به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس از شهرستان نوشهر، سیدمحمد سیدمعصومی، کارآفرین نمونه در سال 1385، مخترع و عضو بنیاد ملی نخبگان، متولد 1345 اهواز، ساکن تهران، تحصیلات دوره متوسطه خود را در اهواز گذراند و در سال 1370 مدرک دکترای از دانشگاه تهران اخذ کرد. او شروع تحقیقات خود را درباره کاهش تلفات زلزله، از سال 1369، مصادف با وقوع زلزله رودبار که در آن واقعه او به عنوان سر تیم گروه امداد حضور داشت، شروع کرد.
او در زلزله‌های 22 سال گذشته، حضور فیزیکی فعالی داشته و تحقیقات خود را برای یافتن راه‌حل‌های مناسب برای ارتقای ایمنی و کاهش تلفات ناشی از زلزله، پیوسته ادامه داده است. در طول 20 سال گذشته هفت اختراع در زمینه ایمنی زلزله به ثبت رسانیده است.
سیدمحمد سیدمعصومی محقق و مخترع هشداردهنده هوشمند زلزله در مصاحبه تفصیلی با خبرگزاری فارس در نوشهر گفت: 22 سال با گروه تحقیقاتی در داخل و خارج کشور بر روی پدیده زلزله و راه‌های مقابله با آن کار کردیم و به دستاوردهای بسیار بزرگی دست یافتیم.
فارس: درباره علت افزایش تلفات زلزله در ایران توضیح دهید؟
وی افزود: علت اصلی بالا بودن میزان تلفات زلزله در ایران نسبت به کشورهای دیگر این است که به پیشگیری اهمیت داده نشد.
این مخترع ایرانی بیان کرد: مقاوم‌سازی سازه یکی از بخش‌های مقابله با سازه است و بخش‌های دیگر مقابله با زلزله به فراموشی سپرده شد و یا به آن توجهی نمی‌شود.
وی اظهار کرد: خیلی خوب است که مردم ما بدانند قبل، حین و بعد از زلزله چه باید کنند و چه واکنش‌ها و رفتارهایی در مقابله با زلزله از خود نشان دهند و این موضوع بسیار مهمی است که باید به مردم آموزش داده شود در حالی که در ژاپن و آمریکا و نیز در کشورهای در حال توسعه مانند فیلیپین نسبت به ایران به موضوع آموزش و پیشگیری در برابر زلزله بسیار اهمیت داده می‌شود و برای کاهش تلفات گام بر می‌دارند.
فارس: چرا در ساخت و ساز به ایمنی سازه‌ها توجه نمی‌شود؟
سیدمعصومی خاطرنشان کرد: بیشتر سازه‌ها در زلزله تخریب می‌شوند و هر چقدر هم در آنها مقاوم‌سازی صورت گیرد اما ضد زلزله نمی‌مانند چرا که در اثر گذشت زمان استحکام خود را به‌طور طبیعی از دست می‌دهند اما آنچه که تغییر نمی‌کند فرهنگ مردم است که باید آن را در راستای تقابل با زلزله تقویت کرد.
وی با بیان اینکه هر 12 تا 16 سال یک زلزله سایکلیک در ایران روی می‌دهد، ابراز کرد: گاز فشار قوی در تمام شهرها داریم و اگر شبکه اصلی گاز شهری دچار آتش‌سوزی شود خسارات میلیاردی به شرکت گاز وارد می‌شود و شبکه از بین می‌رود پس باید برای شریان‌های اصلی آن فکری علمی و اساسی کرد و ما با گروه تحقیقاتی خود در برخی کشورها مانند ترکیه این کار را انجام دادیم و به مسئولان شرکت ملی گاز ایران نیز پیشنهاد دادیم که این سیستم‌های ایمنی هوشمند را می‌توانیم بر روی شریان‌های ورودی اصلی گاز در اختیارشان قرار دهیم تا در مواقع وقوع زلزله دچار مشکل نشویم.
اصلا نباید گاز وارد شهرها می‌شد
این مخترع ایرانی هشداردهنده هوشمند زلزله با اشاره به اینکه ایران بر روی کمربند آلپ ـ هیمالیا قرار دارد، گفت: اصلا نباید گاز وارد شهرها می‌شد بلکه باید به نیروگاه برق می‌رفت و نیروگاه نیز برق ارزان به مردم می داد و این کار را سوئیس انجام می‌دهد.
وی افزود: با ورود گاز به روستاها این آسیب‌پذیری به روستاها هم رسید و باید ایمنی شبکه ورودی گاز به ساختمان در زمان وقوع زلزله نیز انجام گیرد تا انفجار و آتش‌سوزی رخ ندهد.
سیدمعصومی تصریح کرد: ما در زمان وقوع زلزله اگر هنر کنیم زیر آوار نرویم و زنده بمانیم اما از حریق‌هایی که اتفاق می‌افتد خطر مرگ ما را تهدید خواهد کرد و این خطری بسیار جدی است.
وی عنوان کرد: مقاوم‌سازی سازه یک راهکار بسیار اصولی است اما نمی‌توان به‌عنوان یک مُسَکِن به مردم داد بلکه باید به مردم چگونگی رفتار صحیح در هنگام وقوع زلزله(که ژاپنی‌ها به آن تاکید دارند) و بیدار کردن از خواب در شب با دستگاه‌های هشداردهنده هوشمند و قطع و کنترل گاز آموزش دهیم.
فارس: چه توصیه‌ای برای ایمن‌سازی مدارس کشور دارید؟
وی افزود: بر اساس آمارها 60 درصد زلزله‌ها در یک صد سال اخیر در ساعات نیمه شب اتفاق افتاد و 73 درصد تلفات بر جای گذاشت و از طرفی نیز گاز به‌عنوان دومین عامل مرگ و میر بعد از آوار در هنگام وقوع زلزله شناخته شد و البته می‌توان با شناسایی ظرفیت‌های خطر گاز در سطح شهر توسط کمیته بحران شهرستان یا استان و ایمن کردن آنها از بروز خطرات مرگبار زلزله پیشگیری و با زلزله تقابل کرد.
سیدمعصومی عنوان کرد: شناسایی رفتار گسل‌ها در طول تاریخ و با توجه به اینکه هر گسل رفتار خاص خود را دارد می‌تواند از تلفات جانی زلزله پیشگیری کرد.
وی با تاکید بر مدیریت بحران زلزله در مدارس تصریح کرد: مدیریت بحران در زمان وقوع زلزله در این مکان‌های پرجمعیت سخت و دشوار است و بنابراین از الان باید برای آن تدبیر کرد.
این مخترع ایرانی گفت: نصب سیستم هشداردهنده هوشمند زلزله و قطع گاز همراه با آموزش و مشوق‌هایی برای دانش‌آموزان می‌تواند از بروز حوادث جبران‌ناپذیر پیشگیری کرد.
فارس: درباره طرح جان‌پناه عمومی توضیح دهید که اخیراً توسط شما مطرح شد؟
این مخترع ایرانی سیستم هشداردهنده هوشمند زلزله اضافه کرد: اجرای طرح شبیه‌سازی زلزله در مدارس گیلان آغاز شد و در استان‌های مرکزی، فارس هم به‌زودی شروع می‌شود که در آن دانش‌آموزان در یک کانکس لرزه‌ها و تکانش‌های شبیه زلزله را تجربه می‌کنند و به آنها نحوه صحیحی رفتارکردن یاد داده می‌شود و امیدواریم استان مازندران نیز برای اجرای این طرح در سطح مدارس استان علاقمندی خود را نشان دهد و ما این آمادگی را داریم تا در مدارس مازندران نیز انجام شود.
وی بیان کرد: همچنین طرح جان پناه عمومی با ظرفیت حدود 50 نفر در کلاس‌های درس را نیز داریم تا دانش‌آموزان هنگام وقوع زلزله به جای رفتن زیر میز به آن جان پناه بروند که این کار آسیب‌پذیری را به‌شدت کاهش می‌دهد.
سیدمعصومی آموزش و پیشگیری از تلفات در زمان وقوع زلزله را بسیار مهم برشمرد و اظهار کرد: در طول یکصد سال گذشته تلفات ما در زلزله روند صعودی داشت ولی آمریکا و ژاپن با تمرکز و کار کردن بر روی موضوع پیشگیری روند نزولی در تلفات زلزله داشتند و اگر ما نیز هر چه زودتر در زمینه پیشگیری قبل از زلزله کار اساسی کنیم می‌توانیم شاهد روند نزولی تلفات ناشی از زلزله باشیم.
فارس: آیا از تجربیات کشورهای دیگر برای کاهش خسارت‌های زلزله استفاده می‌شود؟
وی خاطرنشان کرد: کشور ژاپن صدها میلیون دلار برای هشداردهنده زلزله هزینه کرد و خانه‌ای در این کشور نیست که سیستم قطع گاز در زمان زلزله نداشته باشد و اگر خانه‌ای سیستم قطع کن گاز نداشته باشد به آن پایان‌کار نمی‌دهند.
سیدمعصومی گفت: شش اختراع ثبت شده جهانی دارم و دستگاه‌هایی ساختیم که قابل قیاس با نوع خارجی آن نیست و بسیار پیشرفته‌تر از نوع خارجی است و کاملا هوشمند است در حالیکه نوع خارجی آن فقط مکانیکی است.
وی اظهار کرد: این دستگاه هوشمند هشدار دهنده مواج اولیه P یا همان امواج اولیه زلزله را ثانیه‌هایی قبل از شروع زلزله دریافت می‌کند و با آژیر قوی هشدار می‌دهد.
سیدمعصومی خاطرنشان کرد: دستگاه قطع‌کن گاز و همچنین سیستم هشداردهنده زلزله نیز کاملا ساخت ایران است و به‌صورت انبوه نیز تولید شده است و با قیمت بسیار ارزان در اختیار خانواده می‌تواند قرار گیرد.
فارس: درباره سیستم هوشمند زلزله توضیح دهید؟
این محقق و مخترع ایرانی بیان کرد: اکنون در حال ساخت سیستم هوشمند ویژه استان مازندران هستیم که همزمان دو کاربرد دارد و آن اینکه وقتی این دستگاه بر روی لوله ورودی اصلی گاز ساختمان نصب شود به‌طور همزمان هم گاز را قطع می‌کند و هم قبل از وقوع زلزله با موج (P) زلزله تحریک شده و با آژیر قوی هشدار می‌دهد بنابراین هم از بروز خطر انفجار و آتش‌سوزی و هم از بروز تلفات جانی جلوگیری می‌کند.
وی ادامه داد: این دستگاه از سوی شرکت ملی گاز ایران، سازمان نظام مهندسی و به لحاظ فنی از هم دانشگاه صنعتی شریف مورد تائید قرار گرفت و در پژوهشگاه بین‌المللی زلزله تست و تایید شد و دارای استاندارد اروپا و چهار گواهینامه از انگلستان است اما باز هم تاکید می‌کنم که در کنار تجهیزات هشداردهنده زلزله باید نسبت به فرهنگسازی و چگونگی رفتار در زمان وقوع زلزله توجه شود.
مازندران گسل مهم خزر و البرز شمالی دارد
سیدمعصومی همچنین درباره تاثیرات برگزاری مانورهای مقابله با زلزله خاطرنشان کرد: این مانورها تاثیرات زیادی دارد و باید بیشتر هم انجام شود چرا که ما تنها در سال 91 شش زلزله در ایران داشتیم که شش بار آن تلفات جانی داشتیم پس باید این مانورهای مقابله با زلزله بسیار زیاد برگزار شود.
این محقق کشورمان درباره گسل‌های موجود در مازندران گفت: مازندران دو گسل مهم خزر و البرز شمالی دارد که البته در کنار آن گسل‌های کندوان و مشاء هم مورد توجه است.
وی تصریح کرد: در طول 50 سال گذشته در استان مازندران 164 زلزله بالای سه ریشتری به وقوع پیوست و این نشان می‌دهد مازندران لرزه‌خیزی بسیار جدی دارد و باید نسبت به پیشگیری و آموزش و فرهنگسازی نحوه رفتار در زمان وقوع زلزله در این استان کار بنیادین شود.
فارس: طی ماه‌های گذشته مسایلی درباره سونامی خزر مطرح شد، نظر شما چیست؟
سونامی خزر را پیش‌بینی نمی‌کنم
سیدمعصومی ادامه داد: تمرکز جمعیت در ایران بر روی گسل‌های فعال زلزله بیشتر است چون در آنجایی که گسل است کوه ایجاد می‌شود و ویژگی‌هایی چون آب و حاصلخیزی خاک در این مناطق زیاد است و بنابراین همین کوه‌های البرز نیز ناشی از زلزله طی میلیون‌ها سال تشکیل شده است.
وی گفت: در غرب مازندران و در شهرستان چالوس نیز در طول 50 سال گذشته به شعاع 100 کیلومتر 148 مورد زلزله رخ داد که بیشتر آن در ساعات نیمه شب رخ داد و البته تمرکز زلزله نیز در چالوس بسیار زیاد بود.
این مخترع در پایان در پاسخ به این سوال که آیا احتمال وقوع سونامی خزر وجود دارد یا خیر اظهار کرد: سونامی خزر را پیش‌بینی نمی‌کنم و چون سابقه‌ای هم از گذشته در این باره ثبت نشده است بنابراین سونامی در خزر نمی‌تواند بوجود بیاید و جای نگرانی وجود ندارد اما در منطقه جنوب و در چابهار در سال 1945 سونامی داشتیم که این موضوع در آنجا نگران‌کننده است نه شمال کشور.
-------------------------------------------------
گفت‌وگو از محمدحسین ملایی کندلوسی
-------------------------------------------------
انتهای پیام/86006/غ40/ض1002
