سنت حسنه وقف از سنت‌هایی است که خداوند متعال نه تنها در دین مبین اسلام بلکه در سایر ادیان از جمله دین زرتشت به آن تاکید بسیاری کرده و در بسیاری از آیات و احادیث از وقف به عنوان سنت حسنه الهی یاد شده و گرچه به نظر می‌رسد فرهنگ آن کمی کمرنگ شده اما با احیای سنت‌های الهی می‌توان به احیای وقف رسید.
مسائل اقتصادی در اسلام با اهمیت زیادی مطرح شده و در آیات و احادیث برای تامین نیازهای جامعه راه‌های بسیاری به مسلمین پیشنهاد شده که از جمله آنها می‌توان به وقف اشاره کرد.
وقف قبل از اسلام در سایر ادیان نیز به پیروان آیین‌های مختلف توصیه شده بود و ادیانی نظیر زرتشت به وفور به ویژه دراستان یزد موقوفه دارند اما با ظهور دین اسلام، وقف رویشی دوباره یافت.
نخستین واقف در اسلام شخص پیامبر اکرم(ص) و دومین واقف بزرگ حضرت علی (ع) بوده‌اند و این دو بزرگوار با وقف چاه‌های آب، درختان نخل و ... در راستای احیای سنت در میان ابنای بشر گام برداشتند.
دین اسلام در آیین و دستورات ارتباطی خود با انسان‌ا همواره توصیه به آبادانی آخرت داشته است؛ رسول خدا (ص) در این باره فرموده‌اند: برای دنیای خود چنان باش که گویا عمر جاویدان داری و برای آخرت نیز چنان باش که گویی فردا آخرین روز زندگی توست.
یکی از راه‌هایی که به عمران و آبادانی آخرت و حتی دنیای مسلمانان ختم می‌شود، پرداختن به وقف و احیای این سنت حسنه است زیرا کارکردهای وقف بسیار متعدد است و برای جامعه منافع بسیار دارد.
حجت‌الاسلام محمدمهدی حاتمی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در یزد درباره سنت وقف و کارکردهای آن و نیز اهمیت وقف در اسلام اظهار داشت: وقف سنت حسنه جاری و از بهترین دستورات اسلام است که همواره باید در احیاء این سنت الهی کوشید و آن را به ثمر رساند.
وی افزود: در گذشته کلیه خدمات اجتماعی توسط سنت حسنه وقف ارائه می‌شد و امروز ثمرات این موقوفات و رقبات در راه نیت واقفین خیراندیش مصرف خواهد شد.
این مقام مسئول تعداد املاک وقفی استان را 40 هزار فقره عنوان کرد و گفت: وقف و موقوفات هنوز به جایگاه اصلی خود نرسیده است.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان یزد با اشاره به مشکلات وقف و با بیان اینکه بسیاری از مردم و مستاجران وقف، حق وقف را ادا نمی‌کنند و این امر سبب کاهش انگیزه برای انجام این سنت حسنه شده است، تصریح کرد: احیاء و شناسایی موقوفات و ارتباط قانونی با مستاجران عزم عمومی و همکاری عامه مردم و نیز مدیران دستگاه‌های اجرایی را می‌طلبد.
وی با بیان اینکه در دین مبین اسلام و در تمام ادوار تاریخ، تاکید زیادی به وقف شده است، گفت: اطلاع‌رسانی در توسعه و احیای فرهنگ وقف نقش موثری دارد.
حاتمی اضافه کرد: این سنت حسنه از گذشته در جامعه رواج داشته و امروز نیز جامعه نیازمند آن است که با فرهنگ سازی و ترویج این سنت نیکو، بسیاری از مشکلات جامعه رفع می‌شود.
حاتمی با تاکید بر اینکه وقف در اسلام از جایگاه بلند و رفیعی برخوردار است، خاطرنشان کرد: ائمه اطهار در امور وقفی پیش قدم بوده‌اند و حضرت علی (ع) زمین‌ها و باغ‌هایی را که به زحمت و با تلاش زیاد احداث می‌کردند، در راه خدا و مسلمانان وقف می‌کردند.
وی با اشاره به ضرورت نهادیه شدن فرهنگ وقف تصریح کرد: با وجود همه ظرفیت‌ها و ضرورت‌هایی که مسئله وقف در جامعه اسلامی دارد، کار چندانی در این زمینه صورت نگرفته هر چند تلاش‌های فراوانی انجام شده است اما بستر عظیم وقف، ظرفیت‌های فراوانی دارد.
مدیرکل اداره اوقاف و امور خیریه استان یزد وقف را سنتی فراموش شده در میان مردم خواند و بیان داشت: اصلی‌ترین عامل این فراموشی، عدم اعتماد مردم است زیرا عده‌ای در برخی موقوفات متصرف شده‌اند و مانع برآورده شدن نیات واقفان هستند.
وی تاکید کرد: اگر سنت وقف احیا و در جامعه ساری و جاری شود، بسیاری از مشکلات اجتماعی برطرف می‌شود چنانچه در گذشته بسیاری از خدمات اجتماعی به وسیله وقف ارائه می‌شد.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان یزد بر ضرورت تبدیل امامزادگان و بقاع متبرکه به قطب فرهنگی و احیاء موقوفات تاکید کرد و افزود: وقف منبعی قوی به شمار می‌رود که باید جمع شود و گسترش پیدا کند تا مردم به سوی آن تشویق شوند.
* سنت وقف از خصلت‌های بارز و ماندگار مردم یزد است
مدیرکل اوقاف و امور خیریه شهرستان یزد نیز در این زمینه با برشماری ویژگی‌های بارز یزدی‌ها، سنت حسنه وقف را یکی از خصلت‌های بارز و ماندگار مردمان این دیار دانست و افزود: ثمرات وقف بر هیچکس پوشیده نیست و واقف آن، بیش از همه از این ثمرات بهره‌مند است.
حجت‌الاسلام حسین زارع‌زاده با اشاره به وقفیات استان یزد به خبرنگار فارس گفت: موقوفه آب وقف آباد یکی از بارزترین نمونه‌های وقف در استان یزد است که با نگاهی به ویژگی‌های آن و مصارف بیان شده از سوی واقف، نکات بسیار ارزنده‌ای را نشان می‌دهد.
زارع‌زاده با اشاره به سنت اطعام در ماه مبارک رمضان، تعداد موقوفاتی که در این باب وقف شده است را بسیار زیاد اعلام کرد و خواستار توجه به نیازمندان واقعی جامعه شد.
وی با اشاره به حضور فرهیختگان و اساتید صاحب‌نظر در این زمینه، خواستار تدوین متن جامع و کاملی برای وقفنامه‌ها شد.
زارع‌زاده ادامه داد: مسئله وقف کاری بسیار تخصصی است و با اهمیت و مهم به شمار می‌رود و با توجه به اینکه شهرستان یزد دارای بیشترین رقبه وقفی است، این موضوع باید با حساسیت زیاد مورد پیگیری قرار گیرد.
مدیر اوقاف شهرستان یزد با اشاره به وجود 11 هزار رقبه وقفی در شهرستان یزد اظهار داشت: وضعیت اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان یزد در حوزه موقوفات و بقاع متبرکه جایگاه ویژه‌ای دارد و ظرفیت قابل توجهی برای رشد و پیشرفت دارد.
* همه باید در قبال وقف احساس تکلیف کنند
وی با تاکید بر ضرورت ترویج فرهنگ وقف، فرهنگ سازی در این زمینه را مایه احیاء این سنت حسنه دانست و گفت: همه باید در قبال وقف احساس تکلیف کنند.
باید توجه داشت که وقف، تنها در قالب مسائل مالی نیست بلکه انسان باید تمام وجود خود را وقف خداوند کند که باعث خودسازی واقعی انسان می‌شود و با این کار نشان می‌دهد که به خدا و سرای جاویدان ایمان دارد.
از سوی دیگر کسی که خود را وقف الهی می‌کند، اعمالش به نحوی است که شایسته خداوند باشد.
پیامبر عظیم‌الشان اسلام و حضرت علی علیه السلام با وقفیات خود به همراه گسترش فرهنگ اسلام، سیره صدقات جاریه را نیز پایه گذاری کردند.
موقوفات پیامبر (ص) و زهرا (س)، وجوه مشترک داشته و حضرت فاطمه (س) علاوه بر آن که متولی موقوفات پدر بوده، خود نیز دارای موقوفات و وقف نامه دیگری را داشته است.
وقف در مجموع با نیات بسیار متنوعی انجام می‌شود که از جمله آنها می‌توان به اطعام در ایام مختلف سال از جمله ماه محرم و روزهای تاسوعا و عاشورا و ماه رمضان و اعیاد و ... اشاره کرد.
در استان یزد نیز بیش از 700 موقوفه در باب افطاری ماه مبارک رمضان، ثبت شده است.
البته تعداد این وقفیات بسیار بیشتر از این آمار است اما تاکنون بیش از 700 مورد آن در اداره اوقاف و امور خیریه استان یزد به ثبت رسیده است.
----------------------
گزارش: ابوالفضل محمدی
----------------------
انتهای پیام/خ10/گ1003
