به گزارش خبرگزاری فارس از یزد، تولید پسماند امری اجتناب‌ناپذیر است بنابراین برای مدیریت آن با بهره‌گیری از دانش و تکنولوژی باید اقدامات عاجلی را سامان داد که البته این امر در گروی داشتن قوانین خوب و کارآمد، اجرای صحیح و موثر، تامین منابع مالی مکفی و مشارکت و همراهی مردم است.
با مروری بر قوانین پسماندها می‌توان دریافت که در زمینه قانونی مشکلی در این زمینه وجود ندارد و اتفاقاً قوانین بسیار خوبی نیز توسط قانونگذار تدوین شده اما به نظر می‌رسد ضعف اصلی در مرحله اجرا باشد.
گرچه در سال 83 قوانین خوبی در مجلس تدوین شد که عمل به آن‌ها می‌توانست در مدیریت پسماند تحول‌آفرین باشد اما در حوزه اجرا، تصویب دستورالعمل‌ها و آئین‌نامه‌های اجرایی، روندی طولانی و 9 ساله را طی کرد که متاسفانه محیط زیست را از بهره‌مندی این قانون خوب محروم کرد.
هر ایرانی سالانه 47 هزار تن پسماند تولید می‌کند / 400 تن در زمره پسماندهای خطرناک
هر ایرانی روزانه حدود 670 گرم و در مجموع حدود 47 هزار و 500 تن پسماند در سال تولید می‌کند که 400 تن از این پسماندها جزو پسماندهای خطرناک است.
بر اساس آمارهای غیررسمی تنها حدود 2 درصد از پسماندهای کشور به صورت بهداشتی دفع می‌شود و دفن و دفع نامناسب زباله‌ها موجب آلودگی آب، خاک، هوا و تهدیدی جدی برای سلامت محیط زیست و انسان‌ها شده است.
طبق قانونی که در سال 83 تصویب شد، تا پایان سال 1390 باید تمامی پسماندهای مراکز استانها و شهرهای با جمعیت بیش از یک میلیون نفر به صورت تفکیک شده، جمع‌آوری می‌شد که این امر انجام نپذیرفته است و در استان یزد نیز از آنجا که جمعیت کل استان یک میلیون نفر است، این قانون عملًا به مرحله اجرا نرسید.
بر اساس این قانون همچنین قرار بود زمینه مشارکت موثر بخش خصوصی در تمامی مراحل جمع‌آوری، جداسازی و دفع پسماندها، فراهم می‌شد که کار موثری در این زمینه انجام نشد و حتی فعالیت کارخانه کمپوست یزد که می‌توانست در این زمینه مشکل‌گشا باشد، آغاز نشده، متوقف شد.
بر اساس این قانون همچنین موسسه استاندارد موظف به تدوین استانداردهای زیست محیطی مرتبط با قانون مدیریت پسماند بود که به طور کامل آن‌ها را عملی نکرده است.
تهیه بانک اطلاعاتی جامع محیط زیست توسط سازمان حفاظت محیط زیست بعد از یک سال از تصویب قانون نیز باید انجام می‌شد که در این زمینه نیز اقدامی در خور توجه صورت نگرفته است.
لزوم توجه ویژه دهیاران به اجرای قانون مدیریت پسماند
لزوم توجه ویژه دهیاران به اجرای قانون مدیریت پسماند در سطح روستاها، فراهم کردن تسهیلات لازم برای تولید کالاهایی که بازیافت آن آسانتر است، ایجاد محدودیت برای واردات محصولاتی که دفع و بازیافت پسماند آن‌ها مشکل‌تر است، لزوم توجه تولیدکنندگان پسماندهای بهداشتی به تکالیف و وظایف محوله در قانون مدیریت پسماندها، اهتمام به آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم به‌ویژه وظیفه سنگین صدا و سیما در امر اطلاع‌رسانی و آموزش در زمینه جداسازی صحیح و جمع‌آوری و بازیافت پسماندها و ... نیز از جمله قوانینی بود که تصویب شد اما در زمینه اجرا اقدام دندان‌گیری انجام نشده است.
عضو فراکسیون محیط زیست مجلس نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس به تشریح برخی از قوانین تصویب شده در مجلس طی سال‌های گذشته در مورد مدیریت پسماندها پرداخت و گفت: براساس بند ج ماده 61 برنامه چهارم توسعه، تا پایان سال آخر برنامه چهارم یعنی تا پایان سال 1389 باید جمع‌آوری، حمل و نقل و بازیافت و دفع کلیه پسماندها با روش‌های فنی زیست محیطی و بهداشتی انجام می‌شد که این مهم اجرا نشده است.
محمدرضا تابش یادآور شد: در قانون برنامه پنجم توسعه نیز باید تا پایان برنامه، 25 درصد کود مصرفی کشاورزی از کودهای ارگانیک باشد که امیدواریم این قانون اجرایی شود.
روند اجرای قوانین مدیریت پسماندها طولانی است
وی با تشریح برخی دیگر از قوانین در این زمینه تصریح کرد: قوانین خوبی در زمینه مدیریت پسماندها تدوین شده اما به دلیل طولانی شدن روند تصویب آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها همچنین عدم پیش‌بینی اعتبارات لازم و عدم نظارت کافی و عدم بسترسازی برای مشارکت بخش خصوصی، این قوانین از اجرای خوبی برخوردار نبوده‌اند.
نماینده مردم اردکان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به تحولاتی که در یکی 2 سال اخیر در زمینه مدیریت پسماندها اتفاق افتاده است، افزود: مهم‌ترین مسئله این است که با توجه به سناریوهای متعدد مدیریت پسماند و تردید در انتخاب آن‌ها با تهیه و تصویب طرح جامع مدیریت پسماند کشور در سال 1390 توسط سازمان حفاظت محیط زیست مراحل اقدام مشخص شده است.
وی افزود: وزارتخانه‌های کشور، بهداشت و درمان، صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی، نفت و نیرو نیز برنامه جامع مدیریت پسماند خود را به تصویب رسانده‌اند و اقدامات عملی خود را برای اجرا آغاز کردند.
تابش با بیان اینکه دفن بهداشتی زباله در کلانشهرها از بهار سال 91 آغاز شده است، عنوان کرد: انتظار این است تا پایان سال‌جاری 50 شهر دیگر نیز نسبت به دفن بهداشتی زباله‌های خود اقدام کنند که یزد نیز در زمره آن‌هاست.
نماینده مردم اردکان در مجلس شورای اسلامی، جلب مشارکت بخش خصوصی در دفن بهداشتی زباله و زباله‌سوزی در مناطقی که امکان دفن وجود ندارد را ضروری دانست.
تولید پاکت‌های پلاستیکی قابل تجزیه/ روند تجزیه از 300 سال به 5 سال رسید
وی همچنین با اشاره به برخی بایدها در زمینه تسهیل زباله‌ها عنوان کرد: تولید پاکت‌های پلاستیکی قابل تجزیه جزو مواردی است که مورد اهتمام قرار گرفته و طول زمان تجزیه پلاستیک‌های موجود از حدود 300 سال به یک تا پنج سال کاهش خواهد یافت که باید برای مصرف آن فرهنگ‌سازی و برنامه‌ریزی شود.
تابش ادامه داد: روزانه 450 هزار تن پسماند کشاورزی تولید می‌شود که می‌توان با برنامه‌ریزی مطلوب از آن‌ها مواد مغذی همچون خوراک دام و کودهای آلی ارگانیک استحصال کرد که البته می‌شد با برنامه‌ریزی مطلوب و با بسته‌بندی محصولات کشاورزی در مبادی تولید، هم ضایعات و هم هزینه‌های حمل و نقل و قیمت تمام شده را کاهش داد.
وی ادامه داد: برای دفع زباله‌های خطرناک بیمارستانی، صنعتی، کشاورزی و الکترونیکی نیز عملیات امحاء این‌گونه پسماندها با هدایت سازمان حفاظت محیط زیست و همکاری وزارتخانه‌ها و واحدهای بهداشتی و صنعتی مربوطه و مشارکت بخش خصوصی اقدام خواهد شد.
تابش، نخاله‌های ساختمانی را از مشکلات مدیریت پسماندها اعلام کرد و افزود: می‌توان با تبدیل نخاله‌های ساختمانی به مصالح ساختمانی در راستای حل این مشکل گام برداشت که البته این امر نیازمند سرمایهگذاری بخش خصوصی به شرط حمایت شهرداری‌ها و دولت است.
عضو فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود افزود: در مجلس فراکسیون محیط زیست با عضویت بیش از 120 نفر نمایندگان و کمیسیون کشاورزی حامی اجرای برنامه‌های زیست محیطی خواهند بود و در خصوص اصلاح قوانین و یا تدوین قوانین جدید آمادگی انجام وظیفه دارند.
آموزش و فرهنگ‌سازی حرف اول را در مدیریت پسماند می‌زند
جدا از قوانین موجود و اجراهایی که روندی نامناسب و کند دارند، آموزش و فرهنگ‌سازی با هدف مشارکت دادن مردم در امر مدیریت پسماند بسیار مهم است و دستگاه‌های تبلیغاتی، صدا و سیما، روحانیت، دانشگاه‌ها و مدارس در این زمینه نقش‌آفرین هستند.
به طور قطع تفکیک پسماند، ممانعت از انداختن زباله در معابر و راه‌ها، جلوگیری از دفع مکرر زباله می‌تواند تا حد زیادی عوارض پسماندها را کاهش دهد و موجب دفع بهتر آن‌ها شود.
قانون خوب، نظارت موثر، اجرای دقیق، تامین بودجه مناسب، فراهم کردن تسهیلات لازم برای سرمایهگذاری بخش خصوصی و آموزش و فرهنگ‌سازی به منظور مشارکت موثر مردم در اجرای فرآیندها می‌تواند در امر مدیریت پسماند و مقابله با پدیده‌های مخرب زیست محیطی بسیار موثر باشد و در استان یزد نیز فراهم کردن زیرساخت‌ها و آموزش و فرهنگ‌سازی، گامی موثر در مسیر مدیریت پسماندها خواهد بود.
=============
گزارش: مهدی جلیلیان
=============
انتهای پیام/2464/م40/ژ1001
