گزارش فارس از کرسی آزاداندیشی با موضوع نقد و تحلیل جریان روشنفکری در دانشگاه مازندران
حجت‌الاسلام لیالی: راز عدم موفقیت در جریان روشنفکری، فهم اشتباه از تجدد است
خبرگزاری فارس: عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران گفت: راز عدم موفقیت در جریان روشنفکری، گرده‌برداری از غرب و فهم غلط از تجدد است.
به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاه خبرگزاری فارس از بابلسر، کرسی آزاداندیشی با موضوع نقد و تحلیل جریان روشنفکری در تاریخ معاصر ایران به همت نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه مازندران و با حضور حجت‌الاسلام محمدعلی لیالی عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن حسینی مسئول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دانشگاه مازندران، جهانبخش رئوف معاون پژوهشی این دانشگاه و در میان استقبال گسترده دانشجویان بزرگ‌ترین دانشگاه دولتی استان مازندران ظهر امروز در سالن آمفی تئاتر دانشکده علوم انسانی و اجتماعی واقع در پردیس دانشگاه مازندران برگزار شد.
* ورود مدرنیته به جهان اسلام عوارض خاصی داشت
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی لیالی عضو هیئت علمی دانشگاه در ابتدای این مراسم به ارائه سوالاتی در زمینه روشنفکری پرداخت و گفت: پس از انقلاب صنعتی و مدرنیته شدن غرب، کشورهای جهان سوم، جامعه اسلامی و ایرانی و برخورد با این پدیده نوظهور غرب را تجربه کرد.
وی افزود: ورود مدرنیته به جهان اسلام تبعات و عوارض خاصی داشت که یکی از آنها ظهور افرادی به عنوان روشنفکر است.
لیالی تصریح کرد: با توجه به اینکه آشنایی دنیای اسلام با غرب، همواره به صورت غیرعادلانه بوده و مؤلفه‌های مدرنیته به صورت ناقص و گزینشی وارد شده است، وجود روشنفکر و شکل‌گیری جایگاه او نیز بدین نحو بود که این امر باعث بروز مشکلاتی برای جامعه و روشنفکران شد.
* روشنفکران مسلمان نتوانستند جایگاه خود را به دست آورند وی در ادامه اظهار داشت: روشنفکران مسلمان آنگونه که روشنفکران غربی در جامعه خود ایفای نقش کرده‌اند، نتوانستند جایگاه خود را به دست آورند و منزوی شدند و یا در ارکان حاکمیت جای گرفتند، صنعت، تکنولوژی و مدرنیته محصول جامعه غربی، از یک خاستگاه برخاسته و جامعه اسلامی و ایرانی ورود پیدا کردند که با فرهنگ و تمدن اسلامی هماهنگی نداشت و به همین دلیل مشکلاتی را بر سر راه جوامع جهان سوم و اسلامی قرار داد.
لیالی تصریح کرد: مهم این است که مهم‌ترین مولفه‌های روشنفکری در ایران در راستای تفکر غرب توسط اشرافیت و تجمل‌گرایی بروز می‌کند که با فرهنگ ما مغایرت دارد.
وی در ادامه افزود: هر کشوری و هر جامعه‌ای مدل فرهنگی خاص خود را دارد و این مدل در آن جامعه خاص جوابگو است و نمی‌تواند در جامعه دیگر پیاده شود.
*نظرات دانشجویان
در ادامه این نشست، دانشجویان موافق و مخالف جریان روشنفکری به اعلام نظرات خود در این باره پرداختند.
محدثه شاهینی دانشجوی فقه و حقوق یکی از دانشجویان موافق روشنفکری مطابق با جامعه اسلامی بود که به نقد از روشنفکری جریان اصلاحات پرداخت.
مجتبی خراسانی دانشجوی مهندسی مکانیک اصالت خانوادگی و دینی را در جریان روشنفکری موثر دانست و به مثال‌هایی درباره شریعتی و مصدق اشاره کرد و گفت: مصدق به خاطر اینکه در خانواده‌ای بزرگ شد که از مسائل دینی سررشته‌ای نداشتند، به این علت نقدی درباره مسائل دینی نداشتند، ولی دکتر شریعتی که او نیز یک روشنفکر و رشته‌اش جامعه‌شناسی دینی بود انتقادات تندی را با مسائل دینی داشتند و در چند مورد نیز اشتباهات فاحشی از ایشان مشاهده شده است.
فتاحی از دانشجویان موافق جریان روشنفکری گفت: باید به آزاداندیشی توجه کنیم، در زمان مصدق امکان نقد بسیار بود و آزادی بیان وجود داشت.
درویشی دانشجوی علوم اجتماعی نیز گفت: مصدق کسی است که 50 سال به آن ظلم شده است، مصدق اخلاق‌گرا بود، مصدق اگر شکست خورد عدم درک روشنفکران و مردم کوچه بازار بود.
وی تصریح کرد: مصدق در مجلس، یکی از مخالفان ملی‌کردن صنعت نفت بوده است، اما ملی‌کردن صنعت نفت در دولت وی اتفاق افتاده است و این دلیل نمی‌شود که ایشان در ملی‌کردن صنعت نفت نقش داشته است و اینکه می‌گویند که روحانیت نقشی نداشته است صحیح نیست در ملی کردن صنعت نفت شهید نواب صفوی و تنی چند از روحانیت نقش عمده‌ای را ایفا کردند.
فرزاد حسینی دانشجوی رشته علوم سیاسی نیز به تعریف روشنفکر و روشنفکری پرداخت و گفت: از روشنفکری تعریف‌های بسیاری شده است و روشنفکری معنی بسیاری به خود گرفته است، اما روشنفکر کسی است که نسبت به زمان خود شناخت کافی داشته باشد، تقلید کورکورانه نکند، روشنفکرانی که در ایران دین اسلام را با مسیحیت قرون وسطی مقایسه می‌کنند و فقه شیعی و اسلام را مغایر با تفکر و اندیشه و تعقل می‌دانند، آیا این را نمی‌دانند که ما در دین اسلام و در قرآن همیشه دعوت به تفکر و تعقل و اندیشه داریم.
* راز عدم موفقیت در جریان روشنفکری، گرده‌برداری از غرب و فهم غلط از تجدد است
حجت‌الاسلام لیالی پس از طرح نظرات دانشجویان گفت: جریان سوسیالیستی، لیبرالیستی و نهضت آزادی، سوسیالیستی اسلامی، جریان ملی مذهبی، دولت اصلاحات در حلقه خاتمی از جریان‌هایی است که نقش اساسی در روشنفکری داشتند.
وی به جریانات روشنفکری از سوی شخصیت‌های مختلف سیاسی بعد از انقلاب اشاره کرد و افزود: راز عدم موفقیت در جریان روشنفکری، گرده‌برداری از غرب و فهم غلط از تجدد است.
وی افزود: روشنفکری به دنبال آزادی است نه آزادگی و حریت و پذیرش مطلق غرب و توجه نداشتن روشنفکران به توده مردم و نداشتن ارتباط با آنها از رازهای عدم موفقیت در جریان روشنفکری است.
لیالی ادامه داد: پس از انقلاب اسلامی در ایران دو جریان روشنفکری به وجود آمد که گروه اول روشنفکران دینی که خود را به شدت به دین و شریعت متعبد می‌دانستند و همانند آیت‌الله مطهری بر مبنای فقه جواهری و دین رساله‌ای گام بر می‌داشتند.
لیالی تصریح کرد: گروه دوم اگر چه در یک نگاه عام و فراگیر، در زمره روشنفکران دینی قرار می‌گیرند اما نگاه آنان به دین، با گروه نخست تغییر کلی دارد، این دسته نگاهی علمی به مسائل دینی دارند و با پشتوانه تجربه‌گرایی به تحلیل مفاهیم دینی مبادرت می‌ورزند که مهندس سحابی، مهندس بازرگان، دکتر سروش و... در این گروه جای دارند.
انتهای پیام/ش10
