدم تعهد که با تعامل هیئت‌های سیاسی شرکت کننده و مدیریت شایسته ایران برگزار شد، یکی از دستاوردهای این رویداد بزرگ دیپلماتیک در ایران بود و احراز میزبانی توسط ایران، نشان دهنده عضویت فعال ما در جنبش در سه دهه گذشته است.
* آثار و نتایج نشست جنبش عدم تعهد در تهران
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: یکی از تفاوت‌های اجلاس تهران با نشست‌های 15 دور گذشته این بود که در تهران علاوه بر مسائل سیاسی و بین المللی، به مباحث اقتصادی نیز پرداخته شد.
وی افزود: با توجه به تاکید کشورهای عضو بر توسعه روابط اقتصادی، این جنبش در مباحث اقتصادی ورود جدیدی پیدا کرد و به نظر می‌رسد در آینده نزدیک تعادلی میان مباحث اقتصادی و سیاسی جنبش به وجود خواهد آمد.
وی ادامه داد: اصلاح ساختارها و نهادهای پولی از موارد تاکید شده در پیش‌نویس 700 پاراگرافی نشست تهران بود که بخشی از موارد تصویب شده در پیش‌نویس سند، مربوط به پیشنهادهای جمهوری اسلامی ایران بوده است.
این نماینده مجلس اضافه کرد: سوء استفاده از فناوری اطلاعات با هدف تاثیرگذاری مخرب بر زیرساخت‌های کشورها از دیگر پیشنهادات ارائه شده در این نشست بود.
شوهانی تصریح کرد: آنچه سبب شد این بند در سند اجلاس تهران گنجانده شود، اقدامات تخریبی قدرت‌های بزرگ از جمله فعالیت های سایبری و جنگ نرم علیه کشورهای مستقل است که اعضای جنبش در این پیش نویس بر آن تاکید کردند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: در بند دیگری از این سند بر حق همه کشورها برای دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای و نیز ضرورت حمایت از قربانیان سلاح های شیمیایی تاکید شده است.
وی ادامه داد: همچنین در بندی از سند تهیه شده، با هر گونه اشکال تجاوز و اشغال خارجی و نژاد پرستی مخالفت و بر پای بندی اعضا بر ایجاد روابط نوین بین المللی تاکید شده است.
وی افزود: از دیگر توافقات مهم نشست کارشناسان ارشد این جنبش، تصمیماتی در خصوص سوریه بود که پاراگرافی در سه بخش تصویب شد.
این نماینده مجلس اضافه کرد: این پاراگراف شامل محکومیت اقدام امریکا در اعمال تحریم یک جانبه علیه سوریه، محکومیت حمله نظامی به سوریه در سال 2008 که همچنان در اسناد وجود دارد، بود.
تشکر از تلاش‌های بین‌المللی برای حل و فصل موضوع سوریه به ویژه تشکر از کوفی عنان و خوش آمدگویی به اخضر ابراهیمی برای ماموریت جدید و ضرورت ارسال کمک‌های انسان دوستانه به همه آسیب دیدگان تحولات سوریه نیز در پیش‌نویس سند قرار گرفت.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: در بخش فرهنگی و اجتماعی نیز در این نشست، بر گفت‌وگو و تعامل بین مذاهب و تمدنها و احترام به اصول بنیادین روابط بین‌الملل که سبب غنای فرهنگی انسان‌هاست، تاکید شد.
وی ادامه داد: موضوع گفتگوی بین تمدنها، مذاهب و فرهنگ‌ها، محکومیت اهانت به مذاهب به بهانه برخورداری از آزادی بیان و محکومیت اهانت به شخصیت‌ها و کتب الهی و مقدس از دیگر بخشهای مصوب نشست کارشناسان ارشد بود که این موضوع نیز مورد توافق اعضای جنبش عدم تعهد قرار گرفت تا زمینه تفاهم و نزدیکی میان دولت های عضو بیش از پیش فراهم آید.
این نماینده مجلس اضافه کرد: در زمینه خلع سلاح، ایران از پیشگامان خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای بوده است و در سند تنظیم شده در نشست کارشناسان ارشد، فرا خواندن همه طرف‌ها به اتخاذ اقدامات فوری در جهت اجرای پیشنهاد 1974 ایران در خصوص ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح‌های هسته‌ای گنجانده شد که این خود یکی از دستاوردهای اجلاس تهران و نشان دهنده همراهی بسیار زیاد کشورهای عضو جنبش با مواضع ایران است.
شوهانی تصریح کرد: یکی از پیشنهادهای مهم جمهوری اسلامی ایران که در قالب سند اجلاس جای گرفت توجه هرچه بیشتر به چند جانبه گرایی و اعتلای مدیریت جهانی بود تا با این شیوه از یک جانبه گرایی ایالات متحده که باعث تنش و درگیری‌های گسترده در منطقه شده است، جلوگیری کرد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: خلع سلاح هسته‌ای و تسلیحات کشتار جمعی، پیشبرد حقوق بشر، مبارزه با تروریسم جهانی و از بین بردن زمینه بحران در مناطق مختلف دنیا از مهمترین مفاد این سند است.
* پیشنهادها و راه کارهای تقویت جایگاه جنبش عدم تعهد
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: آنچه در خصوص ساختار و ماهیت جنبش عدم تعهد اهمیت دارد این است که این جنبش با دارا بودن 120 عضو دائم از اقصی نقاط کره زمین پس از سازمان ملل متحد، از بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین جنبش‌ها است.
وی ادامه داد: بنابراین اعضاء با اجرایی کردن راهکارهای زیر می‌توانند در تحولات دنیا و ایجاد صلح و امنیت و رفاه اقتصادی اعضاء نقش جدی داشته باشد.
این نماینده مجلس اضافه کرد: از آن جایی که این جنبش دارای 120 عضو دائم است به نظر می‌رسد با این ظرفیت گسترده می‌توان برای راه‌اندازی یک بانک اقدام اساسی کرد. چرا که صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی امروز در اختیار قدرت‌های بزرگ به خصوص ایالات متحده است و بدون توجه به کشورهای مستقل، تنها در راستای تامین منافع قدرت های بزرگ عمل می‌کند. این امر ضرورت ایجاد یک بانک بین المللی در جنبش عدم تعهد را بیش از پیش نشان می‌دهد.
شوهانی افزود: با توجه به اینکه بیش از 50 سال از تاسیس جنبش عدم تعهد می‌گذرد و در این 50 سال تحولات گسترده‌ای در نظام بین‌الملل شکل گرفته است، باید کمیته‌های تخصصی جنبش ترمیم تا در صحنه روابط بین‌الملل بیش از پیش شاهد نقش آفرینی جنبش بود.
بی شک اگر جنبش بر اساس شرایط روز جهانی احیاء شود، تحولاتی در مناسبات سیاسی آن با دنیا به وجود خواهد آمد و کشورهای عضو که خواهان استقلال و توسعه یافتگی هستند بهتر به اهداف خود نائل خواهند آمد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: از آنجایی که سه کشور مصر (رئیس پیشین)، ایران (رئیس فعلی) و ونزوئلا (رئیس آتی جنبش عدم تعهد) تروئیکای جنبش را تشکیل میدهند، این سه کشور می‌توانند با تعامل، همدلی و برنامه‌ریزی دقیق، تحولی اساسی در کارکردها و میزان تاثیرگذاری این جنبش پیشرو در عرصه جهانی بوجود آورند.
بی‌شک اگر تروئیکا به عنوان موتور محرک جنبش، رویکردی واحد و مواضع مشترکی در مجامع جهانی اتخاذ کنند، می‌توانند در بسیاری از مناسبات سیاسی، امنیتی و اقتصادی جهان به صورت قانونی میانجی‌گری کرده و به استقرار صلح و امنیت در جهان کمک کنند.
وی ادامه داد: با تشکیل دبیرخانه دائمی و اخذ حق عضویت از کشورهای عضو می‌توان جنبش را به یک سازمان بین‌المللی تبدیل کرد تا ضمانت اجرای تصمیمات آن در صحنه روابط بین‌الملل افزایش یافته و به اصلی‌ترین سازمان بین‌المللی بعد از سازمان ملل متحد تبدیل شود.
این نماینده مجلس اضافه کرد: در این شرایط مبارزه با تروریسم، مبارزه با نژادپرستی، مبارزه با آلودگی محیط زیست، دستیابی به انرژی صلح آمیز هسته‌ای برای تمام کشورها از موضوعاتی است که می تواند در دستور کار جنبش عدم تعهد قرار گیرد.
شوهانی اضافه کرد: در چند دهه گذشته تروریسم بین‌المللی که سردمدار آن رژیم صهیونیستی است افزایش یافته است. تا جایی که امنیت و آرامش دنیا به خصوص در منطقه استراتژیک خاورمیانه را به مخاطره انداخته است.
ترور مظلومانه دانشمندان هسته‌ای کشورمان توسط ایادی رژیم صهیونیستی تنها نمونه‌ای از جنایات ضد بشری است که جنبش باید برای خشکاندن آن تلاش کند.
وی ادامه داد: همچنین تجاوز به چند کشور دنیا از جمله افغانستان و عراق و مداخله ایالات متحده در امور داخلی کشورهای مستقل از آفت‌ها و موانع صلح بین‌الملل است که جنبش عدم تعهد باید در این خصوص وارد عمل شود.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: هر چند جنبش عدم تعهد یکی از شخصیت‌های حقوقی تاثیرگذار در صحنه روابط بین الملل است و تاکنون توانسته است در بحران های مختلف تا حدودی نقش میانجی‌گری خود را نشان دهد، اما واقعیت این است که ظرفیت این جنبش با داشتن 120 کشور عضو و بالغ بر 20 کشور ناظر بیش از وضعیت موجود است.
وی ادامه داد: در نشست تهران که با شعار صلح پایدار در سایه مدیریت مشترک جهانی برگزار شد و نقطه عطفی در تاریخ دیپلماسی کشورمان بود، عملیاتی کردن این شعار ضرورتی انکارناپذیر است.
این نماینده مجلس اضافه کرد: حضور بیش از 118 هیئت بلندپایه دیپلماتیک، شامل 24 رئیس جمهور، سه پادشاه، هشت نخست وزیر، 9 معاون رئیس جمهور، 2 رئیس مجلس، 9 فرستاده ویژه روسای کشورها، 80 وزیر شامل 60 وزیر خارجه، دبیر کل سازمان ملل متحد و دبیر کل اتحادیه عرب نشان داد که ایران یک قدرت برتر است و سران کشورها و شخصیت‌های حقوقی نمی‌توانند از فرصت حضور در اجلاس مهم تهران چشم پوشی کنند.
شوهانی تصریح کرد: علی رغم اینکه ایالات متحده و لابی‌های رژیم صهیونیستی تلاش زیادی برای ممانعت حضور بان‌‌کی‌مون دبیر کل سازمان ملل متحد و سران کشورهای دیگر به عمل آوردند، اما آنان نیک می‌دانند که ایران دارای جایگاه برجسته‌ای در نظام بین‌الملل است و شرکت نکردن در اجلاس تهران نه تنها برایشان سودی ندارد بلکه باعث انزوای آنان خواهد شد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: بی‌شک بیانات مهم رهبر معظم انقلاب اسلامی در نشست سران جنبش عدم تعهد، نقشه راهی است که می‌تواند مسیر جنبش را مشخص و زمینه‌های رشد و ارتقاء آن را بیش از پیش فراهم کند.
وی ادامه داد: سخنان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب در این نشست، به خوبی ساختار غیر دموکراتیک سازمان ملل متحد به خصوص شورای امنیت را نشان داد و شعارهای دموکراسی و حقوق بشر دروغین ایالات متحده را که خود بزرگ‌ترین ناقض آن است، به خوبی معرفی کرد.
این نماینده مجلس اضافه کرد: حرام بودن سلاح هسته‌ای که برای اولین بار از سوی رهبر معظم انقلاب مطرح شده بود، یکی دیگر از محورهای مهم سخنان ایشان است تا این اصل به زمینه‌ای برای برچیدن سلاح‌های هسته‌ای امریکا و رژیم صهیونیستی توسط مجامع بین‌المللی تبدیل شود.
شوهانی تصریح کرد: بر این اساس جنبش غیرمتعهدها باید در فعال‌تر شدن در مجامع بین‌المللی به ویژه سازمان ملل متحد برای حل و فصل مسائل جهانی نقش‌موثرتری ایفا کند، تا جایگاه اصیل خود را بازیابد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: این جنبش باید در متحول کردن شورای امنیت و دموکراتیزه کردن ساختار و تصمیمات آن تلاش کند و با ایجاد سازکاری برای استقرار عدالت، آزادی و امنیت به منظور ایجاد صلح دائم برنامه‌ریزی کند.
وی ادامه داد: بدون تردید ریاست سه ساله جمهوری اسلامی ایران بر جنبش عدم تعهد و عضویت آن در تروئیکای جنبش که تا سال 1397 ادامه دارد می‌تواند افق جدیدی برای این جنبش ایجاد کند و این فرصت مناسبی است تا با تغییرات در شرح وظایف و پویا کردن جنبش، متعاقبا، زمینه صلح، امنیت و خشکاندن ریشه‌های تروریسم بین‌الملل فراهم آید.
انتهای پیام/ع10
