به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان هر بهار دیار سپاهان با دلربایی به واسطه جاذبه‌های بی‌بدیلش مسافران را از گوشه و کنار ایران و جهان به تماشای این موزه بزرگ تاریخ و تمدن می‌کشاند.
در این میان یکی از جاذبه‌های شگفت اصفهان زندگی آرام و مسالمت آمیز ارامنه و مسیحیان در طول قرن‌های متمادی در محله جلفای اصفهان است، محله‌ای که شهرتی جهانی دارد و خاستگاهی برای هنر صنعت‌های اصفهان به حساب می‌آید.
* جلفا نماد هم‌نشینی و تعامل ادیان توحیدی
نقل است در عهد صفوی شاه عباس گروهی از صنعتگران ارمنستان را به اصفهان کوچاند و در این محله ساکن و این منطقه را آباد کرد تا آنها صنعت اصفهان را تحول بخشند و کار آفرینی بر مبنای نیازهای اصفهان قدیم ایجاد کنند.
پس از شکل‌گیری و توسعه جلفای قدیم و صدور فرمان شاه عباس برای آزادی ارامنه در اجرای مراسم‌های مذهبی این مردمان هنرمند اقدام به ساخت کلیساها و دیر های مختلفی در جلفا برای دعا و عبادت کردند.
آنها با شکوه خاصی این عبادتگاه‌ها را ساختند و با نظم خاصی در آنها برنامه اجرا می‌کردند و به خصوص تزئینات دیدنی این مراکز از قدیم جزو دیدنی‌های جلفا بوده است، همچنین مردم جلفا از بهترین داشته‌های خود برای تجهیز کلیسا مایه می‌گذاشتند و اعانه خوبی برای اداره این مراکز تقدیم می‌کردند.
با توجه به وحدت مذاهب و آزادی ادیان موجود در کشور ارامنه و سایر پیروان ادیان آسمانی صاحب کتاب پس از قرن‌ها در اصفهان در کمال راحتی و آسایش زندگی کرده و جزو قدیمی‌ترین ساکنان این کهن دیار محسوب می‌شوند و هم اکنون نیز با آداب خاصی یکشنبه‌ها به کلیسا می‌روند .
مسلمانان نیز به آداب این مردم با اخلاق احترام می‌گذارند و حتی در دوره پهلوی شهرداری روزهای یکشنبه دو بطری گلاب در گذر سنگتراشها و نیز میدان جلفا می‌پاشیده تا در کمال پاکی و قداست مراسم مذهبی برگزار شود و اکنون نیز با رعایت بافت تاریخی جلفا که مورد ثبت و بازدید یونسکو قرار دارد، شهرداری در نهایت ظرافت به ایجاد خیابان‌ها و زیر ساخت های لازم شهری در این محله پرداخته است.
* بازدید از اروپای قدیم در دل بافت جلفای اصفهان
سنگفرشهای زیبای جلفا که همچون شهر رم یا سنگفرشهای اروپای قدیم است حال و هوای خاصی را به این منطقه بخشیده و مغازه‌های قدیمی و چایخانه‌ها با سلیقه ارامنه در این محله فعالیت می‌کنند و خیابان خاقانی نیز از این محله می‌گذرد.
جلفا جاذبه‌های زیادی برای گردشگران دارد که در هیچ کجای ایران یافت نمی‌شود، علاوه بر صحبت با ارامنه خونگرم و بازدید از بافت محله گردشگران می‌توانند از خانه‌ها و مدارس ارامنه و کلیساها و چندین ابنیه قدیمی دیگر بازدید کنند.
به روایتی در جلفای قدیم نزدیک به 30 کلیسا بوده که در کتاب سفرنامه کرنلیوس به شکوه آنها اشاره شده ولی اکنون بیش از نیمی از آنها موجود و برقرار نیست.
کلیسای وانک که به نام‌های آمناپرکیچ و سن سور نیز نامیده شده از آثار ساخته شده در سال 1015 ه.ق است که کاشی‌های آن سال ساخت را 1605 میلادی نشان می‌دهد بزرگ‌ترین کلیسای اصفهان با گنبدی عظیم و دیوارهای رفیع است که طاق‌نماهای زیبا و مشهورش مدل نقاشی بسیاری از نقاشان ایرانی و خارجی بوده است.
در حال حاضر این کلیسا مهم‌ترین کلیسای ارامنه ارتدوکس و محل استقرار خلیفه‌گری ارامنه ایران و هندوستان است.
محل عبادت اصلی این کلیسا که به شکل متوازی‌الاضلاع است شامل چهار گوش می‌شود که قسمت اول شبستان بنا و قسمت دوم زیر گنبد خانه و محل اجرای سرودها و نوازندگی مذهبی است،همچنین کاشی‌های خشتی چند رنگ دیوارها و از اره‌های کلیسا را فراگرفته که با نقاشی‌هایی برگرفته از کتاب مقدس تزئین شده است.
* کلیسای وانک بزرگ‌ترین کانون علم و مذهب ارامنه ارتدوکس ایران
دور تا دور گنبد داستان خلقت آدم و حوا نقش بسته که بسیار دیدنی و الگویی برای نقاشی‌های دنباله دار معاصر است،نمای خارجی گنبد بدون تزئین وبا آجر ساده پوشیده شده است.
در گوشه حیاط کلیسا برج ناقوس زیبایی خودنمایی می‌کند که بر چهار ستون سنگی استوار است و در گوشه دیگر حیاط روبه‌روی برج ناقوس بنای یادبود یک میلیون و 500 هزارنفر قربانی ارامنه در قتل عام سال 1915 میلادی ساخته شده و اشیائی به آن آویزان شده است.
در حیاط کلیسا همچنین چند نفر از بزرگان ارامنه همچون اسقف اعظم و نمایندگان سیاسی ارامنه که در ایران وفات یافتند به خاک سپرده شده‌اند.
کلیسای وانک دارای موزه آثار ارامنه و نیز کتابخانه ارمنی مهمی است که پژوهشگران سراسر دنیا را به اصفهان می‌کشد و هیچ ارمنی‌پژوهی بدون این منابع نمی‌تواند تحقیقی کامل داشته باشد.
در موزه تابلوهای نقاشی بسیار نفیس و کتب خطی و نیز سایر اشیای ارزشمند ارامنه و بزرگان و قهرمانان این قوم به نمایش گذاشته شده است و از جمله آثار ارزشمند موزه فرامینی است که در طول تاریخ صفوی به سلاطین دیگر صادر شده و در ردیف منابع قابل اعتماد تاریخی به شمار می‌رود.
از دیگر تأسیسات کلیسای وانک چاپخانه است که نشان از فرهنگ و تمدن و علم پیشرفته ارامنه دارد و پیشوای ارامنه به نام خاچاطور کساراتسی آن را تأسیس کرده و نخستین چاپ آن هم کتاب مقدس زبور حضرت داوود است که از این کتاب تنها یک نسخه در موزه آکسفورد انگلیس موجود است و تصویر این کتاب در موزه برای عموم به نمایش گذاشته شده است.
25 هزار جلد کتاب این کتابخانه را به بزرگ‌ترین منبع علمی ارامنه ایران مبدل ساخته که محلی برای استفاده علمی محققان ارمنی و سایر ادیان توحیدی است.
این کلیسای مهم بر روی باغی مشهور به باغ زرشک جلفا احداث شده و در سال1065 تا سال 1074 ه.ق مرمت و بازسازی اساسی شده و نام این کلیسا به فارسی نجات دهنده ترجمه می‌شود.
کلیسای یاکوب مقدس یا یعقوب مقدس در محله میدان بزرگ جلفا با سر درب زیبا و کتیبه به خط ارمنی دیگر کلیسای مشهور جلفا است، لازم به ذکر است که برخی از ابنیه و کلیساهای جلفا مورد استفاده برای دانشگاه هنر یا میراث فرهنگی و تربیت محققین هنری و تاریخی قرار گرفته است.
کلیسای مریم که سازنده‌اش خواجه آودیک مدفون در همان محل است به همراه کلیسای گئورگ که ارامنه آن را کلیسای غریب می‌نامند دیگر ابنیه مذهبی جلفا را تشکیل می‌دهند.
کلیسای بیت اللحم در نزدیکی کلیسای مریم که بانی آن خواجه پطروس است که بازرگانی ارمنی بوده دارای طلا کاری‌های بی‌نظیری است که در دنیا شهرت دارد و کتیبه آن سال ساختش را1627 میلادی نشان می‌دهد.
دیگر کلیساهای معروف و ثبت شده تاریخی جلفا به جز دیرها و کنیسه‌ها و کلیساهای کوچک محلی و خانگی شامل کلیسای سن استپانوس در کوچه هاکوپجان، کلیسای یوحنا در چهارسوق سنگتراشها، نیز کلیسای گریگور در میدان کوچک جلفا، سر کیس در محله ایروان و نرسس در محله سنگتراشها را شامل می‌شود.
بازدید از محله جلفا و کلیساهای زیبایش گردشگران بهاری اصفهان را با حال و هوایی متفاوت روبرو کرده و به اروپای قدیم می‌کشاند.
گزارش از مهدی رفائی
انتهای پیام/2301/ق40/ژ1001
