حجت‌الاسلام صادق اشکوری امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قم با اشاره به کتاب شرح 20 باب در معرفت اسطرلاب اظهار کرد: اسطرلاب از آلات نجوم بوده و این کتاب در زمینه شناخت و معرفت اسطرلاب تدوین شده است.
وی خاطرنشان کرد: این 20 باب از خواجه نصیرالدین طوسی است و شرح 20 باب توسط نظام‌الدین عبدالعلی معروف به فاضل بیرجندی تألیف شده که در سال 934 هجری قمری فوت کرده است.
رئیس مجمع ذخایر اسلامی ادامه داد: نسخه دارای خط مؤلف که بسیار نسخه مهمی بوده در کتابخانه مرحوم آیت‌الله مرعشی نجفی قم موجود است.
وی با بیان اینکه کتاب شرح 20 باب در معرفت اسطرلاب، نسخه برگردان خط فاضل بیرجندی است، گفت: این کتاب با دو مقدمه از فرید قاسم‌لو عضو گروه تاریخ علم بنیاد دانشنامه جهان اسلام و یوسف بیگ باباپور از پژوهشگران تاریخ علم منتشر شده است.
کتاب شرح 20 باب در معرفت اسطرلاب با همکاری مجمع ذخایر اسلامی، کتابخانه مرعشی و کتابخانه و موزه ملی ملک چاپ شده و در نمایشگاه کتاب عرضه می‌شود.
اسطرلاب یکی از کارآمدترین ابزارهای اندازه‌گیری در نجوم قدیم بوده و با آن می‌توان ارتفاع ستاره‌ها، ماه، خورشید و روابط نجومی و توپوگرافیکی اجرام در آسمان و زمین را استخراج کرد.
همچنین اسطرلاب نمودارها و صفحاتی دارد که مکان خورشید، ماه و سیارات را نسبت به ستاره‌های ثابت مشخص کرده و تعیین زمان را امکان‌پذیر می‌کند.
از اسطرلاب در اندازه‌گیری‌های زمینی هم می‌توان استفاده کرد، به عنوان مثال می‌توان فواصل اجسام، ارتفاع کوه و عمق چاه را اندازه گرفت.
اسطرلاب انواع مختلفی دارد که اسطرلاب مسطح، کروی و خطی از آن جمله هستند، اما اسطرلاب مسطح رایج‌ترین نوع بود که در قرون میانی تا حد ممکن متکامل شد. احتمالاً اسطرلاب مسطح در حدود قرن دوم میلادی در یونان اختراع شد ولی در دوره اسلامی تکامل پیدا کرد و به یکی از مهم‌ترین ابزار نجومی تبدیل شد.
قدیمی‌ترین اسطرلاب اسلامی از نیمه دوم قرن چهاردهم هجری باقیمانده است و اروپاییان در قرن دوم و سوم هجری پس از فتح اسپانیا توسط مسلمانان با اسطرلاب آشنا شدند.
انتهای پیام/78003/ز30/چ3000
