خبرگزاری فارس: یکی از کار‌شناسان مردم‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: مراسم نخل‌گردانی در جاجرم با قدمتی طولانی در ایام سوگواری امام حسین (ع) در ماه‌های محرم و صفر برگزار می‌شود.
به گزارش خبرگزاری فارس از بجنورد به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی، علی حسین‌پناه اظهار داشت: مراسم نخل‌گردانی در اکثر نقاط ایران به اجرا در می‌آید، اما در جاجرم این مراسم با شیوه‌های خاص این منطقه برگزار می‌شود.
وی تاکید کرد: نخل نماد تابوت امام حسین (ع) است و چون در زمان‌های قدیم برای تزیین تابوت از برگ‌های درخت خرما استفاده می‌شد، نام نخل را برای خود جاودان ساخت.
حسین‌پناه اظهار داشت: این نخل ممکن است از جنس چوب، فلز و به شکل خیمه‌ای باشد و در زیر نخل تیر‌های چوبی به صورت افقی جهت بلند کردن نخل توسط عزاداران نصب می‌شود.
وی ادامه داد: روی نخل را با پارچه‌های سبزرنگ و یا سیاه که نوشته‌های مذهبی روی آن رودوزی شده می‌پوشانند و در نوک دو نخل نیز علم‌هایی نصب شده که این علم‌ها شبیه به نیزه‌های جنگی است که در اصطلاح محلی به آن تیغه می‌گویند و اشعار مذهبی روی آن حکاکی شده است.
کار‌شناسان مردم‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: هنگام اجرای مراسم دو نفر سوار بر نخل، نماد‌هایی از سرهای بریده‌شده را که به صورت دو نوع میوه سیب و انار است بر روی این تیغه‌ها می‌گذارند.
وی اظهار داشت: بر روی پارچه نخل اسم پنج‌تن (محمد ـ علی ـ حسن ـ حسین ـ فاطمه)، اشعار مذهبی مانند «این کشته فتاده به هامون حسین توست وین صید دست و پا زده در خون حسین توست» و جمله «اِنَ الحسین مصباح الهدی و سفینه النجاه» رودوزی می‌شود.
حسین‌پناه تصریح کرد: در جاجرم دو نوع نخل جهت مراسم سوگواری مورد استفاده قرار می‌گیرد که شامل نخل عمومی (نخل بزرگ) و نخل دهقان‌ها می‌شود.
وی در ارتباط با مدیریت نخل گفت: هدایت، کنترل و مسوولیت هر نخل بر عهده یک نفر است و حرکت نخل به سوی سیل عزاداران بر عهده افرادی است که آن را بر دوش خود برداشته و حرکت می‌دهند.
این کار‌شناسان مردم‌شناسی اظهار داشت: هر یک از افراد به ترتیب، ستون‌های کار گذاشته شده زیر نخل را می‌گیرند و بر بالای دوش خود قرار می‌دهند. ممکن است در زیر هر ستون به ردیف ۴ تا ۵ نفر قرار بگیرند. نکته جالب توجه این‌جاست که فضای قرارگیری زیر ستون‌ها به صورت موروثی به افراد واگذار می‌شود، یعنی فضای داخلی نخل جهت گرفتن ستون‌ها فضای خصوصی است.
وی در تشریح مسیر حرکت نخل‌ها در مراسم عزاداری امام حسین (ع) گفت: نخل‌ها پس از گذراندن از خیابان‌های اصلی وارد می‌دانی به نام میدان حسینیه می‌شوند و پس از برگزاری مراسم، در جای خودشان قرار می‌گیرند. نخل‌ها (نخل بزرگ و نخل کوچک) در ابتدا وارد میدان حسینیه می‌شوند و به دنبال آن گهواره علی‌اصغر، سنج‌زن‌ها، طبل‌کوب‌ها و علم‌گردان‌ها وارد میدان می‌شوند.
حسین‌پناه خاطرنشان کرد: پس از ورود نخل‌ها به میدان، حرکت نخل‌ها تند می‌شود و سوگواران نیز حرکت خود را تند‌تر می‌کنند و با در دست داشتن پرچم‌های سبزرنگ، سینه‌زنان، طبل‌کوبان و سنج‌زنان با پای برهنه به دنبال نخل‌ها می‌دوند. نخل‌ها ۴ ـ ۵ دور در میدان حسینیه می‌چرخند و بعد از آن در جای خود قرار می‌گیرند و مردم بعد از این مراسم رهسپار زیارت قبور اموات و شهدای جاجرم واقع در بهشت مهزیار جاجرم می‌شوند.
شهرستان جاجرم با مساحت ۵ هزار و ۹۵۴ کیلومتر مربع در محدوده جنوب‌غرب استان خراسان شمالی قرار گرفته و از شمال به شهرستان مانه و سملقان، از سمت غرب به استان گلستان، از جنوب‌غرب و جنوب به استان سمنان، از جنوب‌شرق به استان خراسان رضوی (شهرستان سبزوار) و از سمت شرق به شهرستان اسفراین و از شمال‌شرقی به شهرستان بجنورد محدود می‌شود.
انتهای پیام/خ30
