پزشکی از راه دور در ارتقای سلامت جامه نقش مهمی دارد

به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، اصغر احتشامی در نخستین کنفرانس تخصصی تکنولوژی‌های موبایل در خدمت سلامت اظهار داشت: mHealth (پزشکی از راه دور) نخستین بار برای ارائه‌ی خدمات سلامت از طریق وسایل ارتباطی قابل حمل و تکنولوژی‌های شبکه‌ای به کار برده شد و امروزه بیشتر در مورد ارائه خدمات سلامت از طریق تلفن همراه شناخته می‌شود.
وی افزود: البته ارائه این خدمات از طریق گوشی‌های هوشمند، کامپیوترهای جیبی، دستگاه‌هایی با قابلیت برقراری ارتباط بی‌سیم یا بلوتوث و غیره نیز امکان‌پذیر است.
این کارشناس فناوری اطلاعات سلامت با بیان اینکه این خدمات مربوط به قشر خاصی نیست و این مقوله از ارائه دهندگان خدمات تخصصی سلامت تا عموم مردم کاربرد دارد، تصریح کرد: طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت mHealth استفاده از تکنولوژی‌های موبایل (بدون نیز به ارتباط بی‌سیم) در راستای اهداف سلامت است.
وی ادامه داد: سه فاکتور اصلی در mHealth استفاده از تکنولوژی‌های اطلاعات و ارتباطات (IST)، مداخله در سیستم سلامت و برداشتن محدودیت مکانی است، بنابراین استفاده از تکنولوژی‌های موبایل در جهت اهداف سلامت را می‌توان به عنوان تعریف مختصر mHealth دانست.
احتشامی به مزایای mHealth  اشاره کرد و گفت: استفاده از تکنولوژی‌های موبایل دو ویژگی ایجاد می‌کند که از جمله آنها بردن دانش پزشکی بر بالین بیمار است و دیگر اینکه به محض تقاضای اطلاعات پزشکی چه اطلاعاتی که درباره بیمار ثبت شده و چه اطلاعاتی که مربوط به پایگاه‌‌های دانش پزشکی است این داده‌ها به صورت به روز شده و بر بالین بیمار در اختیار پزشک معالج قرار می‌گیرد.
وی اضافه کرد: همچنین می‌توان با استفاده از فناوری‌های خاصی که در mHealth قابل استفاده است و در هر لحظه دانش پزشکی را در اختیار متخصصان قرار داد.
این کارشناس فناوری اطلاعات سلامت به نمونه‌های عملی که از این فناوری در دنیا استفاده شده، اشاره کرد و بیان داشت: با استفاده از پیام کوتاه می‌توان مواردی که در درمان یا مراقبت از بیمار توسط پزشک موثر است را به صورت یادآور در اختیار پزشک یا بیمار قرار داد.
وی هشدارهای فوری را از جمله مهم‌ترین کاربردهای موبایل در سلامت دانست و گفت: یک ایرانی در کانادا برای ICU  سیستمی را طراحی کرده است که سیستم مراقبت ویژه دارد و به محض اینکه وضعیت پزشکی بیمار از دامنه‌ای خاص تغییر ‌کند وضعیت پزشکی بیمار را به صورت پیامک برای فرد حمایت‌کننده مورد نظر که می‌تواند پزشک یا پرستار باشد فرستاده و قابلیت دریافت دستورات پزشکی یا مداخلات مراقبتی را نیز دارد.
احتشامی با بیان اینکه ارائه آموزش مداوم پزشکی از دیگر مزایای این تکنولوژی است، اظهار داشت: برای افرادی که نمی‌توانند در کلاس‌های آموزشی شرکت کنند از سال 2002 هم‌زمان با به راه افتادن mHealth در دنیا آموزش پزشکی از راه دور راه‌اندازی شد.
وی سلامت هشدارهای فوری را از جمله مهم‌ترین کاربردهای موبایل در سلامت دانست و تاکید کرد: همچنین با توجه به نوع مراقبتی که باید برای بیمار ارائه شود می‌توان از طریق موبایل‌هایی که در اختیار بیماران هست نوع آموزش‌ها را به صورت بی‌سیم و یا از طریق نرم‌افزارهای خاص  به وی ارائه کرد.
این کارشناس فناوری اطلاعات با بیان اینکه مشاوره آن‌‌لاین از دیگر مزایای mHealth است، تصریح کرد: در مواقع بحرانی که کمبود متخصص وجود دارد این مشاوره کاربرد زیادی دارد که برخی از آنها صرفا متکی به تصاویر و مستقل از زمان و برای به اشتراک‌گذاری اطلاعات سلامت است.
وی با بیان اینکه به دلیل محدودیت کامپیوتر از لحاظ حافظه شاید نتوان سیستم پشتیبان تصمیم‌گیری بالینی مناسبی راه‌اندازی کرد بیان داشت: اما می‌توان با ارتباط مخابراتی با شبکه‌های گسترده مانند شبکه بیمارستانی از پایگاه‌های دانش آنها برای تصمیم گیری‌های بالینی استفاده و بهترین گزینه‌ را در اختیار پزشک یا پرستار قرار داد.
احتشامی با اشاره به اینکه استفاده از ویدئو کنفرانس‌ها در ICU  و اتاق عمل به نوعی استفاده از mHealth است، گفت: همچنین از این تکنیک تاکنون در مناطق جنگی که کمبود متخصص وجود دارد برای مشاوره‌های بالینی استفاده شده است.
وی افزود:در واقع mHealth ارائه مراقبت پزشکی از راه دور را برای ما فراهم می‌کند و تقریبا می‌تواند تمام حیطه‌های مراقبتی از تشخیص تا مراقبت و درمان را پوشش دهد که این موضوع در برخی تخصص‌ها پر رنگ‌تر است.
این کارشناس فناوری اطلاعات سلامت در ادامه بیان داشت: mHealth معمولا از دو تکنیک استفاده می‌کند که یکی ذخیره، ارسال تصاویر و دریافت پاسخ برای مشاوره است و دیگری استفاده از ابزارهای مخابراتی به صورت  ویدئو کنفرانس. 
وی قابلیت دسترسی همه افراد جامعه به خدمات تخصصی را از جمله مهم‌ترین مزایای این تکنیک برشمرده و تاکید کرد: استفاده از تجهیزات مراقبتی موبایل از راه دور مانند سونوگرافی از راه دور و سپس ارائه اطلاعات به متخصصین، کاهش زمان انتظار بیمار و حذف بعد مسافت از دیگر کاربردهای mHealth است.
احتشامی ادامه داد: با توجه به اینکه این تکنولوژی متکی بر تصاویر است زمان و مکان در آن تأثیر ندارد و می‌تواند هم‌زمان اطلاعات بیماران را برای پزشکان مختلف مخابره کند.
وی با بیان اینکه با بیان اینکه mHealth در تخصص‌های درماتولوژی، پاتولوژی که بیشتر متکی بر تصاویر است کاربرد بیشتری از جنبه مشاوره‌ای دارد، تصریح کرد: استفاده از این روش در اتاق‌های عمل سرعت عفونت را پایین می‌آورد زیرا زمانی که بدن بیمار باز است اگر مشکل دیگری و جو داشته باشد می‌توان از طریق mHealth تصاویر بیمار را انتقال و به سرعت مشاوره لازم را دریافت و برای درمان بیمار اقدام کرد تا به مراجعه و  ویزیت مجدد بیمار نیازی نباشد.
این کارشناس فناوری اطلاعات سلامت وی اضافه کرد: در mHealth از ابزارهای ساده‌ای مانند دوربین تعبیه شده، مانیتور و میکروسکوپ استفاده و تصاویر میکروسکوپی از طریق خطوط مخابرات و ماهواره انتقال می‌یابد که ارتباط از طریق سیستم تله مدیسین نامیده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه هر تکنولوژی که وارد حوزه سلامت شود منتقدینی دارد اظهار داشت: به طور مثال ویدئو کنفرانسی که در درماتولوژی به کار می‌رود هزینه بالاتری نسبت به سنتی دارد ولی 58 تا 88 درصد تشخیص پزشکان از طریق mHealth شبیه ویزیت حضوری است که از  کارایی بالای آن حکایت دارد.
احتشامی افزود: در ویدئو کنفرانس به علت محدودیت پهنای باند و سرعت پایین کیفیت تصویر دوربین مربوطه به اندازه تصاویر سنتی نیست.
وی در ادامه گفت: اما  زمانی که تصویر در ابتدا تهیه شود و سپس به صورت غیرمستقیم ارسال شود کیفیت بالاست و 61 تا 91 رصد با ویزیت‌های سنتی مشابهت دارد ضمن اینکه  هزینه پایین‌تر بوده است و تنها 9درصد بیماران نیاز به مراجعه مجدد حضوری داشتند.
این کارشناس فناوری اطلاعات سلامت با اشاره به کاربرد mHealth در روان‌پزشکی تاکید کرد: فناوری پزشکی از راه دور در این زمینه با نقص‌هایی همراه بوده است از جمله اینکه بیماران روانی محیط‌های مجازی را جدی نمی‌گیرند و همیشه این امکان وجود دارد که بیمار روانی که به موبایل یا مانیتور نگاه می‌کند مشاوره را نپذیرد.
وی ادامه داد: همچنین در این روش حساسیت چشمی وجود ندارد زیرا روان‌شناسان معتقدند زمانی که با بیمار صحبت می‌کنند باید در چشم وی  نگاه کنند اما در این روش تصاویر مجازی است و گاه پهنای باند سبب شود صدا و تصویر هم‌زمان رد و بدل نشده و اشکالاتی به وجود ‌آید.
احتشامی تصریح کرد: به هر حال نقد‌هایی نیز به این فناوری وارد است، اما در مواقع اورژانسی که متخصص روان‌پزشکی در دسترس نیست ناچاریم از این روش‌ها استفاده کنیم.
وی اضافه کرد: مراقبت از راه دور در منزل هم کاربرد‌های ویژه‌ای دارد و شامل مانیتور پر قدرتی است که ekg موبایل نام دارد و می‌تواند نبض بیمار را گرفته یا ریتم قلبی را محاسبه کند و در مواردی مانند اندازه‌گیری فشار و اکسیژن خون که خود قابلیت اندازه‌گیری ندارد به تجهیزات پزشکی دیجیتال لینک می‌شود.
این کارشناس فناوری اطلاعات سلامت با اشاره به اینکه آمارها نشان می‌دهد در دنیا 45درصد ویزیت‌ها در منزل و از راه دور قابل ارائه است تاکید کرد: این موضوع نقش فناوری‌های موبایل را برجسته می‌کند.
وی افزود: مطالعاتی که انجام شده نشان می‌دهد اگر پرستارها از تکنولوژی‌های راه دور استفاده کند به جای پنج بیمار ر روز 20 بیمار را تحت پوشش قرار دهد.
احتشامی تصریح کرد: همچنین استفاده از مشاوره پزشکی از راه دور در زندان‌ها 95 درصد مراجعه مستقیم را از بین برده و سبب شده به ازای هر بیمار زندانی یک دلار صرفه‌جویی شود و  تمارض نیز کاهش یابد.
وی با بیان اینکه از mHealth در درمان کودکان نیز استفاده می‌شود،گفت:در ابتدا پیش‌بینی شده بود اگر از این فناوری برای کودکان استفاده شود 40 درصد آنها به علت نارسایی‌های این روش نیاز به مراجعه مجدد دارند اما در مطالعات عینی مشخص شد تنها 18 درصد آنها نیاز به مراجعه مجدد داشتند و 82 درصد تشخیص‌ها صحیح بود.
این کارشناس فناوری اطلاعات سلامت تاکید کرد: همه این‌ها کارایی زیاد تکنولوژی‌های موبایل در خدمات سلامت را نشان می‌دهد و در آینده نزدیک شاهد استفاده بیشتر از mHealth در پزشکی هستیم.
انتهای پیام/خ۱۰