آداب محرم در بردخون/ از سینه‌زنی سنتی تا گهواره حضرت علی‌اصغر

به گزارش خبرگزاری فارس از بوشهر، از یک ماه پیش از شروع ماه محرم اقدامات اولیه برای تدارکات و مراسم عزاداری امام حسین (ع) فراهم می‌شود و بانیان عزاداری هدایای مردمی را جمع‌آوری می‌کنند و افرادی که نذری داشته باشند وجوه نقدی یا جنسی خود را تقدیم می‌کنند و عده‌ای نیز در تاسوعا و عاشورا آش و حلیم نذری می‌پزند و توزیع می‌کنند.

در بردخون از قدیم مرسوم بوده که مراسم عزاداری را در چند بخش اجرا می‌کنند:

ذکر: نوایی متناسب با عزاداری در باب هر یک از شهدای کربلا و با این نوا مشخص می‌شود که مراسم روضه‌خوانی برقرار است.

نوحه: مرثیه‌ها و اشعاری که در مصیبت و رثای شهدای کربلا خوانده می‌شود و سایرین همزمان بر سینه می‌زنند. کتاب روضه یا شرح وقایع (مقاتل): هر شب سرگذشت یک یا چند تن از شهدای کربلا قرائت می‌شود و تا حادثه عاشورا و اسارت خاندان اهل‌بیت ادامه دارد.

پامنبری: یک نفر که معمولاً همراه با روضه‌خوان است قبل از وی به ذکر مصیبت اشعار مرثیه می‌پردازد و روضه‌خوان را یاری می‌کند.

مراسم روضه‌خوانی: پس از پایان یافتن ذکر و پامنبری، روضه‌خوانی شروع می‌شود. اصطلاح مرثیه‌خوانی به روضه‌خوانی به دلیل این است که مرثیه‌خوانان در گذشته بیشتر مرثیه‌های خود را از روی کتاب روضه الشهدا می‌خواندند. روضه‌خوان با حفظ مرثیه‌ها براساس نامگذاری هر یک را در مراسمی می‌خواند و روضه‌خوانی با سلام و صلوات شروع می‌شود و روضه‌خوان با آوازها و نوحه‌های ویژه مصائب و سرگذشت امامان به‌ویژه سیدالشهدا را شرح می‌دهند و به ذکر مصیبت می‌پردازند.

سینه‌زنی: هر شب بعد از مراسم روضه‌خوانی عزاداران حلقه دایره‌ای می‌گیرند و با حالت خاصی به سینه‌زنی می‌پردازند و نوحه‌خوان وسط می‌ایستد و نوحه می‌خواند و علمی نیز در وسط قرار می‌دهند.

زنجیرزنی: عزاداران در صف‌های منظم قرار می‌گیرند و طبل و سنج‌زن نیز هماهنگ با نوحه‌خوان کار می‌کنند و بقیه نیز زنجیر می‌زنند و در مسافتی مشخص حرکت می‌کنند.

گهواره یا مختک: گهواره نیز همراه علم است که آن را منسوب به حضرت علی‌اصغر(ع) می‌دانند و دور آن با پارچه پوشانده شده و زنگوله‌ای در داخل آن قرار دارد که هرکس آن را بر سر می‌گیرد و دور علم می‌چرخد آن را تکان می‌دهد تا صدای زنگ شنیده شود که به مختک علی معروف است. همچنین گهواره را در شب عاشورا در محافل عزاداری تکان می‌دهند و لالایی می‌خوانند و بر مظلومیت خاندان اهل‌بیت(ع) اشک می‌ریزند.

معمولاً افراد نذر می‌کنند شب عاشورا تا صبح بیدار باشند و به عزاداری امام حسین(ع) مشغول باشند و اگر حاجت یا خواسته‌ای دارند بر زبان می‌آورند که به مرتبه اجابت می‌رسد.

روز عاشورا قبل از ظهر به مقتل‌خوانی یا اصطلاحاً کتاب روضه مشغول می‌شوند و زمان را طوری مدیریت می‌کنند تا دقایقی قبل از اذان ظهر مراسم پایان یابد و مرثیه شهادت سالار شهیدان را در آستانه اذان ظهر می‌خوانند و مردم بر سر و سینه می‌زنند و عزاداری می‌کنند و پس از اقامه نماز عزاداران برای صرف ناهار به محافل و مجالس روضه‌خوانی برمی‌گردند.

شب هنگام نیز مراسم شام غریبان امام حسین(ع) و یاران و اصحاب باوفایش در محافل و حسینیه‌ها برگزار می‌شود و تعدادی از حسینیه‌ها تا چند روز پس از عاشورا به روضه‌خوانی مشغول می‌شوند.

انتهای پیام/66006/ذ40/ف4004