به گزارش خبرگزاری فارس از گرگان، لوله چوبی و شیشه قلیان را در نایلکس میگذارد با پیامک دوستش از خانه بیرون میآید. با موتور به پارک جنگلی میروند سایر دوستانشان نیز در جنگل به آنها ملحق میشوند. تا دقایقی دیگر بوی قلیان میوهای با طعم دو سیب یا نعناع فضای جنگل را عطرآگین میکند! این بخشی از تفریحات خاکستری و روزانه تعدادی از جوانان امروزی است که به خطر انداختن سلامتی و تفریح را به هم گره زدهاند.
همواره با شنیدن کلمه اوقات فراغت به یاد جوانان و نوجوانان و فصل تابستان می افتیم و این گونه در ذهن ما تداعی شده است که اوقات فراغت مختص این قشر از جامعه است و فقط هم باید در تابستان پر شود! در صورتی که همه اقشار جامعه دارای اوقات فراغت هستند و آن زمانی است که از کار و اشتغال روزانه یا هفتگی رهایی یافته تا به مختصری استراحت و تجدید قوای جسمی و ذهنی بپردازند.
به نظر میرسد که بتوان اوقات فراغت را این گونه تعریف کرد که مجموعه زمانهای روزانه تا سالانه ای که فرد، فارغ از کار، تحصیل و خواب در اختیار دارد و میتواند به شکلهای مختلفی پر کند و غنی سازد.
در یک تقسیم‌بندی، انواع اوقات فراغت را به سه دسته به شرح زیر تقسیم شده است:
الف) کوتاه‌مدت: اوقات فراغت به صورت روزانه، ساعتی، صبح یا بعد از ظهر.
ب) میانمدت: مانند تعطیلات پایان هفته، تعطیلات عید، میان ترم.
پ) بلندمدت: مثل تعطیلات تابستان، بیکاریهای بلندمدت جوانان.
البته در تقسیم‌بندی دیگری آن را به چهار نوع «ساعتی، هفتگی، ماهانه و سالانه» تقسیم کردهاند.
در ضمن واژه «پر کردن» که امروزه در نوشتار و گفتار بسیاری از اهالی رسانه به چشم میخورد، برای این مقوله اجتماعی اصلا مناسب نیست و باید از واژه «غنیسازی» یا «استاندارد سازی» و کلمات مشابه استفاده کرد، چرا که اصطلاح «پر کردن اوقات فراغت»، مفهوم «باری به هر جهت» را در ذهن انسان متبادر میسازد.
در صورتی که برنامهریزی برای غنیسازی اوقات فراغت اولا باید در راستای بر آوردن نیاز همه اقشار جامعه باشد؛ دوما باید با ارزشگذاری و بالا بردن شخصیت و کرامت انسانی نیز همراه باشد. اما از آنجایی که اکثریت نسل جوان بیشتر به تحصیل اشتغال دارند و زمان فراغت بیشتری دارند، برنامه ریزی جدی تری از بزرگسالان نیاز دارند.
شاید برای کسی که یک هفته تمام در مغازه یا در کارگاه و کارخانه مشغول به کار بوده یک استراحت مختصر یا حتی تماشای یک فیلم و سریال و یا سری به مناطق جنگلی زدن یا یک مهمانی مختصر کفایت باشد، ولی نسل جوان به دلیل دارا بودن روحیات متفاوت و شور و سرزندگی بیشتر با چنین مواردی اقناع نمی شوند.
تفریحات خاکستری در مهد طبیعت و سرزندگی
با وجود مواهب طبیعی فراوان و بعضا منحصر به فرد در استان گلستان نظیر مناطق جنگلی، کوهستانی و دریا و داشتن انواع بازیهای بومی و سنتی، وجود ورزشگاهها، استخرها و سالنهای متعدد در اکثر شهرها و روستاهای استان، در سالهای اخیر ، تفریح در نزد جوانان استان معانی متفاوتی پیدا کرده و به نوعی ناهنجاری تبدیل شده است.
تا جایی که میتوان گفت مزایا و تبعات مثبت ناشی از تفریح، با وجود تفریحات ناسالم و نامتعارف دچار دستخوش و دگرگونی شده است و شبه تفریحات رایج امروزی یا به عبارتی تفریحات خاکستری مرسوم نه تنها سودی برای جوانان ندارند بلکه بسیاری از این تفریحات کاذب و خاکستری، عوارض جسمی و روحی و روانی جبرانناپذیری برای نسل جوان به همراه خواهند داشت که در مقاطعی خسارات آن جبرانناپذیر است.
استفاده بیش از اندازه و غیرضروری از رایانه و تلفن همراه، تماشای فیلمها و سریالهای نا مناسب ماهوارهای، وبگردی و چت در رومهای نامناسب، رد و بدل کردن کردن عکسها و فیلمهای بعضا خانوادگی و برخی فیلمهای مستهجن، ابطال وقت و عدم استفاده مناسب از خواص شبکههای اجتماعی نظیر فیسبوک، وقتکشی و اتلاف وقت در پارکها و سایر مکانهای عمومی، استعمال قلیان و دخانیات و در سطح خطرناکتر موادمخدر، استفاده از موادمخدر فانتزی، مصرف مواد و قرصهای شادیآور، گذران وقت در خانههای مجردی، روی آوردن به وندالیسم (تخریب وسایل و امکانات عمومی)، سپری کردن وقت در کافه و قهوهخانههای سنتی و استعمال دخانیات، مسافرتهای کوتاه درون و برونشهری با مقاصد مشخص نه چندان اخلاقی، گعدهها یا دورهمنشینیهای کم ارزش که گاها با استعمال موادمخدر یا مشروبات الکلی همراه است، انجام حرکات نمایشی خطرناک با موتورسیکلت، مزاحمتهای خیابانی و متلکپرانی به بانوان جوان، رانندگی به صورت غیرمتعارف شامل لایی کشیدن، سرعت غیرمجاز، مسابقه گذاشتن و بلند کردن صدای ضبط ماشین و... از مصادیق تفریحات خاکستری با لذتهای آنی و زودگذر هستند که عوارض و لطمات جسمی، روحی و روانی جبرانناپذیری در جامعه برجای خواهند گذاشت.
این تفریحات ناسالم و بعضا خطرناک بخشی از سرگرمیهای نسل جوان امروز است که در اکثر شهرهای کشور به چشم میخورد و مختص استان گلستان نیست.
هر چند شاید مسئولان در این مسیر با ما همراه نباشند و عنوان این موارد در سطح وسیع را نوعی سیاهنمایی بدانند ولی باید این نکته را بپذیریم که واقعیت چیز دیگری است و اوضاع تفریحات در جامعه علیالخصوص در نزد جوانان چندان روبراه نیست!
دلایل شکلگیری تفریحات ناسالم در جامعه
دلایل بسیاری در شکل گرفتن این قبیل تفریحات خاکستری در جامعه متصور است. حذف و احیای مجدد امور تربیتی در آموزش و پرورش، ادغام سازمان ملی جوانان در وزارت ورزش، تصمیمگیریهای مقطعی و موقتی در خصوص اوقات فراغت توسط نهادهای تربیتی و آموزشی، تعطیلی سینماها و تئاترهای شهرستانهای استان، عدم تولید و پخش برنامههای مناسب از رسانه ملی و استانی، کمبود و نبود امکانات مناسب ورزشی و فرهنگی متناسب با روحیات جوانان، هزینهدار بودن استفاده از سالنهای ورزشی و ... از جمله معضلات غنیسازی اوقات فراغت در سطح استان و حتی کشور است که منجر به هدر رفت انرژی جوانان و چه بسا انحراف آنها در زمان تفریح و گذران اوقات فراغت میشود.
با توجه به اینکه وجود تفریحات ناسالم در اکثر شهرهای بزرگ کشور و شهرستانها دیده میشود به نظر میرسد حل این مشکل نیاز به یک عزم ملی و برنامهریزی چند ساله دارد و با چاپ چند کتاب و مقاله و انجام دو مناظره در رسانه ملی حل شدنی نیست.
کارناوال شادی و تخلیه هیجانات جوانی
تخلیه هیجان ناشی از اتفاقات مهم یکی دیگر مختصات و خصائص نسل جوان است. به عنوان مثال راه انداختن کارناوال شادی بعد از برد تیمهای قرمز و آبی و یا راهیابی تیم ملی به جام جهانی نیز از جمله تفریحات رایج جوانان در سطح شهر های استان است که به نوعی نشانگر کمبود شادی در جامعه و نبود عرصه مناسب برای پر کردن اوقات فراغت و تخلیه هیجانات است.
البته نوع تفکر، نگرش، بینش، کسب آگاهی، تعلیم و ... نسل جوان امروز با جوان 30 سال قبل تغییر کرده است و عوامل فرهنگی، اجتماعی و مدیریتی بسیاری در این شکلگیریهای نوین فکری و عقیدتی نقش داشتهاند و هرگونه تصمیمگیری و برنامه برای نسل جوان بدون در نظر گرفتن این فاکتورها و عوامل فرهنگی، اجتماعی و مدیریتی بیفایده است و نه تنها گرهای از مشکلات باز نمیکند بلکه باعث مشکلات عدیده دیگری هم میشوند.
راهکار چیست؟
شاید راهاندازی کارگروه ساماندهی و غنی سازی اوقات فراغت در استانداری، سازمان آموزش و پرورش، اداره فرهنگ و ارشاد و سازمان تبلیغات، شهرداری، سازمان تربیت بدنی و برگزاری جلسات مشترک به عنوان نخستین قدم در کانالیزه کردن هیجانات جوانان و هدفمندیگذران اوقات فراغت موثر باشد.
نظرسنجی از دانشآموزان، نسل جوان و حتی بزرگسالان، دعوت از اساتید برجسته و صاحب ذوق در رشتههای مختلف، برگزاری مسابقات علمی، ورزشی، فرهنگی، هنری به صورت حضوری و مجازی در ایام مختلف سال و به بهانههای مختلف، تقویت و حمایت از سازمانهای مردم نهاد، برگزاری جشنوارههای مختلف با توجه موقعیتهای کشاورزی، ورزشی و ... در استان نظیر جشن توتفرنگی، جشنواره اقوام در سطوح استانی، ملی و بینالمللی، برگزاری جشنوارههای موسیقی سنتی، برگزاری جشنواره مطبوعات، طنز، داستاننویسی، کاریکاتور و ... به صورت فصلی میتواند در هدفمند کردن و استفاده بهینه از اوقات فراغت موثر باشند.
شایسته است مسئولان و متولیان سلامت، آموزش و فرهنگ جامعه در استان با همکاری سایر نهادهای غیردولتی و خصوصی در هماهنگسازی اقدامات و برنامهریزی موثر در این مقوله اجتماعی، بیش از گذشته تلاش داشته باشند تا زیرساختهای لازم برای توسعه فرهنگ تفریح و شادی و غنیسازی اوقات فراغت در استان فراهم شود و شاهد بروز استعدادها و قابلیتهای نسل جوان در جامعهای شاد و پویا باشیم.
==========
وحید حاج‌سعیدی
==========
انتهای پیام/2307//چ3000
