به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز به نقل از روابط عمومی استانداری آذربایجان‌شرقی، روز بیست و یکم مردادماه سال‌جاری زلزله‌هایی به بزرگی 6 و 6.2 ریشتر مناطقی از استان به ویژه شهرستان‌های اهر، هریس و ورزقان را لرزاند. از زمان وقوع این زمین‌لرزه اقدامات بسیاری برای جبران خسارت‌های وارد شده و بازسازی ویرانه‌های ناشی از آن انجام شده است که می‌تواند به عنوان تجربه‌ای برای مدیریت حوادث غیرمترقبه در کشور باشد. گرچه زلزله در کشور ما حادثه چندان غیرمترقبه‌ای نیست و باید تمام ارگان‌های ذی‌ربط در هر لحظه آمادگی مقابله با این حادثه را داشته باشند.
استاندار آذربایجان‌شرقی که به عنوان رئیس ستاد مدیریت بحران استان از نخستین ساعات حادثه در مناطق زلزله‌زده حاضر بوده و این روزها نیز به طور مستمر و از نزدیک بر روند بازسازی این مناطق نظارت دارد، تاکید می‌کند که از مرحله بحران عبور کرده‌ایم و به زودی مردم آسیب‌دیده در خانه‌های جدید خود ساکن خواهند شد.
احمد علیرضابیگی مجموعه اقدامات انجام یافته برای مدیریت بحران در مناطق زلزله‌زده شهرستان‌های اهر، هریس و ورزقان را تجربه باارزشی برای نظام جمهوری اسلامی می‌داند و بر تدوین و مستندسازی این تجربه تاکید دارد.
علیرضابیگی با بیان اینکه باید آنچه را که از زمان وقوع زلزله بر ما گذشته است مرور کنیم و نقاط ضعف و قوت عملکرد خود را مورد بررسی قرار دهیم، افزود: جمهوری اسلامی در این حادثه تجربه باارزشی از نظر اداره جمعیت در شرایط بحرانی و برگرداندن وضعیت به شرایط عادی به دست آورد و تدوین و مستندسازی این تجربه اولویتی برای همه بخش‌هاست.
وی با بیان اینکه زلزله در کشور ما حادثه غریبی نیست، اظهار کرد: ضرورتاً باید آمادگی لازم و پیش‌بینی‌های مورد نیاز برای مقابله با چنین حوادثی فراهم شود و تجربه دستگاه‌های مسئول در زمان حادثه به کار گرفته شود.
علیرضابیگی سرعت و نظم مدیریت بحران در حادثه زلزله آذربایجان‌شرقی را قابل قبول خواند و افزود: علت این امر فراهم شدن ساختار مدیریت بحران از گذشته بود و کمترین ناهماهنگی تا این مرحله از اقدامات وجود داشته است.
*عملیات امداد و نجات زلزله‌زدگان آذربایجان‌شرقی یک رکورد محسوب می‌شود
استاندار آذربایجان‌شرقی با مقایسه ویژگی‌های زلزله بم و ارسباران، خاطرنشان کرد: زلزله ارسباران به دلیل اینکه در ساعات روز اتفاق افتاد نسبت به عمق و وسعت حادثه که قریب به 5 هزار و 500 کیلومتر مربع از وسعت استان را در بر گرفت، تلفات جانی کمتری داشت.
وی با بیان اینکه 120 هزار نفر به طور مستقیم از این حادثه متاثر شدند، افزود: با توجه به پیش‌بینی‌های قبلی در خصوص تمرکز امکانات و تجهیزات امدادی، توانستیم در مرحله امداد و نجات از همه این امکانات استفاده کنیم و به همین جهت 12 ساعت پس از وقوع حادثه پایان عملیات امداد و نجات را اعلام کردیم که در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شود.
علیرضابیگی انتقال مجروحان و آسیب‌دیدگان به مراکز درمانی و برپایی درمانگاه‌های صحرایی در منطقه را اقدام بعدی در مدیریت بحران زلزله ذکر کرد و افزود: حضور به موقع دستگاه‌ها و گروه‌های امدادی استان و استان‌های معین و همچنین حضور مردم در منطقه برای نجات آسیب‌دیدگان مانع از شکل‌گیری یک فاجعه ملی شد.
وی ادامه داد: بعد از مرحله امداد و نجات کار اسکان اضطراری زلزله‌زدگان در دستور کار قرار گرفت که این مرحله با توزیع چادرهای امداد و اقلام غذایی و بهداشتی ضروری توسط هلال‌احمر و سایر گروه‌ها و با مشارکت گسترده هموطنان به خوبی انجام شد.
علیرضابیگی با اشاره به نقش بسیج در امداد و نجات آسیب‌دیدگات خاطرنشان کرد: بسیج قابلیتی است که از دفاع مقدس برای ما به یادگار مانده و ما در این حادثه با بهره‌گیری از این قابلیت کارهای قابل توجهی را به نتیجه رساندیم.
وی نقش دهیاران را نیز در مدیریت بحران سازنده توصیف کرد و افزود: حادثه زلزله آزمونی برای دهیاران ما بود و در این حادثه اصالت و هویت دهیاران به عنوان مسئول تمامی امور روستا به اثبات رسید.
علیرضابیگی فقدان شبکه ارتباطی مناسب را یکی از مشکلات مدیریت بحران دانست و گفت: ما این مشکل را به عنوان یکی از نقایص اساسی مدیریت بحران قلمداد می‌کنیم و باید به دنبال ایجاد شبکه‌ای فارغ از شبکه‌های ارتباطی موجود باشیم.
وی افزود: البته شبکه‌های ارتباطی نیروی انتظامی و اورژانس در این حادثه به کمک ما آمد و تا حدودی این نقیصه را جبران کرد.
مردم و همه دستگاه‌ها با احساس مسئولیت برای کمک به مردم آسیب‌دیده تلاش کردند.
استاندار آذربایجان‌شرقی اظهار داشت: پاکسازی منطقه از آلودگی‌ها و تامین سلامت بهداشتی مردم و فراهم کردن امکانات بهداشتی از قبیل حمام و سرویس بهداشتی و همچنین نگهداری و تامین سلامت احشام از مهم‌ترین نیازهای منطقه بود که با همت دستگاه‌های مسئول با کمترین مشکل انجام شد.
وی با بیان اینکه در مرحله اسکان اضطراری تلاش کردیم منطقه زلزله‌زده به نقطه همگرایی ملی تبدیل شود، افزود: همه دستگاه‌ها با احساس مسئولیت برای کمک به مردم آسیب‌دیده تلاش کردند و مردم سراسر کشور هم با مشارکت گسترده خود در امر کمک‌رسانی نشان دادند که ملت ایران یکپارچه است.
علیرضابیگی با اشاره به حضور مردم در مناطق زلزله‌زده برای رساندن کمک‌های خود به مردم آسیب‌دیده گفت: تلاش ضدانقلاب موجب بی‌اعتمادی مردم و خیّرین به دستگاه‌های مسئول و امدادرسان شده بود که کار را تا حدودی مشکل می‌کرد و نیاز داشتیم که این اعتماد را جلب کنیم.
*تلاش دشمن برای سوءاستفاده از زلزله/ حضور رهبری توطئه‌ها را خنثی کرد
وی با اشاره به تحرکات دشمنان برای سوءاستفاده از موضوع زلزله خاطرنشان کرد: دشمن از دو منظر تلاش کرد از این حادثه سوءاستفاده کند که یکی از آنها موقعیت جغرافیایی و سیاسی آذربایجان بود که همواره از این نظر مورد طمع دشمنان بوده است.
علیرضابیگی افزود: بعد دیگر تحرکات دشمن مربوط به مقطع زمانی وقوع این حادثه بود که همزمان با برگزاری اجلاس سران جنبش عدم‌تعهد در تهران اتفاق افتاد.
وی ادامه داد: رسانه‌های ضدانقلاب از طرفی تلاش کردند اوضاع کشور را در آستانه برگزاری این اجلاس ناآرام و آشفته نشان دهند و از طرف دیگر به مردم آسیب‌دیده این طور القا کنند که دولت در این شرایط سرگرم برگزاری اجلاس است و به فکر آنها نیست.
علیرضابیگی به حضور مقام معظم رهبری در مناطق زلزله‌زده در نخستین روزهای وقوع حادثه اشاره کرد و گفت: حضور معظم‌له تمام توطئه‌های دشمن را خنثی کرد و صحنه‌هایی که در این حضور به ثبت رسید حاکی از عمق دلبستگی و محبت مردم نسبت به ایشان بود و نشان داد که ارتباط صمیمانه‌ای بین مردم، رهبری و دولت وجود دارد.
وی افزود: با وجود اینکه تمام تلاش خود را برای تامین امکانات مورد نیاز آسیب‌دیدگان انجام می‌دادیم اما قادر به برقراری آرامش در این مناطق نبودیم و حضور رهبری در جمع مردم مصیبت‌دیده این آرامش را ایجاد کرد.
استاندار آذربایجان‌شرقی حضور مقام معظم رهبری در جلسه ستاد بحران استان را یک حادثه تاریخی عنوان کرد و گفت: ایشان نکات مهمی را در این جلسه مطرح کردند از جمله اینکه نباید از کمک‌های مردمی احساس استغنا شود و اجازه دهید مردم همچنان در صحنه باشند.
وی خاطرنشان کرد: تعاریف رهبری از منطقه ارسباران و تعبیر ایشان مبنی بر اینکه حادثه زلزله می‌تواند سکوی پرش عمران و آبادانی منطقه باشد ما را در ادامه مسیر مصمم‌تر کرد و انرژی مضاعفی به مسئولان امر بخشید.
*دولت تاکید داشت که اسکان اضطراری باید به اسکان دائم متصل شود
علیرضابیگی در ادامه با بیان اینکه در اغلب حوادث زلزله در دنیا، مرحله پس از اسکان اضطراری، اسکان موقت و سکونت در اردوگاه است، افزود: دولت و شخص رئیس‌جمهور در سفری که به مناطق زلزله‌زده داشتند با این شیوه مخالفت کرده و به خاطر مشکلات روحی و روانی، آن را مغایر با شأن مردم دانستند و به همین خاطر تاکید داشتند که اسکان اضطراری باید به اسکان دائم متصل شود.
وی اضافه کرد: بر همین اساس دولت همه امکانات خود را از سراسر کشور به کار گرفت تا کار آواربرداری در بیش از 305 روستای آسیب‌دیده را به سرعت انجام دهد و این کار با فراخوان همه دستگاه‌ها و بنیادهای مسکن بیش از 15 استان کشور انجام شد.
علیرضابیگی با بیان اینکه با توجه به وسعت حادثه، آواربرداری کار بسیار بزرگی بود و زمان زیادی را به خود اختصاص داد، افزود: برخی مشکلات اجتماعی در مرحله آواربرداری پیش آمد که تا حدودی در کار وقفه ایجاد می‌کرد؛ ضمن اینکه دولت تاکید داشت همزمان با کار آواربرداری برای حفظ معیشت مردم نیز باید تلاش شود.
استاندار آذربایجان‌شرقی ادامه داد: دولت همزمان با کار آواربرداری و آغاز بازسازی مناطق زلزله‌زده کانکس‌هایی را در کنار خانه‌های زلزله‌زدگان تعبیه کرد که کارکرد اصلی آنها نگهداری محصولات کشاورزی است؛ اما در صورت نیاز به عنوان مسکن موقت نیز می‌توان از آن استفاده کرد.
وی افزود: این اقدام در واقع حاشیه امنیتی برای مردم آسیب‌دیده بود تا اگر در جایی هم مسکن دائمی آنها تا زمان مقرر به اتمام نرسید از این کانکس به عنوان مسکن موقت استفاده کنند.
علیرضابیگی تصریح کرد: این کانکس‌ها در مقایسه با چادر از استحکام بیشتری برخوردارند و تقریباً یک سقف مطمئن به شمار می‌روند؛ ضمن اینکه انشعاب‌های مورد نیاز از قبیل آب، برق و گاز نیز در آنها فراهم می‌شود.
علیرضابیگی با اشاره به تأکید رئیس‌جمهور بر تامین اماکن دامی زلزله‌زدگان خاطرنشان کرد: زندگی مردم این منطقه وابسته به دام‌های آنان است و برای اینکه به شرایط پایدار برسند باید برای نگهداری از دام‌ها اقدامات لازم انجام می‌گرفت.
وی در تشریح اقدامات انجام گرفته برای بازسازی مناطق زلزله‌زده اظهار کرد: کار بازسازی و پی‌کنی خانه‌های تخریب شده همزمان با آواربرداری آغاز شد و هر چه به سمت پایان آواربرداری پیش می‌رفتیم امکانات را در مسیر بازسازی و حمل مصالح به کار می‌گرفتیم.
علیرضابیگی با اشاره به مشارکت خیّرین در کار بازسازی گفت: برای ساماندهی کمک‌های خیّرین، همایشی برگزار شد و در این همایش خیّران کشور براساس نیازمندی‌های مناطق زلزله‌زده آمادگی خود را برای مشارکت اعلام کردند.
وی افزود: همچنین سایت ویژه بازسازی مناطق زلزله‌زده طراحی شد که در آن اولویت‌های مشارکت خیّرین و کمک‌های مورد نیاز در این مناطق معرفی شده است.
علیرضابیگی اظهار داشت: با توجه به اینکه ساخت خانه‌های تخریب شده توسط خیّرین می‌تواند تبعات اجتماعی و احساس تبعیض در میان زلزله‌زدگان را به وجود آورد، از خیّرین خواسته‌ایم در احداث اماکن عمومی نظیر مسجد، مدرسه، خانه بهداشت و کتابخانه همکاری کنند.
وی خاطرنشان کرد: در برخی از نقاط کشور و حتی از سوی ایرانیان خارج از کشور هم پیشنهاد برگزاری همایش خیّرین برای بازسازی مناطق زلزله‌زده آذربایجان‌شرقی داده شده است.
استاندار آذربایجان‌شرقی به مشکلات موجود بر سر راه بازسازی اشاره کرد و افزود: کار بازسازی با نوسانات بازار ارز مواجه شد و این یکی از مشکلاتی بود که بنیاد مسکن در خصوص تامین مصالح ساختمانی مورد نیاز با آن درگیر بود.
علیرضابیگی گفت: به دلیل اینکه امکان تهیه مصالح توسط مردم وجود نداشت بنیاد مسکن مصالح مورد نیاز را به طور متمرکز تهیه کرده و در اختیار پیمانکاران قرار می‌دهد؛ در عین حال به مردم اجازه داده شد که در صورت تمایل پیمانکاران را خودشان معرفی کنند.
*خسارت‌های زلزله ارسباران 11 هزار میلیارد ریال بود
وی میزان خسارت‌های زلزله ارسباران را 11 هزار میلیارد ریال عنوان کرد و در تشریح مصوبات و تسهیلات دولت برای بازسازی مناطق زلزله‌زده گفت: دولت برای واحدهای روستایی 140 میلیون ریال وام قرض‌الحسنه و 30 میلیون ریال وام بلاعوض در نظر گرفته است و 5 میلیون ریال نیز برای تامین نیازمندی‌های اولیه زندگی به خانوارهایی که در خانه‌های دائمی اسکان می‌یابند پرداخت خواهد کرد.
علیرضابیگی افزود: چهار قلم کالای اصلی شامل یخچال، اجاق گاز، بخاری و فرش نیز توسط جمعیت هلال‌احمر در اختیار این خانواده‌ها قرار خواهد گرفت؛ ضمن اینکه وزارت نیرو و شرکت گاز مکلف شده‌اند انشعاب واحدهای بازسازی شده را بدون وقفه تامین کنند.
وی خاطرنشان کرد: در کنار این تدابیر مقرر شده است جمعیت هلال‌احمر تا پایان سال همانند مرحله اسکان اضطراری تامین اقلام اولیه زندگی برای مردم را عهده‌دار شود.
علیرضابیگی با بیان اینکه برای واحدهای شهری هم که بازسازی و احداث آنها تابع قواعد خاصی است دولت تسهیلاتی را در نظر گرفته است، افزود: 50 میلیون ریال وام قرض‌الحسنه و 10 میلیون ریال وام بلاعوض برای مرمت واحدهای آسیب‌دیده شهری و 220 میلیون ریال وام مسکن مهر و 20 میلیون ریال وام بلاعوض برای واحدهای تخریبی که باید از نو احداث شوند، اختصاص یافته است.
وی با بیان اینکه کار بازسازی واحدهای شهری در اهر و هریس بدون مشکل خاصی پیش می‌رود، افزود: در شهر ورزقان به خاطر عدم ساخت و ساز به دلایلی از جمله ترس مردم از پس‌لرزه‌ها، دولت مقرر کرد به جای وام بلاعوض دو میلیون تومانی کانکس اسکان موقت در اختیار خانوارها قرار گیرد تا فصل سرما را سپری کنند.
استاندار آذربایجان‌شرقی تعداد واحدهای روستایی صددرصد تخریب شده در اثر زلزله را 5 هزار و 500 واحد اعلام کرد و گفت: دولت بناهای بیش از 30 درصد تخریب شده را جزو برنامه بازسازی منظور کرده است که طبق ارزیابی بنیاد مسکن بیش از 17 هزار واحد را شامل می‌شود.
وی در خصوص جابه‌جایی روستاها نیز گفت: براساس ارزیابی‌های کارشناسی تنها چهار روستا شامل روستاهای میرزاعلی‌کندی، چخماق‌بلاغ علیا، چخماق‌بلاغ سفلی و شخملو نیازمند جابه‌جایی شناخته شد و کار احداث واحدهای مسکونی در محل جدید آنها در حال انجام است.
این مسئول با انتقاد از اینکه زوایای مثبت اقدامات دولت در مناطق زلزله‌زده در رسانه‌ها کمتر بازگو می‌شود، افزود: برخی اظهار نظرها موجب ناامیدی مردم می‌شود؛ اما با وجود این فضاسازی‌ها در بازدیدهایی که از این مناطق داریم شور و شعف مردم و محبت آنها نسبت به دولت را مشاهده می‌کنیم.
علیرضابیگی با بیان اینکه دولت بیش از 8 هزار میلیارد ریال تسهیلات و نزدیک به 1.5 میلیون تن مصالح ساختمانی برای بازسازی مناطق تامین کرده است، اظهار داشت: بازسازی مناطق زلزله‌زده کار بسیاری بزرگی است که دولت در 7 سال گذشته فرصت آن را با اعطای تسهیلات مقاوم‌سازی فراهم کرده بود اما به دلیل عدم رغبت مردم این کار انجام نشد.
وی افزود: اکنون همین کار بزرگ باید در طول دو تا سه ماه انجام شود و مدیریت این کار می‌تواند الگویی برای حوادث مشابه در کشور باشد.
* دغدغه دولت درباره اسکان دائم ساکنان اصلی مناطق زلزله‌زده برطرف شده است
استاندار آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه بازسازی به سرعت در حال انجام است و طبق برنامه‌ریزی‌ها، دغدغه دولت در خصوص اسکان دائم ساکنان اصلی مناطق زلزله‌زده برطرف شده است، افزود: اکنون از مرحله بحران در مناطق زلزله‌زده عبور کرده‌ایم و به مردم این مناطق اطمینان می‌دهیم که تا پایان بازسازی در کنار آنها خواهیم بود.
علیرضابیگی اظهار داشت: مرحله بعد از بازسازی و اسکان دائم، اجرای طرح توسعه این مناطق و احداث زیرساخت‌های ارتباطی است.
وی ادامه داد: تلاش خواهیم کرد توسعه این مناطق را با محوریت صنعت مس که یکی از قابلیت‌های مهم این منطقه است انجام دهیم و با به‌کار‌گیری امکانات موجود زمینه را فراهم کنیم تا مردم سعادت خود را در همین منطقه جستجو کنند.
استاندار آذربایجان‌شرقی در پایان اظهار داشت: امیدواریم هیچ‌گاه حادثه ناگواری در هیچ نقطه کشور اتفاق نیفتد؛ با این حال کارنامه مدیریت بحران زلزله در آذربایجان‌شرقی تجربه مغتنمی برای حوادث بعدی خواهد شد.
انتهای پیام/ز10/ف4004
