به گزارش خبرگزاری فارس از یاسوج، پیشرفت روزافزون آموزش عالی در کشور ستودنی است امروز می‌توان گفت تقریبا تمام کسانی که به درس و دانشگاه علاقه دارند به این مکان راه می‌یابند و این خود یکی از بزرگترین دستاوردهای جمهوری اسلامی در زمینه آموزش عالی است.
در حال حاضر نه تنها دانشگاه‌های کشور به لحاظ علمی وابستگی به نهادها و مؤسسات خارجی ندارند بلکه به عنوان تولید کننده علم در دنیای پیشرفته و مدرن امروزی حرف برای گفتن دارند.
به طوری که قرار گرفتن دانشگاه تهران در میان 100 دانشگاه برتر دنیا می‌تواند از افتخارات جامعه دانشگاهی کشور باشد.
به هر حال گسترش آموزش عالی در کشور از طریق سیستم‌های آموزشی گسترده انتقاداتی را به همراه داشته است که بیانگر نقاط ضعف و قوت آن است.
گذشته از نقاط ضعف شیوه گسترش آموزش عالی با روند تکثر دانشگاه‌ها، اثرات مثبت فراوانی را برای شهرها و نقاط مختلف کشور به ارمغان داشته است به طوری که بسیاری از فعالیت‌های محوری ادارات و سازمان‌های خصوصی و دولتی بر پایه تحقیقات و پژوهش‌های دانشگاهی بنا می‌شود و همین موضوع نوید بخش آینده درخشان در حوزه فعالیت اجرایی در کشور است چرا که فعالیت اجرایی مبتنی بر پژوهش مختوم به شکست نخواهد شد.
امروز در استان‌های کشور سیستم آموزش عالی در قالب دانشگاه‌های سراسری وابسته به دولت، واحدهای دانشگاه آزاد، واحدها و مراکز دانشگاه پیام نور، مراکز جامع علمی و کابردی و مؤسسات غیر انتفاعی گسترده شده است و کمتر شهرستانی را در کشور می‌توان یافت که حداقل یکی از واحدهای دانشگاهی مذکور را در خود جای نداده باشد.
کهگیلویه و بویراحمد نیز به تبع سایر نقاط کشور از این لطف محروم نمانده است و مراکز دانشگاهی گسترده‌ای را در خود جای داده است که همه ساله تعداد چشمگیری از فرزندان بومی و غیر بومی را آموزش تخصصی می‌دهد. اما آیا تنها وظیفه دانشگاه تربیت نیروی متخصص است.
*وظایف فراموش شده دانشگاه‌های استان
بی‌شک کسی نیست که این سخن امام (ره) را به خاطر نداشته باشد که دانشگاه مبدا تحولات بزرگ است. اگر نگاهی به نقش دانشگاه و دانشگاهیان در روند توسعه عمرانی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... بیاندازیم، به طور دقیق سخن امام (ره) را احساس خواهیم کرد.
یکی از بزرگترین وظایف دانشگاه‌ها تهیه ایده علمی برای فعالیت‌های، عمرانی، اجتماعی و سیاسی است. به لحاظ این که دانشگاه بر اساس پژوهش بنا شده است و بن مایه فعالیت در دانشگاه پژوهش و فعالیت پژوهشی است در نتیجه دانشگاه می‌تواند خط مقدم هر فعالیتی در جامعه باشد.
اگر پیش از انجام هر فعالیتی در جامعه پژوهشی تدوین شده باشد نتیجه‌ای که از آن فعالیت حاصل می‌شود کوچکترین نقصی ندارد.
حال با این وصف می‌توان نقش دانشگاه‌های استان در روند توسعه همه جانبه استان و کشور را سنجید. متاسفانه دانشگاه‌های کهگیلویه و بویراحمد در لاک آموزشی خود گیر کرده‌اند و نتوانسته‌اند مانند سایر نقاط کشور دانشگاه‌هایی آموزشی پژوهشی باشند.
اگر چه شاید تعداد مقالات اساتید دانشگاه‌ها بعضا سر به فلک بکشد اما آن چه که مهم است نقش آفرینی این مقالات در حل مشکلات استان و کشور است.
*پایان‌نامه‌هایی که در قفسه‌ها خاک می‌خورند
متاسفانه اگر چه خود پژوهش در استان کهگیلویه و بویراحمد از جایگاه شایسته خود برخوردار نیست اما دانشگاه‌ها با داشتن وظیفه ماهوی پژوهشی به حل این معضل و پرکردن جای خالی نبود پژوهش در میان ادارات، کمکی نکرده‌اند.
دانشگاه مادر استان یعنی دانشگاه یاسوج در زمینه توسعه فیزیکی، افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو و بسیاری موارد از این دست پیشرفت‌های قابل تقدیری داشته است اما پای این دانشگاه در زمینه کمک به حل مشکلات استان می‌لنگد.
عدم برگزاری همایش‌های علمی ملی، منطقه‌ای و استانی برای جمع‌آوری ایده‌های پژوهشگران، عدم فعالیت دفتر مطالعات منطقه‌ای دانشگاه، نداشتن کتابخانه مجهز به عنوان دانشگاه مادر برای استفاده دانشجویان و عموم، عدم چاپ و انتشار کتب مختلف در زمینه کهگیلویه و بویراحمد از سوی اعضای هیئت علمی این دانشگاه و بسیاری موارد دیگر را می‌توان به عنوان شاهد مثال در زمینه عدم توجه دانشگاه به مسائل استان نام برد.
از سوی دیگر دانشگاه یاسوج با تربیت تعداد فراوانی دانشجوی تحصیلات تکمیلی، بی‌شک هر ساله تعداد بسیاری پایان‌نامه و رساله در اختیار دارد که متاسفانه تحقیقات این پایان‌نامه‌ها نیز اولویت‌بندی نشده و مسائل کهگیلویه و بویراحمد در اولویت پایان نامه‌های این دانشگاه قرار نگرفته است.
اگر تعداد معدودی نیز در زمینه استان نگارش شده‌اند در کتابخانه‌های دانشگاه خاک می‌خورند چرا که نه مرکز حضوری برای ارائه این پایان‌نامه‌ها به عموم دارد و نه مرکز مجازی که تحقیقات این دانشگاه را در اختیار پژوهشگران دیگری بگذارد.
و اما موضوع دیگری که در این بخش قابل طرح است تحقیقات و پژوهش‌ها در این دانشگاه منحصر به دوره‌های تحصیلات تکمیلی شده و ظرفیت عظیمی تحت عنوان دانشجوی کارشناسی که اکثریت قابل توجه آن را دانشجویان بومی استان تشکیل می‌دهند به فراموشی سپرده شده‌اند.
در حالی که می‌توانسته‌اند از این ظرفیت در راستای تحقیقات فرهنگی، کشاورزی، فولکلور و... مناطق مختلف استان استفاده شود.
مادری که در تأمین خوراک فرزندان عاجز است
با این اوصاف دانشگاه مادر استان نتوانسته است نه خود بازوی مدیران اجرایی باشد و نه خوراک علمی سایر دانشگاه‌های استان را فراهم کند.
در دانشگاه پیام نور نیز وضعیت همین گونه است اگر چه ساختار دانشگاه پیام نور آموزش محور است اما اهتمامی در راستای استفاده از اندک پتانسیل‌های موجود برای پژوهش در حوزه کهگیلویه و بویراحمد مشاهده نشده است.
دانشگاه پیام‌نور شاید در زمینه برگزاری همایش‌های علمی پیشتاز بوده است اما اگر کمی به موضوعات همایش دقت کنیم متوجه خواهیم شد که این همایش‌ها و مقالات آن دردی از استان دوا نکرده‌اند اگر مدیران این دانشگاه موضوعات همایش‌های خود را جزئی‌تر انتخاب می‌کردند، می‌توانسته‌اند از ظرفیت پژوهش موجود برای استان حداکثر بهره را ببرند و علاوه بر این که همایش با همان موضوع و البته مرتبط با استان برگزار می‌شد مقالات نیز از حالات نظری و تحقیق کتابخانه‌ای خارج و به تحقیق میدانی وارد می‌شد.
*دانشگاه در دسترس نیست/لطفا دربست فرمایید
علاوه بر موارد مذکور یکی از مشکلاتی که دانشگاه‌های استان دارند، انزوای آن‌هاست. بیشتر دانشگاه‌های استان و حتی خود دانشگاه یاسوج در نقاطی از شهر قرار گرفته‌اند که عموم به آن‌ها دسترسی ندارند و برخلاف سایر دانشگاه‌ها سیستم حمل و نقل عمومی نیز به طور کامل دور آن‌ها را خط کشیده است و تنها راه دسترسی به دانشگاه‌ها همان سرویس‌های حمل و نقل دانشجویی است که این نیز برای عموم مقدور نیست و گذشته از این تمام بخش‌های دانشگاه‌های استان در حصار دانشگاه محصور شده‌اند و کتابخانه‌ها، آزمایشگاه‌ها، سالن‌ها و غیره در داخل خود محیط دانشگاه قرار گرفته و اگر پژوهشگران غیر دانشجو بخواهند از این امکانات استفاده کنند به راحتی میسر نخواهد بود و در این مورد نیز بهتر آن بود که حداقل واحدهای کتابخانه‌ای، مرکز اسناد خطی و حتی موزه دانشگاه که اغلب فاقد آن‌ها نیز هستند برای استفاده عموم تعبیه می‌شدند.
در دانشگاه آزاد و علوم پزشکی استان نیز وضعیت به همین صورت است و ظرفیت‌های پژوهشی در حداقل خود مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند و اغلب پس از انجام پژوهش میزبان گرد و خاک‌های قفسه‌ها خواهند بود.
از دیگر مشکلات دانشگاه‌های استان که ارتباط آن‌ها با عموم را قطع می‌کند نداشتن وب سایت‌های مجهز و به روز است.
*وب‌سایت‌هایی که عاری از مطالب علمی و پژوهشی‌اند
اغلب سایت دانشگاه‌های استان به اطلاعیه‌ها و اخبار مدیر و معاونان دانشگاه محدود شده‌اند و بیشتر از آن که پل ارتباطی دانشگاه و بیرون باشند صفحه خاطرات و گذران روزها در دانشگاه‌ها هستند.
اگر نتایج پژوهشی، کتاب‌ها، کلاس‌های تدریس به صورت سایبر و حتی دیجیتال بر روی وب سایت‌ها قرار گیرند می‌توان گفت دانشگاهی برای عموم نیز ایجاد شده است.
گذشته از وظیفه پژوهشی دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی استان در فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه نیز دخالت چندانی ندارند.
تنها برگزاری نماز جمعه تهران در دانشگاه تهران برای پی بردن نقش دانشگاه در روند فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی و مذهبی کافی است.
اما این ظرفیت در دانشگاه‌های استان فعال نشده است و مراکز فرهنگ شناسی، بوم شناسی و غیره نه تنها ایجاد نشده‌اند بلکه حتی به صورت غیر رسمی و در قالب گروه‌های دوستانه نیز فعالیتی ندارند.
بسیاری از دانشگاه‌های کشور با در اختیار داشتن مؤسسات وابسته به خود بار سنگینی در زمینه فرهنگ و اجتماع، حفظ و نگهداری آن بر عهده دارند.
با روند کنونی که در سیستم دانشگاهی استان جریان دارد نه تنها دانشگاه‌های استان نمی‌توانند تاثیر مثبتی بر جامعه، عمران و آبادانی، کشاورزی، اقتصاد و... کهگیلویه و بویراحمد بگذارند بلکه تنها فعالیت مثبت آن‌ها تربیت نیروی متخصص است که با توجه به مشکلات اشتغال کنونی و افزایش سطح توقع با بالا رفتن مدرک تحصیلی، تنها نیروی آموزش دیده بیکار به جامعه تحمیل می‌کنند.
================
یادداشت از: پیمان فرامرزی
================
انتهای پیام/82010/ر40/پ3003
