به گزارش خبرگزاری فارس از ارومیه معلولیت یکی از حقایق بشری بوده و در طول تاریخ در تمام جوامع به انواع مختلف وجود داشته است.
باید مشکلات این قشر آسیب‌پذیر توسط مسئولان مورد بررسی قرار گیرد و راهکارهای اجرایی ارائه شود.
در ادامه مشروح گفت‌وگوی ما با راضیه خدادوست، مدیرکل بهزیستی آذربایجان غربی در زمینه بررسی مشکلات پیش‌روی معلولان و اقدامات حمایتی مورد نیاز در راستای شکوفایی استعدادهای بالقوه این قشر از جامعه را می‌خوانید.
چه اقداماتی در راستای حمایت از معلولان در سازمان بهزیستی انجام می‌شود؟
خدادوست: سازمان بهزیستی سازمانی حمایتی بوده تا معلولان و دیگر گروه‌های هدف خود در راستای کیفیت زندگی فعال باشند و سازمان بهزیستی در این راستا حرکت کرده و خدمات توانبخشی، آموزشی، حمایتی، پیشگیری و اجتماعی را برای گروه‌های هدف خود ارائه می‌دهد.
توانبخشی عمدتا شامل گروه هدف خاصی است که طبیعتا توانایی‌های خاص خود را دارند و برنامه‌ریزی و فعال شدن استعدادهای این عزیزان تخصص کافی را می‌طلبد به همین منظور بهزیستی خدمات مراقبتی را برای همه عزیزانی که در مراکز شبانه‌روزی نگهداری می‌شوند ارائه می‌دهد. مسائل اجتماعی و حمایت‌های اجتماعی همانند پرداخت مستمری‌ها، کمک‌های موردی، کمک هزینه‌های تحصیلی و شهریه‌های دانشجویی خدماتی توسط بهزیستی ارائه می‌شود.
انصافا در بحث حمایت و پرداخت شهریه‌های دانشجویی واقعا بسیاری از معلولان موفق شدند رده‌های بالای دانشگاهی مثل ارشد و دکتری را طی بکنند و همکاران زحمات زیادی می‌‌کشند تا استعدادهای عزیزان شکوفا شود.
در راستای حمایت از معلولان چه در بحث معافیت‌ها و چه در بحث استفاده از استخدام‌های سه درصد انواع گواهی صادر می‌شود و در جامعه بحث خدمات توان‌پزشکی و استفاده از کلینیک‌ها برای معلولان ارائه می‌شود و بهزیستی آذربایجان غربی در بحث ایاب و ذهاب و خدمات دیگر که عمدتا در راستای توانمندسازی معلولان و آموزش و مسائل فرهنگی و هنری ارائه خدمات می‌دهد.
با توجه به اینکه برای همه معلولان فعالیت خاصی تعریف نشده برای هر گروه هدف فعالیت خاص خود با توجه به توانمندی و سطح طبقه‌بندی معلولیت تعریف می‌شود و سعی بر این است که با توجه به استعداد و توان خود معلول ارائه خدمات شود تا در راستای توانبخشی و توانمندی معلولان شناسایی شوند و از کلاس‌های آموزشی در مدارس کودکان استثنایی و یا مدارس آموزش و پرورش در کنار سایر دانش‌آموزان ادامه تحصیل بدهند و بتوانند از استعدادهای نهفته‌ای که دارند به نحو احسن استفاده کنند.
برای حمایت از کارگران باید چه اقداماتی انجام شود؟
خدادوست: خود معلولین استعداد خود را ارتقا بدهند و خانواده‌ها نیز وضعیت معلولین را شناسایی کنند و در راستای شکوفا شدن استعداد عزیزان تلاش وافری داشته باشند و در امر توانبخشی سازمان بهزیستی تنها متولی دستگاهی بوده که فعالیت می‌کند و همکاران در کنار این عزیزان هستند تا حقی از این عزیزان ضایع نشود.
موانع پیش‌روی معلولان در جامعه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خدادوست: عمده فعالیت بهزیستی بر این مبنا هست که به کمک خود معلولان و NGOهایی که در کنار این عزیزان هستند در مرحله نخست معلولان استعداد خود را شناخته باشد و واقعا راهکار و پیشنهادی بدهند تا حق و حقوق به حق معلولان شناخته شود و در راستای دفاع از حق و حقوق این معلولان اقداماتی انجام بگیرد و قوانینی وضع شده و در راستای ضمانت اجرایی شدن قوانین تلاش شود.
باید تلاش شود تا واقعا موانعی که در مقابل رشد و شکوفا شدن استعدادهای معلولان است برداشته شود هر معلولی به لحاظ اینکه یک شهروند بوده و حق و زندگی و حیات دارد در کنار دیگر عزیزان در شهرها و محیط خانه‌ها باید حقوق مساوی را داشته باشد و سازمان بهزیستی به جد تلاش می‌کند حق معلولان احیا شود ولی در این زمینه می‌طلبد همه دستگاه‌های درگیر در سطح شهر و کشور در راستای استانداردسازی و مناسب‌سازی اقدامات موثری انجام دهند و در محیط‌های شهری، مبلمان شهری، ساختمان‌های اداری و محیط زندگی معلولان بحث مناسب‌سازی و استانداردسازی را جدی بگیرند تا معلولان بتوانند در کنار دیگران عزیزان و به عنوان یک شهروند از امکانات استفاده بکنند.
مشکلات معلولان در جامعه عمدتا مربوط به چه مسائلی است؟
خدادوست: مسائل فیزیکی معلول می‌تواند برای معلولان مانع باشد و نیز محیط زندگی و محیط شهری اعم از خیابان‌ها، معابر، مبلمان شهری و ساختمان‌های اداری می‌تواند برای معلولان مانع باشد که باید حتما استانداردسازی شود و این اقدامات جزو قانون حمایت از معلولان بوده هر چند قوانین در برخی از مواقع اجرا نمی‌شود ولی سازمان بهزیستی به جد به دنبال این موضوع بوده و طبیعتا باید همه دستگاه‌های اجرایی این قانون را رعایت کنند و در راستای اجرایی کردن این قانون گام‌های اساسی بردارند.
NGOها در کنار اینکه در راستای رعایت حق و حقوق معلولان فعالیت می‌کنند کمک کار بهزیستی هستند و امید است بتوانیم در راستای اجرایی کردن این قوانین گام‌های اساسی برداریم.
*مهم‌ترین اهداف بهزیستی برای حمایت از معلولان چیست؟
خدادوست: یکی از وظایفی که سازمان بهزیستی بر عهده دارد مناسب‌سازی و امکان دسترسی معلولان به همه فرصت‌ها است و در بحث مناسب‌سازی فقط معلولان در نظر گرفته نمی‌شود و در اینجا وظیفه سایر دستگاه‌های اجرایی مطرح می‌شود و سازمان بهزیستی در بحث مناسب‌سازی بیماران، سالمندان و معلولان به عنوان دبیر کمیته‌های استانی ایفای نقش می‌کند و وظیفه اصلی برعهده وزارت کشور و استانداری است.
از شهرداری تقدیر و تشکر می‌کنیم که در چند سال اخیر کارهای خوبی انجام داده ولی جوابگو نبوده و جا دارد دستگاه‌های اداری جدی باشند و در امر مناسب‌سازی معابر شهرها، اتوبوس‌ها و ایستگاه‌هایی ویژه معلولان و سالمندان داشته باشیم.
*مسائل و مشکلات معلولان و خدمات ارائه شده؟
خدادوست: عمده مشکلاتی که فراسوی معلولان بوده باورها و نگرش غلط جامعه نسبت به معلولان است شاید در برخی از موارد محدودیت‌هایی وجود داشته باشد و طبیعتا ما معلول را ناتوان محض نمی‌دانیم و حتما معلولان استعدادهایی دارند و بسیاری از موارد ما شاهد این بودیم که استعدادهایی که از یک فرد معلول شکوفا شده فرد سالم نتوانسته آن استعدادها را بدست آورد.
رشته‌های تخصصی وجود دارد که افراد عادی قادر به طی مراحل و مدارج علمی نیستند ولی بسیاری از موارد معلولانی وجود دارند که در چند رشته هنری، علمی، ورزشی و... موفق شدند باید استعدادها و قابلیت‌های معلولان شناسایی شود و در راستای شکوفا شدن استعدادها و ارتقای توانمندی‌ها بهزیستی و دستگاه‌های حمایتی حمایت لازم را داشته باشند و عمده مشکلی که در بسیاری از موارد وجود دارد استعدادهای معلول را قبول نداشته که باید در این زمینه جامعه تغییر نگرش بدهد.
باید در جامعه فرهنگ‌سازی شود که معلول دارای استعدادهای بالقوه‌ای است که در بسیاری از موارد بستر برای شکوفایی این استعدادها مهیا نبوده است تا استعداد بالقوه بالفعل شود در کنار این مشکلات در زمینه تحصیل معلولان مشکلاتی وجود دارد و در زمینه پرداخت هزینه‌های تحصیلی اعتبارات سازمان بهزیستی به میزانی نیست که همه شهریه افراد پرداخت شود به طوری که بخشی از شهریه پرداخت می‌شود.
عدم الزام استاندارد مناسب‌سازی و مشکل عاطفی و مالی از دیگر مشکلات معلولان است و در بسیاری از موارد قوانین به نفع معلولان اجرایی نمی‌شود.
*اقدامات انجام شده برای استخدام معلولان؟
خدادوست: باوجود تلاشی که در زمینه استخدام‌ها انجام شده ولی هنوز یکی از موانع و مشکلات محسوب می‌شود و در بخش استخدام سه درصد ابهاماتی وجود دارد بسیاری از عزیزان اعتقاد بر این دارند که معلولان نباید در آزمون‌های استخدامی شرکت داشته باشند بلکه این افراد باید معاف از آزمون استخدامی باشند ولی در قانون جامع حمایت از معلولان بحث استخدام و کسب امتیاز 60 درصد ملاک قرار گرفته شده و به دنبال این هستیم که این عزیزان آزمون نداشته باشند، از طرف دیگر با توجه به اینکه تعداد تحصیل‌کردگان معلول در جامعه بسیار زیاد است طبیعتا سازمان متولی استخدام این موضوع را ملاک قرار می‌دهد و در بین این عزیزان باید آزمون داشته باشیم.
*حمایت‌های انجام شده در زمینه مسکن معلولان به چه صورت است؟
خدادوست: در بحث مسکن نیز مشکلاتی برای معلولان وجود دارد هر چند سازمان بهزیستی به ازای آورده شخصی افراد چهار تا شش میلیون تومان کمک می‌کند ولی برای یک فرد معلول و اینکه از خانواده نیازمند جامعه باشد با توجه به تورم و مشکلات امروزی این کمک نمی‌تواند مشکل اساسی این افراد را حل کند و سازمان بهزیستی به دنبال این بوده که یک مسکن در خور شان این عزیزان داشته باشیم و در این مقطع از خیران استفاده می‌کنیم.
*اقدامات انجام شده در زمینه تردد و ایاب و ذهاب معلولان؟
خدادوست: تردد شهری از دیگر مشکلات بوده و باید در زمینه استفاده از خودروهای عمومی تمهیداتی برای این عزیزان در نظر گرفته شود، تردد شهری و حضور معلولان در جامعه یکی از مشکلات محسوس در جامعه بود که باید دستگاه‌های اجرایی توجه ویژه‌ای برای این امر داشته باشند و در بسیاری از موارد معلولان در مورد ایاب و ذهاب و رفت و آمد مشکل دارند و محیط مناسب‌سازی نشده و هزینه زیادی را متحمل می‌شوند.
سازمان بهزیستی کمیته‌های مختلفی با دستگاه‌های اجرایی داشته و اقدامات خوبی در چند سال اخیر انجام شده ولی به لحاظ اینکه تعداد این افراد زیاد است و اقدامات انجام شده فاصله دارد باید تعاملات بیشتری انجام شود تا مشکلات کمتر شود.
در بحث حمایت از ایاب و ذهاب معلولان بحث کارت سوخت از سال‌های قبل داشتیم که سال‌های اخیر کارت سوخت تحویل داده نمی‌شود ولی ایاب و ذهاب را در دستورالعمل‌های اجرایی داشته و به صورت موردی برای این افراد هزینه‌های ایاب و ذهاب پرداخت می‌شود.
*اهمیت پیشگیری از معلولیت و اقدامات انجام شده در این راستا؟
خدادوست: اهمیت موضوع پیشگیری به حدی است که معاونت مستقلی به نام معاونت پیشگیری در سازمان بهزیستی بوده و دفاتر مختلفی دارد و عمده فعالیت‌های آن در رابطه با پیشگیری است و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در بحث آموزش‌ها و آگاه‌سازی جامعه و پیشگیری از معلولیت‌ها و بیماری گروه‌های هدفی خاصی وجود دارد که به عنوان بیمار تلقی می‌شود که اگر به موقع شناسایی شوند و تحت حمایت سازمان بهزیستی باشند منجر به معلولیت‌ها نمی‌شود.
در بحث بیماری‌ها و پیشگیری از معلولیت‌های ناشی از مسائل ژنتیکی سازمان بهزیستی فعالیت هایی دارد و اخیرا از طریق صدا و سیما و برنامه‌های رادیویی بحث آگاه‌سازی، مشاوره ژنتیکی و آزمایشات ژنتیکی آگاهی داده شده است ولی با توجه به اینکه آزمایشات ژنتیک بسیار هزینه‌بر هست ولی سعی می‌شود قسمتی از هزینه پرداخت شود تا معلولیت‌هایی در آینده نداشته باشیم.
بحث مشاوره‌های پیش از ازدواج و آموزش مهارت‌های زندگی را توصیه می‌کنیم و خدمات رایگان، مشاوره‌های روانشناسی و راونشناختی مشاوره ارائه می‌شود و شماره تلفن 1480 در اختیار همشهریان است که به صورت رایگان ارائه خدمات شود.
در بحث پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در محلات و محیط های شهری آموزش‌هایی به صورت رایگان انجام می‌شود تا پیشگیری انجام شود زیرا هزینه‌هایی که در آینده متحمل خانواده و شهروندان خواهد بود بیشتر بوده و هزینه‌های پیشگیری بسیار ارزانتر و کمتر از معنویت‌های آینده خواهد بود.
*آیا از معلولان در موسسات مربوط به خود استفاده می‌شود؟
خدادوست: همه معلولان این امکان را دارند حتی در سیستم اداری و مسئولیت‌های اداری و مدیریتی وارد شود و بسیاری از افرادی را داریم که در سیستم مدیریتی و به عنوان مسئول و معاون دستگاه اجرایی ایفای نقش می‌کنند.
در زمینه اینکه معلولان برای خود موسسه‌ای داشته باشند و NGO به ثبت برسانند و در کنار دیگر افراد در راستای شناسایی حق و حقوق خود فعالیت داشته باشند NGOهایی را به ثبت رسانده و عمدتا به عنوان کمک کار سازمان بهزیستی در کنار بهزیستی فعالیت می‌کنند و برای اینکه توان مالی موسسه بالا برود سازمان بهزیستی در قالب کمیسیون ماده 26 سازمان در کنار موسساتی که معلولان به ثبت می‌رسانند فعالیتی را از سازمان بهزیستی منفک کرده و به این افراد داده می‌شود.
در این زمینه یارانه‌ای نیز به این موسسات پرداخت می‌شود تا توان مالی موسسه بالا برود در بسیاری از مواردی که موسسه به ثبت می‌رسد سازمان معلولان و گروه‌های هدف خود را در اولویت قرار می‌دهد و موسسه‌ای وجود دارد که ماهانه پنج تا 6 میلیون تومان یارانه پرداخت می‌کنیم و در سال‌های اخیر برای توانمند شدن معلولان گام‌های مثبت و موثری برداشته شده است.
سال گذشته بیش از 6 میلیارد تومان اعتبار توانبخشی در آذربایجان غربی وجود داشت که عمده خدمات و اکثر هزینه‌ها پرداخت شده و یکی از مشکلاتی که در بحث حمایت‌های اجتماعی به معلولان پایین بودن میزان مستمری این افراد است و در سال‌های گذشته به لحاظ اینکه تورم در جامعه کمتر بود محسوس نبود در کنار آن خدمات دیگری ارائه می‌شد ولی امروز با توجه به بالا بودن تورم مستمری که سازمان برای این عزیزان پرداخت می‌کند جوابگوی نیازهای افراد نبوده و کفاف نمی‌کند و سازمان بهزیستی به دنبال افزایش مستمری افراد است.
* صحبت پایانی
خدادوست: از خیرینی که در راستای بهزیستی فعالیت می‌کنند تقدیر و تشکر کرده و از معلولان می‌خواهم در مرحله نخست خودشان را باور داشته باشند و از خیرین درخواست می‌کنم در کنار سازمان بهزیستی بوده و به عنوان حامی معلولین در کنار سازمان باشند تا بتوانیم به وظیفه اصلی خود که خدمت به قشر آسیب‌پذیر جامعه و معلولان است موفق باشیم.
معلولان همانند سایر اعضای جامعه می‌توانند از حقوق شهروندی استفاده کنند باید تمامی شرایط برای شکوفا شدن استعدادهای آنان فراهم شود و مسئولان باید در این زمینه گام‌های جدی بردارند.
انتهای پیام/61005/صا40/ث3001
