به گزارش خبرگزاری فارس از ساری، در دومین جشنواره تئاتر معلولان منطقه خزر در بابلسر موج زیبای حضور معلولان و توانمندی‌های هنری آنان امواج آبی دریا را پرشورتر و زیباتر کرده بود.
در این جشنواره با مریم گیلاسیان صاحب امتیاز گروه نمایش مددجویان مرکز توانبخشی و حرفه‌آموزی بهکوش گرگان و ویژه پسران کم‌توان ذهنی بالای 14 سال گفت‌وگو کردم.
وی که کارشناس ارشد روانشناسی کودکان استثنایی و همچنین تحصیل‌کرده کنسرواتوار موسیقی است، مدت 16 سال است که این مرکز را دایر کرده و سال‌ها است که در زمینه موسیقی درمانی فعالیت دارد.
بهانه این گفت‌وگو اجرای زیبای گروه موسیقی مددجویان مرکز بهکوش گرگان در مراسم اختتامیه جشنواره تئاتر معلولان در بابلسر بود که شما را به خواندن آن دعوت می‌کنم.
فارس: مرکز بهکوش درچه زمینه‌هایی فعالیت دارد و در حال حاضر چند مددجو را زیر پوشش قرار داده است؟
این مرکز که از سال 75 تاسیس شد به عنوان یک مرکز حرفه‌آموزی دارای شش کارگاه شامل کارگاه‌های گلیم‌بافی، گبه‌بافی، سکه‌دوزی بلوچ، حصیربافی، جاجیم‌بافی و تولیدات تزئینی است.
درحال حاضر 79 نفر پسر کم‌توان ذهنی بالای 14 سال در این شش کارگاه به صورت روزانه از صبح تا دو بعدازظهر حضور داشته و مشغول به آموختن حرفه و تولید انواع صنایع دستی هستند.
تولیدات حرفه‌ای این افراد در یک فروشگاه به همین نام یعنی بهکوش گرگان برای مردم ارائه می‌شود و علاوه بر این برنامه‌هایی برای رشد انواع مهارت‌ها مانند مهارت‌های خودیاری، شناختی، مهارت‌های زندگی، ترسیم و امثال آن در کنار خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی و برنامه‌های ورزشی برای این افراد به صورت روزانه اجرا می‌شود.
یکی دیگر از خدمات ارائه شده فعالیت‌های هنردرمانی است که در این مرکز بیشترین تاکید بر استفاده از هنرهای نمایش، حرکات موزون و موسیقی برای رشد همه‌جانبه این افراد و رسیدن به مقاصد درمانی است.
فارس: نام نمایشی که در این جشنواره ارائه شد چه بود و هنر نمایش از چه زمانی به عنوان یکی از شاخه‌های هنردرمانی برای این افراد استفاده شد؟
نام نمایش"دایره" است به نویسندگی و کارگردانی رامتین رمضانی که علاوه بر کسب جوایز در زمینه‌های کارگردانی، بازیگری، طراحی لباس، عروسک‌سازی و موسیقی به عنوان یکی از نمایش‌های برگزیده به جشنواره تئاتر بین‌المللی معلولان تهران راه پیدا کرد.
هنر نمایش از سال 78 ابتدا برای آموزش مهارت‌های زندگی به این افراد در مرکز مورد استفاده قرار گرفت و پس از آن به تدریج با استفاده از متخصصان این هنر شکل جدی‌تری به خود گرفته و جزو تعداد معدود گروه‌های نمایشی بود که از ابتدای شکل‌گیری جشنواره بین‌المللی تئاتر معلولان کشور در این جشنواره شرکت کرده و معمولا هر بار جوایز زیادی را از آن خود کرده است.
فارس: با توجه به تجربه‌تان در موسیقی درمانی بیان کنید که این هنر چه تاثیری می‌تواند بر روی این گروه از افراد بگذارد؟
با توجه به اینکه مددجویان پذیرش شده در مرکز از بهره‌های هوشی متفاوت در محدوده 25 تا 70 برخوردارند در مرکز از موسیقی درمانی هم به روش غیرفعال یعنی شنیدن موسیقی و هم به روش فعال یعنی آموختن موسیقی استفاده شده و هر دو این‌ها توانسته تاثیرات بسیار زیادی بر بهبود انواع مهارت‌های این افراد داشته باشد.
به عنوان مثال باعث کاهش اضطراب، تخلیه هیجانی، کاهش افسردگی، افزایش توجه و تمرکز، بالابردن سطح عملکرد، افزایش اعتماد به نفس و حتی عزت نفس شده و در مجموع باعث شده تا این افراد بتوانند با افراد عادی جامعه ارتباط قوی‌تری پیدا کرده و جایگاه مناسب‌تری در جامعه پیدا کنند.
فارس: شنیدن کدامیک از انواع موسیقی می‌تواند بیشترین تاثیرات مثبت را روی این افراد داشته باشد؟
برای انتخاب نوع موسیقی مهم این است که بدانیم می‌خواهیم روی چه متغیری از این افراد تاثیر بگذاریم اما پژوهش‌های انجام شده زیادی نشان داده که شنیدن موسیقی کلاسیک غربی به ویژه موسیقی موتزارت تاکنون بیشترین تاثیر را روی افزایش مهارت‌های مورد نیاز این افراد داشته است، موضوع پایان‌نامه‌ام هم اتفاقا شنیدن موسیقی کلاسیک غربی البته با آهنگ‌سازان مختلف با دو تم محرک و ملایم بر روی سه متغیر اضطراب، توجه و عملکرد حرفه‌ای بود که نتایج خیلی جالبی به دست آمد و مشخص شد که شنیدن موسیقی کلاسیک می‌تواند اضطراب را کاهش داده، توجه و عملکرد حرفه‌ای را به میزان زیاد بالا ببرد.
به نظر می‌رسد جا دارد تا پژوهش‌های بیشتری در مورد تاثیر شنیدن موسیقی کلاسیک ایرانی نیز بر روی خصوصیات این افراد در کشور ما انجام شود.
فارس: با توجه به سخت بودن یادگیری نواختن یک ساز چگونه و با چه روشی موسیقی را به این افراد آموزش می‌دهید؟
برای آموزش موسیقی به این افراد به قول عطار، سفری به هفت شهر عشق باید کرد که درحال حاضر مشغول نوشتن این سفرنامه تحت عنوان یک کتاب هستم اما اگر بخواهم به شکل کلی پرسش‌تان را جواب دهم باید بگویم که بسیاری از این افراد در ابتدا حتی ریتم‌نوازی را که پایه موسیقی است به درستی نشناخته و در همراهی و دست زدن با یک ریتم ساده دچار مشکل بودند اما بعد از گذراندن دوره‌های لازم توانستند سازهایی چون فلوت ریکورد، بلز، ویبرافون، کی بورد، گیتار، تنبک، طبل و انواع سازهای کوبه‌ای دیگر را بنوازند. اساس کار ما بر بازی‌های موسیقایی بود، این بازی‌ها با هدف شناخت ریتم، شناخت نت‌ها بروی خطوط حامل و بر روی ساز، شناخت وزن نت‌ها و انواع کسرهای میزان و تمام موارد لازم برای اجرای یک قطعه همراه بود.
به علاوه به‌کارگیری اصول آموزش به کم‌توانان ذهنی که مهم‌ترین آنها تکرار و تمرین، آموزش مرحله‌ای و استفاده از برنامه‌های تغییر رفتار بود توانست کمک زیادی به روند آموزش موسیقی به این افراد داشته باشد بنابراین اتفاقی که در این گروه افتاده این است که با وجود قرار داشتن در گروه کم‌توانان ذهنی و بهره هوشی پایین، این افراد توانستند همانند یک موزیسین، یک قطعه را در کلید سل به شکل کاملا علمی نت‌خوانی و وزن‌خوانی کرده و آن را بروی ساز پیاده کنند.
فارس: اجرایی که شاهد آن بودیم با توجه به شرایط خاص ذهنی نوازندگان، اجرای بسیار هماهنگی بود، آیا اجرای گروهی و هماهنگ نواختن با دیگران برای این افراد کار دشواری نیست؟
مسلما گروه‌نوازی برای این افراد کار سختی است و نوازندگان این گروه بعد از آموختن روش‌های نواختن یک ساز، برای اینکه بیاموزند تا همزمان و هماهنگ با گروه بنوازند دوره‌های زیادی را گذراندند.
حقیقتا کار بسیار پیچیده‌ای بود و زمان زیادی صرف شد تا این اتفاق بیافتد ابتدا مددجویان اجرای دوئت یا دونوازی، بعد اجرای تریو یا سه‌نوازی را آموزش دیده و همین‌طور با مرور زمان اجرای همزمان با تعداد سازهای بیشتر را با خط‌های ملودی متفاوت و به شکل پارتیتورنوازی تجربه کردند.
البته در این مسیر تنها نبودم و همکاران خوبی همچون مهدی علایی، خانم خوشابی و آقای امیری زحمات زیادی کشیدند تا این رویا تحقق پیدا کرده و گروه، شکل منسجم خود را بعد از تمرینات بی‌شمار به دست آورد.
فارس: چه برنامه‌هایی را برای آتیه این گروه پیش‌بینی می‌کنید؟ آیا اقدامات تازه‌ای را هم مدنظر دارید؟
بله، علاوه بر افزودن قطعات تازه برای اجرای گروه فعلی، یکی از تصمیماتم تشکیل یک گروه موسیقی شامل ترکیبی از انواع معلولیت‌ها است.
گروهی که قطعات اجرایی آن کاملا شکل ارکسترال داشته و ترانه و آهنگ‌سازی مخصوص خود را داشته باشد.
برای همین مدتی است که دنبال نوازنده و خواننده درگروه نابینا یا کم‌بینا، کم‌شنوا و معلولیت جسمی حرکتی هستم تا بتوانم این گروه را شکل دهم، می‌دانم که کار بسیار سختی درپیش رو خواهم داشت اما لذت دیدن شادی این افراد بعد از به ثمر رسیدن کار آنقدر عمیق و وسیع است که خستگی‌هایم را کم‌رنگ کند.
فارس: علاوه بر نمایش درمانی و موسیقی درمانی اشاره‌ای به حرکت درمانی داشتید، منظورتان از حرکت درمانی چیست؟ منظورم اجرای حرکات موزون است.
با توجه به اینکه بسیاری از این افراد در هماهنگی‌های بدنی و همین‌طور انجام مهارت‌های حرکتی ساده و پیچیده دچار مشکل هستند آموزش انواع حرکات موزون به همراه ریتم‌های موسیقی توانسته باعث افزایش آگاهی آنها از حرکات بدن، ایجاد هماهنگی‌هایی مانند هماهنگی چشم و دست، دست و پا، شناخت بهتر ریتم، بالابردن میزان توجه و تمرکز و افزایش روحیه دراین افراد شود. گروه حرکت درمانی مرکز توانسته تاکنون چندین رقص محلی سرزمین خود را در مراسم‌های مختلف اجرا کند.
فارس: علاوه بر حرفه‌آموزی و هنر، شما به سایر فعالیت‌ها از جمله فعالیت‌های ورزشی انجام شده در مرکز بهکوش اشاره کردید، می‌توانید در این مورد بیشتر توضیح بدهید؟
بله، از آنجا که ورزش می‌تواند برای حفظ سلامتی و اعتماد به نفس این افراد بسیار موثر باشد از زمان تاسیس تا به حال ورزش‌های مختلفی مانند کونگ‌فو، فوتسال و والیبال و حتی یوگا توسط متخصصان به این افراد آموزش داده شده و تاثیرات بسیار مثبتی را روی بالابردن انواع مهارت‌های حرکتی و شناختی آنها داشته است.
علاوه بر گروه‌های ورزشی، گروه‌های دیگری چون گروه مراقبت از محیط زیست و گروه رعایت حقوق شهروندی در مرکز شکل گرفته و اقداماتی چون تمیز کردن جنگل و همکاری با شهرداری برای ترویج فرهنگ تمیز نگه داشتن شهر از طرف اعضای گروه که همگی از مددجویان مرکز هستند انجام شده و با همراهی و استقبال زیادی از طرف مردم روبرو گشته است.
فارس: فکر می‌کنید چقدر به اهدافتان نزدیک شدید و در این مسیر چه انتظاری از مردم و جامعه دارید؟
فکر می‌کنم که اقداماتی است که مدام و مدام باید برای ارتقای سطح زندگی و ایجاد احساس بهتر در این معلولان توسط ما انجام شود.
این تفکر باعث می‌شود که هیچ وقت دچار روزمره‌گی نشده و در مسیر رسیدن به اهداف‌مان درجهت خدمت به این افراد پویا باشیم.
انتظار دارم مردم زاویه دیدشان را نسبت به کم‌توانان ذهنی تغییر بدهند، تفاوت‌ها را ندیده بگیرند و به تشابه بین خودشان و آنها به عنوان یک انسان بپردازند، اگر مردم بدانند که یک فرد کم‌توان ذهنی برای اینکه بتواند صنایع دستی با کیفیت بالا تولید کرده و برای فروش در بازار ارائه کند برای اینکه بتواند یک قطعه موسیقی را به زیبایی اجرا کند و همچنین از عهده نقشی که در یک نمایش به عهده‌اش گذاشته شده به خوبی برآید، چقدر زحمت کشیده، انرژی، عشق و وقت صرف می‌کند احترامشان نسبت به نهاآنه آنها چند برابر خواهد شد. همچنین از مسئولان انتظار دارم با خرید تولیدات حرفه‌ای این افراد و دعوت از گروه‌های هنری آنان برای اجرا در شهرهای مختلف هم از آنان حمایت مالی به عمل آورده و هم فرصتی فراهم سازند تا توانمندی‌های آنان به درستی با چشم و گوش مردم دیده و شنیده شود.
فراموش نکنیم که ستاره‌های شادی و خلاقیت در ذهن آنان سرخواهد زد اگر با چشم جان خود تماشاگر آنها باشیم.
در پایان یکی از مددجویان گروه موسیقی مرکز بهکوش که همزمان با تمرین نواختن تنبک حواسش به گفت‌وگوی بین ما نیز بود با اشاره‌ای مرا به سمت خود می‌کشاند و از من می‌خواهد که مصاحبه‌ای با او داشته باشم.
می‌شه لطفا با من هم مصاحبه کنید؟
فارس: در مرکز بهکوش چه می‌کنید؟
به نام خدا، سیامک عسکری هستم، در گروه موسیقی بهکوش تنبک می‌زنم، در مرکز گبه‌بافی انجام می‌دهم، جزو گروه والیبالم و بازیگر تئاتر هم هستم.
فارس: چند وقت است که کار هنری می‌کنید؟
من از وقتی به مرکز بهکوش آمدم این چیزها را یاد گرفتم. برای همین از خانم گیلاسیان و همه کسانی که به من این هنرها را یاد دادند تشکر می‌کنم، تا به حال در چندین جشنواره تئاتر شرکت کردم و جایزه‌هایی همانند سکه بهار آزادی و لوح تقدیر برای بازیگری گرفتم.
فارس: بزرگترین آرزوی زندگی‌ات چیست؟
دلم می‌خواهد یک روز بازیگر سینما بشوم البته ازدواج هم یکی دیگر از آرزوهای من است و امیدوارم در جشنواره تهران هم مقام بیاریم و خلاصه یک دنیا آرزو دارم.
فارس: اگه حرفی دارید که دوست دارید مردم بشنوند می‌توانید بگویید.
از مردم می‌خواهم که بیایند کارهای حرفه‌ای من و دوستانم را ببینند، اجرای گروه موسیقی ما را بشنوند و نمایش ما را در همه شهرها ببینند، آن وقت متوجه می‌شنود که ما چقدر تواناییم، دلم می‌خواهد که مردم ما را دوست داشته باشند.
با هیجان و شادی وصف‌ناپذیری سیامک شروع به نواختن تنبک می‌کند و صدای سازش که صدای دل پاک او است با صدای امواج دریا درهم می‌آمیزد، به آسمان می‌رود، ابر می‌شود و بارانی شده بر گوش‌های تشنه همه آنان که نیازمند شنیدن صدای خدایند، می‌رسد.
-----------------------
عبدالرحیم دیوسالار
----------------------
انتهای پیام/2296/غ40/ض1002
