به گزارش خبرگزاری فارس از زاهدان، «رمضان‌خوانی یا رمضونیکه» یکی از سنن مردم سیستان در ابتدای ماه مبارک رمضان است که از دیرباز همچنان راه خود را ادامه داده و اکنون از شب نهم به بعد به این آیین معنوی و زیبا پرداخته می‌شود.
رمضان‌خوانی که در گویش محلی به آن «رمضونیکه» می‌گویند ویژه ماه مبارک رمضان در سیستان بوده که بازتاباننده احساس درونی و نمایشی از جایگاه رمضان در باور مردم این منطقه است.
در این مراسم معنوی، به درستی نشان داده می‌شود که در سیستان، ماه رمضان دارای هویتی مستقل و قابل فهم است که مهمان خانه‌های مومنان می‌شود.
در همین راستا بهانه‌ای فراهم شد تا خبرنگار فارس با معاون اداره‌کل میراث فرهنگی سیستان در زمینه آداب و رسوم ماه مبارک رمضان در این منطقه گفت‌وگویی انجام دهد که می‌خوانیم...
علیرضا خسروی اظهار داشت: ماه مبارک رمضان در باور تمامی مسلمانان این است که همه در این ماه میهمان خداوند تبارک و تعالی هستند، اما در منطقه سیستان علاوه بر این حس زیبا، مردم بر باور زیبای دیگری نیز هستند و آن اینکه «رمضان خود میهمان خانه‌های ماست».
وی افزود: در باور مردم این خطه، رمضانی که نام خوب و زیبای خداوند است، آمده و میهمان دل‌های ما شده، باید به پیشوازش برویم و گاو و گوساله‌ای برایش قربانی کنیم اگر هم گاو و یا گوساله‌ای نباشد حداقل می‌توان خروس یک‌ساله را برایش قربان کنیم.
گذاشتن نام رمضان برای فرزندان ذکور
وی ادامه داد: ماه مبارک رمضان در نظر مردم حوزه هیرمند از شخصیتی بزرگ، با ارزش و ارجمندی برخوردار است که مانند میهمانی ارزشمند، بر خیل و خانه و بود و باش مردم این دیار وارد می‌شود پس همگان باید احترامش را نگه دارند به همین دلیل است که در منطقه سیستان بسیاری از فرزندان ذکور در دیروز و امروز، نامشان رمضان است.
معاون اداره‌کل میراث فرهنگی سیستان بیان داشت: در سنت زیبای رمضان‌خوانی که در گذشته از ابتدای ماه مبارک و امروزه در شب‌های نهم به بعد انجام می‌شود، عده‌ای از مردم منطقه با نیت کمک به نیازمندان به درب خانه‌ها و منازل رفته و اشعاری را در بزرگی این ماه معنوی و ارجمند می‌خوانند.
رِمَضو آمد مهمانش کُنِه خروسِ یَک سالَه رَ قُربانَش کُنِه
خروسِ یَک سالَه کِه چیزِ نَمِئشَ گو و گوسالَه رَ قربانش کُنِه
رمضو الله الله رمضو رمضو الله خوش نوم خدا
خسروی اذعان داشت: ناگفته نماند که این سنت پسندیده و نیکو همچنان در این منطقه ادامه دارد. در این مراسم، صاحبان منازل و خانه‌ها به افرادی که رمضان‌خوانی می‌کنند هدایایی در حد وسع و توان به آنها می‌دهند.
سحرخوانی یا چاوشی، زیباترین پیوند انسان با پروردگار هستی
وی گفت: یکی دیگر از سنت‌های مردم سیستان در ماه مبارک رمضان، سحرخوانی یا چاوشی است، در گذشته ملا یا آخوند ده بر پشت بام رفته و با خواندن قرآن و اشعار عارفانه، اعلام سحر‌کرده و به این طریق بیدارباش میداده است.
این مسئول یادآور شد: یکی دیگر از راه‌های اعلام سحر و بیدارباش این بوده که کودکانی با کوبیدن ظروف فلزی، صداهایی برای بیداری مردم در کوچه‌ها ایجاد می‌کرده‌اند و گاهی از دهل و توپ نیز استفاده می‌شده است.
خسروی اضافه کرد: علاوه بر اینها، مردم با صدای خروس و بازتاب نور بر کاهگل خانه‌ها و ستارگان، سحر بیدار می‌شدند و اینگونه با معبود خویش به راز و نیاز و عبادت می‌پرداختند.
وی افزود: در سنت سحرخوانی، زیباترین پیوندهای انسانی با پروردگار هستی در سحرگاهی زیبا و آسمانی پر ستاره رخ می‌نمود و به باور نیاکانمان، درهای آسمان باز می‌شد و دست‌های بلند نیاز به آستان زیبا و لطیف خداوند دراز می‌شد و آرزوهای بی‌شمار برای ایمان، آگاهی و آرامش ترانه‌هایی زمزمه می‌شد: «برخیز که عاشقان به شب راز کنند گر در بام دوست پرواز کنند»
«هر جا که دری هست به شب می‌بندند الا در دوست را که شب باز کنند»
«یا رب دل پاک و جان آگاهم ده آه شب و گریه سحرگاهم ده»
«در راه خودت مرا از خود بی‌خود کن بی‌خود چو شدم ز خود به خود راهم ده».
معاون اداره‌کل میراث فرهنگی سیستان خاطرنشان کرد: در شب‌های قدر سیستان چه در زمان گذشته و چه در زمان حال، تلاش و تکاپوهای عارفانه زیادی برای پیوند خرد و اراده با کلام خداوند شکل گرفته و می‌گیرد.
خسروی اذعان داشت: از زمان‌های دور و تا همین نزدیکی‌ها، مردم سیستان در مساجد آبادی و یا خانه‌های بزرگان جمع می‌شدند و به بیداری و خواندن قرآن می‌پرداختند و همانجا نیز سحری می‌خوردند، امروزه نیز برپایی نمازهای واجب به جماعت، سرکشی از بیماران و عیادت بزرگان و ریش‌سفیدان، رسیدگی به حال نیازمندان از سنت‌های رفتاری این ماه مبارک در میان مردم خطه سیستان است که هنوز هم پابرجا مانده و کمرنگ نخواهد شد.
وی ادامه داد: مردم سیستان چنین پذیرفته‌اند که آدمی به منزلت خویش در گیتی نخواهد رسید مگر به نیروی خرد، آدمی به زیبایی‌های هستی دست نخواهد یافت مگر به نیروی اراده، نیاکان ما چنین گفته‌اند که خرد و خواست آدمیت، رازهای جاودان هستی را می‌گشاید.
اطعام و افطاری دادن «ارک و برک»
این مسئول ابراز داشت: یکی دیگر از سنت‌های نیکوی مردم سیستان در گذشته این بوده است که اگر کسی غذایی درست می‌کرده از آن به همسایگان، اقوام و نیازمندانی میداده و به کاسه «ارک» و «برک» مشهور بوده است البته این سنت پسندیده امروزه با اطعام و دادن افطاری و سحری در این خطه صورت می‌پذیرد.
آنچه در سرزمین سیستان و ماه مبارک رمضان دیده می‌شود یک رویه و ظاهری است که در همه جوامع اسلامی به چشم می‌آید و ضرورتا باید اجرا شود همان گونه که در گذشته نیز می‌شده است.
گزارش از زهرا بزی
انتهای پیام/75002/ذ40/ث3001
