به گزارش خبرگزاری فارس از لنده، این شهرستان یکی از هشت شهرستان کهگیلویه و بویراحمد بوده که شهر لنده مرکز آن است.
قدمت تاریخی/ لنده اولین مرکز شهرنشینی استان
لنده نخستین بخش استان کهگیلویه و بویراحمد با قدمت دیرینه اجتماعی، فرهنگی و پیشینه بیش از 80 سال مرکزیت سیاسی، اداری، انتظامی، آموزشی و تجاری (حتی بیش‌تر از مرکز استان) از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
این شهرستان در گذشته به مرکز ثلاث عشایر بهبهان معروف و زیر نظر فرمانداری بهبهان اداره می‌شده و تا قبل از پیروزی انقلاب، حاکمان و خوانین بسیاری در آن به حکومت پرداختند.
بقایای قلعه حکومت خوانین در بخش ثلاث (نام قبلی بخش لنده) از آثار تاریخی لنده می‌باشد.
این بخش قبل از تاسیس و تشکیل استان کهگیلویه و بویراحمد در سال 1305 به بخش ثلاث بهبهان شهرت داشته و بسیاری از نقاط مختلف شهرستان‌های کهگیلویه و بهمئی را شامل می‌شد.
شهرستان لنده به مرکزیت شهر لنده در این استان جزء اولین‌هاست و باید به احداث نخستین مدرسه استان(مدرسه اردیبهشت)، نخستین هنگ ژاندارمری، نخستین مرکز ثبت احوال، ثبت نخستین شناسنامه استان در سال 1309 و نخستین مرکز شهرنشینی در استان اشاره کرد که این امر خود گویای قدمت و وسعت این بخش است.
لنده در فرهنگ عمومی
در فرهنگ عمومی از معنای لنده به عنوان مکان گود و عمیق نام برده می‌شود که این به دلیل پایین بودن ارتفاع این شهر نسبت به مناطق پیرامونش می‌باشد. در تصاویر این واقعیت به وضوح قابل مشاهده است.
لنده از قدیمی‌ترین بخش‌های این استان بوده به گونه‌ای که از سال 1305 تاکنون دارای بخشداری و بیش از 32 بخشدار و یک فرماندار را پذیرا بوده است.
نام قدیمی شهر لنده "مهنه" بود، که قدمت آن بسیار زیاد و البته کاملا مشخص نیست.
این شهرستان بزرگترین نقش برجسته جهان یعنی شتر سنگی واقع در کوه شیتاب در کنار شهر لنده را در خود جای داده که از منظره‌های دیدنی و جذاب این شهرستان لنده است.
رودخانه‌ها
رودخانه های جن (موگرمون) و مارون در این شهرستان جریان دارد که از روستاهای وحدت، تراب و ایدنک از توابع این شهرستان عبور کرده و بستر زیبایی برای بازدید گردشگران و میهمانان مهیا کرده است.
تقسیمات کشوری شهرستان لنده
این شهرستان دارای یک شهر به نام لنده و دو بخش مرکزی و موگرمون و دو دهستان «طیبی گرمسیری شمالی» و عالی طیب است.
روستاهای شهرستان
روستاهای اطراف لنده عبارتند از سرآسیاب، موگرمون، یکشبه گرداب، آبرزگه، ایدنک، گود سرخ مال آخوند، مال ملا، مونه، بنه علی یاری، دلکون، گرداب کبیر، تراب علیا، دم تنگ عروه، شیتاب، کهناب، تل قلعه موگرمون، مال شیخ، نهضت علیا، ده نارراوک، راوک، دشت ناصری، دره جفتی دشت، علیرضا گرداب، گرداب علیا، گرد کلات، مالب، وحدت آباد موگرمون، بنه بلوط، بهشت آباد، آتشگاه بزرگ، مال آخوند، مله شیتاب، آب رزگه مله عیوضی، تک پیشرویی، چال گروموگرمون، نهضت سفلی، سرتنگ موگرمون، مورد باغ راواک، نرسیاه دشت ناصری، مورجن، آب گاون کوچک، آتشگاه پایین، خوش چرو، دماشکفت مونه، دره زنگ، تل قوچان، تل گنج گه، سرپر آتشگاه، سرتنگ لنده، سرخلون، کوردالوابرزگه، گه گه احمد، سه گشه مال آخوند، دم تنگ لنده، برآفتاب چهار گود قیام، برد سفید سر طوس، بیشه‌ای، تنگ زرد قیام، جان خانی، چال پیر، چال کنار قیام، چندار قوی، دیلک، دو کوه، دول ابزار، سکده، عروه سفلی، عروه وسطی، کون اسپید، گندمزار روج، گورآبادی دره بنگ، موگر، تسرم قلاتی، دول برفی برد سفید، برد زرد، بره مال، تنگ راستگون، چل تاگ، چلی، دم تنگ چاهن، دوک، روچ سفلی، سرسوره، دره بنگ، صفی خانی، عروه علیا، کتج، کل، کل شور، گردن گرد، گردن روچ، گرک، لاروب و نرگسی دره بنگ.
شهرک‌های شهرستان لنده
در اطراف شهر لنده شهرک‌هایی به نام‌های شهرک شهید رجایی و شهرک سرآسیاب و شهرک مالشیخ وجود دارد و همچنین دو روستا به نام‌های روستای مال ملا و روستای مال شیخ.
توسعه شهر از یک سو و همچنین توسعه این شهرک‌ها و روستاها از طرف دیگر باعث اتصال آن‌ها به یکدیگر شده است.
بخش لنده روستاهای فراوانی دارد و بعضی از این روستاها به اندازه‌ای پتانسیل داشته و بزرگ شده‌اند که قابلیت تبدیل شدن به شهر را نیز دارند که از این جمله می‌توان به روستای ایدنک و روستای قیام و چهار راه عالی‌طیب اشاره کرد.
مردم لنده
مردم لنده مسلمان و شیعه و لر زبانند و از شاخه گرمسیر ایل طیبی و ایل سلیمان شهرویی می‌باشند که طوایفی از جمله تاماولی، آورنگی، لطف‌اللهی، کرائی، آل‌طیب، بصره‌ای، شیتاپی، تارضایی، اولاد و چندین طایفه از سادات ( سادات گردلی، مونهی ـ هاشمی و حیدری ) را در بر می‌گیرد.
مردم قدیمی شهر لنده ترکیبی از خوانین و مردمان قدیمی شهر (که شامل طوایف مختلف ایل طیبی و به تعداد محدود برخی ایلات دیگر استان می‌باشد) و مهاجرانی از بهبهان که بعنوان تاجرین منطقه بودند و در لنده ساکن شدند را، در بر می‌گیرد.
کوه ها
کوه سفید یکی از مناطق بکر و زیبای استان کهگیلویه و بویراحمد است دارای درختان گلابی و انگور وحشی، زالزالک، انجیر، گیلاس وحشی و گیاهان دارویی و معطری چون چویل، بیلهر، موسیر و کاسنی و ده‌ها نوع دیگر می‌باشد .
وجود ده‌ها چشمه و برف انبارهای زیبا و انبوه درختان بلوط، بنه، کی‌کم، سرو کوهی و چندین هکتار بوته کتیرا و همچنین جانورانی چون خرس، پلنگ، گراز، خرگوش، سنجاب ایرانی، جوجه تیغی و انواع پرندگان نغمه سرا چون کبک و تیهو و انواع دارکوب‌ها و بلبل این منطقه را منحصر به فرد کرده است.
بخش زیادی از این کوه ییلاق ایل سلیمان شهرویی و تعدادی از سادات و طایفه آورنگی و لطفالهی، بخشهایی نیز در اختیار شیتاپی‌ها و کرائی‌هاست.
کوه سیاه دارای درختان ثمری زیادی از جمله تندروک، محلو، موسیر، چویل، کرفس، دودوبره و غیره بوده و ساکنان این کوه از قشر عشایر طوایف تاماولی (سلبعلی ملاخانقلی) و طوایفی از ایل بهمئی هستند که به دامداری مشغولند.
منطقه بسیار زیبای دلی مهرجان بین سه کوه سیاه و سفید و مهره و در 20 کیلومتری بخش موگرمون قرار دارد.
دلی مهرجان منطقه‌ای زیبا و سرسبز و سردسیری است و دارای چشم‌اندازهای طبعی بسیار زیادی بوده که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.
ساکنین دلی مهرجان سادات رضا توفیق امامزاده سید محمود هستند. دلی مهرجان دارای آثار باستانی بسیار زیادی است و قدمت بالایی دارد.
امام زادگان:
امامزاده سیدعمادالدین ولی(ع) از امامزاده‌های معروف استان بوده که در روستای مونه 12 کیلومتری شهر لنده واقع شده و سادات این امامزاده به نام سید هاشمی و به عبارتی سید مونهی معروفند و دارای جمعیت زیادی از منطقه هستند و اکثر آن‌ها تحصیل کرده و دارای فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی در منطقه و کشور هستند و آیت‌الله هاشمی بهبهانی از نواده‌های این امامزاده است.
امامزاده شیخ ابراهیم عباس و سلان پیراحمد از دیگر امام‌زادگان این شهرستان بوده که بقعه متبرکه آن‌ها در اطراف شهر لنده و روستاهای مال‌آخوند و مالشیخ قرار دارد.
قنات لنده
با توجه به این‌که در ضلع جنوبی شهر لنده چندین باغ و مزرعه وجود داشته و دارد، در زمان‌های قدیم برای آبیاری آن‌ها یک حلقه قنات حفر شد.
متأسفانه در گذر زمان رسیدگی به این قنات صورت نگرفته است.
از تاریخ حفر این قنات اطلاعات مستندی موجود نیست ولی هم اکنون بقایای آن موجود است.
مکان‌های مذهبی
امام‌زادگان و مسجد صاحب‌الزمان لنده (عج) به عنوان مسجد جامع شهر، قدیمی‌ترین مکان مذهبی شهر لنده به شمار می‌رود.
وجود 32 مسجد و امامزاده‌های متعدد در بخش لنده و برگزاری مراسم عزاداری سرور و سالار شهیدان در قدیمی‌ترین هیئت مذهبی استان (هیئت قمر بنی هاشم ) که بیش از 113 سال به فعالیت خود ادامه می‌دهد، از نشانه‌های تدین در این بخش است.
مردم متدین لنده در سال به ویژه در ایام محرم و رمضان حضوری فعال در تکایا و مساجد دارند.
دشت‌های سرسبز
دشت زیبای آبلش در کنار شهرک مالشیخ، دشت کهناب(بن)، دشت ناصری از مهم‌ترین دشت‌های سرسبز این شهرستان بوده که با آغاز بهار طبیعت بسیار مفرح و زیبا به نظر می‌رسد.
انتهای پیام/82013/ش40/پ3003
