به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، در شصت و دو کیلومتری شمال شرق شهرک در قریه موسوم به «جام»، جایی که دریای جام به دریای خروشان «هریرود» می‌ریزد و در زاویه تلاقی آن دو دریا، منار فشنگ و با عظمتی با ارتفاع 63،3 متر جلب نظر می‌کند.
منار جام از حیث عظمت معماری و تزئینات عالی و نوشته‌های کوفی خود بعد از «قطب منار» دهلی که داری ارتفاع 73 متر بوده و در زمره عجایب هفتگانه جهان محسوب می‌شود و «منار بخارا» که 65 متر ارتفاع داشته (این هر دو منار نیز از شاهکارهای غوریان است) از بزرگترین و با عظمت‌ترین منارها در جهان شمرده می‌شود.
بانی و موسس این منار تاریخی «سلطان غیاث الدین محمد ابوالفتح بن سام غوری» است که از بزرگترین شاهان غور محسوب می‌شود، این سلطان بین سالهای ( 558 - 599) هجری قمری مدت چهل سال سلطنت کرد و منار مذکور را بین سالهای (1193 – 1202 م ) ساخته شده است.
منار جام از لحاظ قدمت تاریخ معماری آن نسبت به دو منار دیگر یعنی «قطب منار دهلی» و «مناربخارا» برتری دارد. اولین کسی که موفق به کشف منار جام در قرن بیستم شد، « شاغلی عبدالله ملکیار» والی «هرات» بود که به قول «شارل کیفر» دانشمند فرانسوی، وی منار جام را در ضمن سفرهای خود به غور کشف کرد.
کشف دوباره منار جام توسط «اندره ماریک» دانشمند بلژیکی در 17 آگوست 1957 میلادی سر و صدای زیادی در محافل علمی جهان به وجود آورد به طوری که «کتی بیسوار» دانشمند انگلیسی آن را بزرگترین موفقیت در کشفیات جدید خواند.
« آندره ماریک»، درباره منار جام می‌نویسد: «در همان نقطه که آب قریه جام با «هریرود» می‌پیوندد، در محیطی از کوه های تیره رنگ، شبحی زرین یک برج قد برافراشته بود و در قسمت بالای آن کمربندهایی از کاشی نیلگون نظر را جلب می‌نمود.
قاعده برج هشت گوشه دارد و حاصل سه قنداق که بر روی هم قرار گرفته به شکل مخروطی که اکنون ویران شده است و قنداق سوم با فانوسی، تاجدار شده بود که پوششی نداشته باشد.»
تزئینات تمام سطح بنا را پوشانیده که بسیار زیبا است. بخش پایین برج تا آنجا که کمربند کتیبه کاشی آغاز می‌شود از تزئینات قالیچه‌های افغانستان پوشیده شده و حاشیه‌های لباس را به شکلی منظم نشان می‌دهد که این هماهنگی و نظم بر زیبایی این منار می‌افزاید.
ترکیب خطوط هندسی بسیار متنوع و خوانا است که نشان از تزئینات خوب آن دارد. هرگاه نور خورشید بر روی آن‌ها می‌تابد این منار دلربا و جذاب‌تر به نظر می‌رسد.
بر روی قسمت پائینی منار، نوشته طویلی ثبت شده که متن آن بلافاصله از قسمت زیرین به شکل مدور با کاشی آغاز می‌شود.
این متن از جزء نوزدهم قرآن و از سوره حضرت مریم انتخاب شده و مجموعا 976 کلمه دارد. آیات قرآن کریم بر روی ابنیه تصادفی نیست، بلکه با هدف معماری ساختمان در ارتباط است. بانیان منار زیبایی دنیا، حسن آخرت و افتخار را می‌خواسته‌اند.
در سال 1960 میلادی هیئت باستان شناسان فرانسوی در افغانستان برای مدت کوتاهی در پای منار جام خاکبرداری مقدماتی انجام دادند. منار جام فعلا در یک زاویه خیلی کوچک قرار دارد و ساحل چپ آن به واسطه جریان آب دریای هریرود پیوسته تخریب می‌شود.
این امر به عقیده «ورنرهیربرگ» باعث شده تا منار به اندازه دو درجه به سوی دریای هریرود خم شود. مواد ساختمانی منار در سال 1972 میلادی در دانشگاه فنی شهر «میاینس» مورد آزمایش قرارگرفت. نتایج این آزمایش نشان می‌دهد که این ماده، خاصیت ارتجاعی داشته و در صورت هر گونه انحرافی در منار، مواد از هم گسیخته شده و سقوط می‌کند.
انتهای پیام/
