علل مشارکت گسترده مردم در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان/بخش اول

به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در کابل، انتخابات ریاست جمهوری افغانستان که مهمترین انتخابات این کشور پس از سقوط طالبان عنوان می‌شود، در 16 فروردین برگزار شد. دوره ریاست جمهوری حامد کرزی به پایان رسید و طبق قانونی اساسی، وی دیگر نمی‌تواند به عنوان کاندیدا در این انتخابات شرکت کند.

افغانستان قرار است برای اولین بار شاهد انتقال مسالمت آمیز قدرت سیاسی از یک رئیس جمهور به دیگری باشد. با توجه به اینکه انتقال قدرت سیاسی همزمان شده با خروج نیروهای خارجی، شخصیت‌ها، احزاب و گروه‌های سیاسی مختلفی تلاش می‌کنند تا در آینده قدرت این کشور سهم گیرند.

در حال حاضر هشت تن برای تصاحب کرسی ریاست جمهوری با هم رقابت می‌کنند. اشرف‌غنی احمدزی وزیر پیشین دارایی، عبدالله عبدالله وزیر خارجه سابق و رهبر جناح اپوزیسیون، زلمی رسول وزیر خارجه سابق، عبدالرب رسول سیاف رهبر جهادی و عضو پارلمان، گل‌آغا شیرزی فرمانده جهادی و والی سابق ولایت‌های ننگرهار و قندهار، قطب‌الدین هلال از رهبران سابق حزب اسلامی که حمایت گلبدین حکمتیار را با خود دارد، هدایت امین ارسلا مشاور حامد کرزی و داوود سلطان‌زوی عضو سابق پارلمان افغانستان هشت کاندیدایی هستند که مردم افغانستان به آنها رأی دادند.

امنیت یکی از چالش‌های اصلی این انتخابات عنوان می‌شد زیرا طالبان عمده‌ترین گروه مسلح مخالف دولت افغانستان، مردم را از شرکت در انتخابات منع کرده و هشدار داده بود که مراکز رأی‌دهی، کارمندان انتخاباتی، کاندیداها و رأی‌دهندگان را هدف قرار خواهد داد. با توجه به حملات گسترده این گروه در انتخابات سال 2009 این بیم وجود داشت که 16 فروردین نیز حملات و انفجارهای متعدد این گروه امنیت مراکز و رأی‌دهندگان را مختل سازد. از همین رو 200 هزار نیروی امنیتی افغان، تامین امنیت انتخابات را به عهده داشتند.

اما با وجود این تهدیدات و با وجود حملات مرگبار و متعدد طالبان در روزهای پیش از انتخابات، مردم به طور بی‌سابقه‌ای به پای صندوق‌های رأی رفتند به گونه‌ای که مشارکت گسترده مردم، شگفتی این دور از انتخابات ریاست جمهوری افغانستان بیان شد.

شرکت کم سابقه مردم افغانستان در مهمترین انتخابات ریاست جمهوری این کشور در آستانه خروج نیروهای خارجی و در آستانه دهه تحول، پیام‌های متفاوتی دارد که مهمترین آن احساس مشارکت برای تعیین سرنوشت آینده خود و افغانستان می‌باشد.

این مشارکت همچنین "نه" بزرگی به درخواست طالبان بود که از مردم خواسته بودند که از شرکت در انتخابات خودداری کنند. افغان‌ها در حرکتی گسترده و جسورانه با به جان خریدن تهدیدات طالبان، مخالفت خود را با این گروه ابراز داشتند بطوری که فردی که در انتخابات قبل طالبان انگشت آغشته به رنگ او را به جرم شرکت در انتخابات بریده بودند، این بار نیز در انتخابات حضور یافت.

بر اساس اعلام کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان بیش از هفت میلیون از واجدین شرایط رأی داده‌اند که طبق آمارها میزان مشارکت بر اساس برخی روایت‌ها 57 درصد و بر اساس برخی روایت‌های دیگر بیش از 60 درصد می‌باشد.

اما چه شد که مردم افغانستان به یکباره شگفتی آفریدند و با درصد بالایی به پای صندوق‌های رأی رفتند؟ علل مختلفی را می‌توان برای آن ذکر کرد که در ذیل به برخی از آنها اشاره می‌شود.

رقابت‌های قومی

مردم افغانستان از اقوام مختلف تشکیل شده‌اند. بیش از 10 قوم در این کشور وجود دارد که عمده‌ترین آنها پشتون، تاجیک، هزاره و ازبک می‌باشند. قانون نانوشته‌ای از کنفرانس بن منعقد شده در سال 2001 به جا ماند که بر اساس آن رئیس جمهور افغانستان از قوم پشتون، معاون اول از تاجیک و معاون دوم از قوم هزاره می‌باشد. این قانون تاکنون جاری و ساری است.

اما در این انتخابات کاندیداها و سران اقوام سنت شکنی کردند. در این انتخابات سران تاجیک قصد شکستن این تابو را دارند و به همین منظور عبدالله عبدالله کاندیدای ریاست جمهوری شده است. ( هر چند عبدالله از پدری پشتون و مادری تاجیک است اما حشر و نشر وی با احمدشاه مسعود، شورای نظار و جبهه شمال بوده است و وی یک تاجیک محسوب می‌شود).

همچنین ازبک‌ها عزم شکستن این سنت را دارند و عبدالرشید دوستم فرمانده مقتدر ازبک به عنوان معاون اول یکی از کاندیداها معرفی شده است.

در این دور از انتخابات، به دلیل به تفاهم نرسیدن برخی کاندیداها با سران اقوام، ترکیب قومیتی که از کنفرانس بن به ارث رسیده بود به هم خورده و به عنوان مثال اشرف‌غنی احمدزی که یک پشتون است در ترکیب تیم خود نماینده‌ای از قوم تاجیک ندارد و ترکیب تیم وی پشتون، ازبک و هزاره است. عبدالرب رسول سیاف نیز که یک پشتون است ترکیب تیم وی پشتون، تاجیک و ازبک می‌باشد و نماینده‌ای از قوم هزاره در تیم وی وجود ندارد.

این دسته‌بندی‌ها رقابت‌های قومی را در بین سران و به تبع آن بین مردم پدید آورده است. تاجیک‌ها و پشتون‌ها برای کسب جایگاه ریاست جمهوری بیشترین رقابت را دارند زیرا عبدالله تاجیک تبار از جمله 3 کاندیدای برتر است. لازم به ذکر است که رقابت در بین نمایندگان یک قوم واحد نیز وجود دارد؛ کاندیداهای مختلفی از قوم پشتون وجود دارند که هر کدام داعیه نشستن بر کرسی ریاست جمهوری را دارند و از سویی هزاره‌ها و ازبک‌ها برای کرسی معاون دومی نمانیدگان مختلفی دارند. از این رو علاوه بر رقابت بین اقوام، رقابت درون قومی نیز وجود دارد.

در مجموع قومیت یکی از انگیزه‌های حضور گسترده مردم در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان بود.

ادامه دارد...

انتهای پیام/.