محسن جلال‌پور امروز در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در کرمان با اشاره به این که در اقتصاد، ارز به عنوان یک کالا دیده می‌شود، اظهار داشت: از دیدگاه بخش خصوصی همان طور که در یک کشور تورم به وجود می‌آید و افزایش قیمت‌ها را شاهد هستیم، نرخ ارز هم باید افزایش یابد.
وی پول ملی کشور را مرتبط با ارز و طلا دانست و با اشاره به این که این رابطه با تورم همراه است، اذعان داشت: مبادله، عامل شمارش و ذخیره ارزش سه نقش اصلی پول در اقتصاد است که در کشور ما سال‌هاست نقش "ذخیره ارزش" پول جدی گرفته نشده است.
* جایگزینی دلار به جای ریال خطرناک است
وی گفت: طی سال‌های گذشته دولت در هر شرایطی مجوز چاپ اسکناس، استخراج و برخورد با پول به هر نحوی که مایل است را داشته تا بتواند شرایط روز را بگذراند.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان کرمان نقش پول در سال‌های گذشته را محدود به عامل مبادله و عامل شمارش دانست و تصریح کرد: در ماه‌های اخیر نقش اول پول که همان عامل مبادله است، نیز کم‌رنگ و سست شده است.
جلال‌پور دلیل این کم‌رنگ شدن را فروش کالاها بر مبنای دلار عنوان کرد و افزود: برخی از کالاها ریالی فروخته نمی‌شود و دلار جای ریال را گرفته است.
وی پسته را از جمله این کالاها برشمرد و ابراز داشت: تداوم این روند برای اقتصاد کشور خطرناک است و پول تنها به عنوان یک واحد شمارش محسوب می‌شود.
جلال‌پور به شرایط ارز در ماه‌های اخیر اشاره کرد و دلایل بروز این شرایط را در دو مقوله علل اساسی و ریشه‌ای و عواملی که در موقعیت کنونی موجب رقم خوردن این شرایط شد بیان کرد.
وی در بر شمردن عوامل اساسی و ریشه‌ای نخستین مورد را عدم تدوین یک سند اقتصادی برای کشور عنوان کرد و گفت: طی 33 سال گذشته در نظام جمهوری اسلامی به عنوان یک نظام نوپا که خواهان یک اقتصاد اسلامی است، هنوز یک سند اقتصادی کامل تدوین نشده است.
جلال‌پور با اشاره به اینکه در این مدت برنامه‌های چهار ساله، برنامه‌های اول، دوم، سوم، چهارم، برنامه‌های یک ساله با عنوان بودجه، سند چشم‌انداز و ... تدوین شده است، ابراز داشت: اما کمبود یک مدل توسعه در کشور محسوس بوده و در بسیاری از مسایل مشکل ایجاد کرده است.
* افزایش نقدینگی در هیچ کشوری معقول نیست
رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن استان کرمان عدم رعایت یک میزان مشخص برای نقدینگی کشور را دومین عامل ریشه‌ای و اساسی در شکل‌گیری شرایط امروز ارز عنوان کرد و گفت: نقدینگی کشور در سال 84 رقمی برابر با 670 هزار میلیارد تومان بوده در حالی که این میزان در سال جاری پنج برابر شد و به 330 هزار میلیارد تومان رسید.
جلال‌پور با اشاره به اینکه این افزایش نقدینگی در هیچ کشوری معقول نیست، تصریح کرد: این نقدینگی کنترل و هدایت نشد و به سمت تولید نرفت و سرگردان ماند.
وی این نقدینگی زیاد و سرگردان را مانند بارانی توصیف کرد که در صورت عدم کنترل به وسیله سد به سیلابی بدل شده و امکان ویرانی در هر جایی را دارد.
وی عنوان کرد: این نقدینگی سرگردان توان و ظرفیت بسیاری دارد و به هر بخشی از جمله مسکن، ارز و طلا ورود پیدا کند، یک حرکت و اتفاق جدی به وجود می‌آورد که امروز این اتفاق در بحث ارز و سکه نمود پیدا کرد.
جلال‌پور با اشاره به اینکه این میزان نقدینگی نیازمند برنامه است، اذعان داشت: اعتقاد بخش خصوصی بر هدایت این نقدینگی به سمت تولید و نه مصرف، ذخیره‌سازی و احتکار است.
رئیس انجمن پسته ایران در بر شمردن عواملی که در این مقطع موجب بروز این شرایط در ارز شد به هدفمندی یارانه‌ها اشاره کرد و اذعان داشت: هدفمندی یارانه‌ها بر خلاف آن چه که گفته می‌شد به رشد تولید کمک نکرد و حرکت یارانه‌ها به سمت مصرف هدفمند شد.
جلال‌پور افزایش نقدینگی و عدم حمایت و پشتیبانی از تولید را از آثار هدفمندی یارانه‌ها عنوان کرد و اذعان داشت: در همین زمان بحث تحریم‌ها جدی‌تر شد و روز‌به‌روز دامنه آن گسترش یافت.
وی با اشاره به این که این شرایط، عدم واردات کالا به کشور و عدم امکان تبادل ارزی را به دنبال دارد، گفت: از سوی دیگر نگرانی‌ها و دغدغه‌های این تحریم آثار روحی و روانی نامطلوبی به وجود آورد.
جلال‌پور بیان داشت: جدای از این که تحریم‌ها در جهش قیمت‌ها مؤثر بود، عوامل ناشی از تحریم‌ها از جمله نگرانی‌ها و دغدغه‌های مبنی بر عدم انتقال پول، عدم واردات کالا و بعضی از تفکرات نادرست از جمله قحطی، جنگ و ... مورد توجه مردم واقع شد.
وی گفت: این جلب توجه و نگرانی‌های فکری منتج به این شد که مردم از خود بپرسند در این موقعیت چه کالایی را داشته باشیم تا در همه جای دنیا بتوانیم با آن مبادله کنیم که در نهایت به سمت طلا و ارز رفتند.
جلال‌پور این موضوع را دلیل به وجود آمدن بازار مصنوعی برای طلا و ارز دانست و تصریح کرد: با استناد به آمار بانک مرکزی در مدت دو ماه گذشته تقاضا برای طلا و ارز نسبت به مدت مشابه سال‌های گذشته بسیار بیشتر بوده در حالی که واردات به کشور کاهش پیدا کرده است.
وی در ادامه برای تنویر این موضوع به آمار واردات و میزان تقاضای ارز اشاره کرد و گفت: در سال 88 عرضه دلار توسط سیستم بانکی 46 میلیارد دلار بوده و کل واردات کشور به 60 میلیارد دلار رسیده است.
جلال‌پور ابراز داشت: به علت اینکه در آن زمان قیمت ارز در بازار و بانک یکسان بود، 14 میلیارد دلار باقی مانده از بازار تهیه شده است.
* فروش 15 هزار تن طلا در کشور
نایب رئیس اتاق ایران میزان واردات در سال 89 را 64 میلیارد دلار عنوان کرد و افزود: در این سال به دلیل اینکه نرخ ارز در بازار و بانک کمی اختلاف داشت، مراجعه به بانک بیشتر شد و میزان عرضه دلار به 64 میلیارد دلار رسید.
وی تصریح کرد: در 10 ماه سال جاری در حالی واردات ما به 46 میلیارد دلار رسیده که میزان دلار عرضه شده 65 میلیارد دلار است.
جلال‌پور با بیان اینکه در سال جاری حدود 15 هزار تن طلا در کشور به فروش رسیده است، گفت: چند برابر شدن خرید از فروشگاه‌ها و ایجاد تشنج در بازار نیز در همین مدت رقم خورد.
وی فشردگی نرخ ارز طی 10 سال گذشته را از دیگر عوامل مؤثر در رقم خوردن شرایط کنونی بیان کرد و گفت: قانون برنامه بودجه در سال 80 ارز را شناور مدیریت شده تعریف کرد.
وی در تفسیر شناور مدیریت شده، شناور را نوسانات "بالا و پایین رفتن" نرخ ارز عنوان کرد و اظهار داشت: مدیریت شده نیز به این معنی است که بانک مرکزی، دولت و مجموعه حکومت توان مدیریت این نوسانات در نرخ را دارند.
جلال‌پور این نوع مدیریت را مناسب ندانست و در باره دلیل آن ابراز داشت: از سال 80 تا اوایل سال گذشته نرخ ارز در حالی 2.5 درصد رشد داشته است که در همین مدت 35 درصد تورم توسط بانک مرکزی گزارش شده است.
وی بیان داشت: بر اساس قانون بودجه در این مدت باید 3.5 برابر افزایش را در نرخ ارز شاهد بودیم که هرگز این گونه نشد.
جلال‌پور قانون برنامه در نرخ ارز را افزون مابه‌التفاوت تورم داخلی و تورم خارجی به نرخ ارز عنوان کرد و اظهار داشت: به دلیل استفاده از منابع نفتی قانون "شناور مدیریت شده" اعمال نشد و شرایط امروز پیش آمد.
* اعتماد مردم به بانک مرکزی کم‌رنگ شده است
وی سلب اعتماد مردم از بانک مرکزی را نیز در شکل‌گیری شرایط کنونی نرخ ارز دخیل دانست و گفت: نگاه به بانک مرکزی همیشه به عنوان یک کانون اعتماد بوده است به عنوان مثال اوراق مشارکت وقتی ارزش پیدا می‌کند که ضمانت بانک مرکزی را داشته باشد از این رو مطالبی که از طرف بانک مرکزی منتشر می‌شود، باید اعتمادساز باشد.
جلال‌پور با اشاره به اینکه به دلیل انتشار مطالب متناقض و پراکنده در ماه‌های اخیر توسط بانک مرکزی، اعتماد مردم به بانک کم‌رنگ شده است، تصریح کرد: این بی‌اعتمادی سبب می‌شود که مردم به اخبار بانک مرکزی مبنی بر اینکه ذخایر ارزی و طلا پایان نمی‌پذیرد، توجه نکنند و به ذخیره طلا و ارز مبادرت ورزند.
وی پرداختن به مسائل و مشکلات ریشه‌ای و تدوین مدل توسعه بهترین راه کار برای خروج از اوضاع کنونی برشمرد.
رئیس انجمن پسته ایران برگشت اعتماد مردم به بانک مرکزی را از جمله راهکارهای دیگر برون رفت از بحران کنونی عنوان کرد و اذعان داشت: با بیان واقعیت‌ها و شفاف‌سازی باید اعتماد مردم را جلب کرد تا مردم باور کنند، مشکل و کمبودی در زمینه ذخایر ارزی و طلا متوجه کشور نیست.
جلال‌پور با اشاره به غیرواقعی بودن نرخ ارز گفت: پس از تعیین این نرخ برای ارز یک فاصله 600 تا 700 تومانی بین نرخی که بانک اعلام کرده و نرخ بازار وجود دارد و اصرار بر این قیمت مشکلی را رفع نمی‌کند.
وی ابراز داشت: کسی که امکان تهیه دلار با این قیمت را از بانک دارد، ممکن است آن را در بازار آزاد گران‌تر بفروشد و این فساد به وجود می‌آورد از این رو عرضه ارز باید به صورت تک نرخی و واقعی صورت گیرد.
انتهای پیام/غ10
