به گزارش خبرگزاری فارس از یزد، عزاداران حسینی در روستاهای دهستان سبزدشت بافق، دو روز مانده به تاسوعا برای جمعآوری نذورات مردم علم گردانی میکنند، ابتدا جمعیتی متشکل از زن و مرد و کودک، مقابل حسینیه محل جمع میشوند و سپس یکی از مردان عزادار، علم را که در جای ثابتی وسط حسینیه قرار دارد، از زمین بلند میکند و با نوحه سرایی یک مرد مسن، جمعیت به حرکت در میآید.
نوحه سرا، پشت علم قرا میگیرد و اشعاری مانند «کربلا یا کربلا یا کربلا کربلا قربانگه عبد خدا» و دیگر نوحههای قدیمی را با سوز و گداز عاشورایی میخواند و جمعیت همان اشعار را تکرار میکند و به درب منزل اهالی روستا میروند و نذورات مردم را برای پخت آش حسین (ع) در روز تاسوعا جمعآوری میکنند.
در بین جمعیت، چند جوان نیز فرقون به دست حضور دارند که حبوبات و لاشه گوسفندانی که جلوی علم ذبح میشوند را حمل کرده و به محل آشپزخانه مسجد انتقال میدهند.
مردم چون زمان علم گردانی را میدانند، از روزهای قبل، نذورات خود را آماده کرده تا دسته علم گردان معطل نشود و بتواند تا ظهر آن روز به همه خانهها مراجعه کرده و نذورات عاشقان ابا عبدالله الحسین (ع) را جمعآوری کند.
در شهر بافق هر هیئت، علم خاص خود را دارد که بر روی آن اشعاری از واقعه کربلا نوشته یا ترسیم شده است و علاوه بر آن، نام هئیت هر محله هم درج شده که حکم همان نشان را دارد و علم در بافق تنها هنگام راه افتادن دستجات عزاداری در خیابانهای منتهی به امامزاده عبدالله (ع)، پیشاپیش هیئت به حرکت در میآید.
عَلَم چیست؟
علم نشان مخصوص از یک تیرک با سازه چوبی است که بلندی آن در شهر بافق 6 تا 10 متر و در روستاها، چهار متر است، بر سر آن نشان فلزی به شکل پنجه دست یا ماهیچه هلالی شکل کار گذاشتهاند.
برخی علمها دو پرده و بعضی چند پرده دارند و در فاصلههای معین، دو یا سه حلقه فلزی نصب کردهاند و روی هر یک از حلقهها، پارچههایی به درازای دو متر همچون پرده یا طاقه پَهن شده، آویختهاند.
از علمها معمولا پارچههایی از جنس و رنگ دیگر نیز آویخته میشوند.
علم را نمادی از علم حضرت ابوالفضل العباس (ع)، علمدار کربلا، پنجه یا انگشتان باز دست را نشان پنج تن آل عبا، همچنین مظهر دست بریده حضرت عباس و ماهیچه را مظهر رخسار قمر بنیهاشم میدانند که نماد قداست و قدرت است.
تامین مخارج ایام دهه اول محرم در روستاها
هنوز چند روزی به فرا رسیدن ماه محرم الحرام مانده که اعضای هیئت امنای مساجد روستایی جلسهای تشکیل میدهند و ضمن بررسی مشکلات سالهای قبل و ارائه راهکارهای مناسب برگزاری بهتر آیین عزاداریِ محرم پیش رو، روی پاکتهایی خالی اسم سرپرست خانوار را مینویسند و به منزل آنها ارسال میکنند تا هر کس هر مقدار نیت کرده، درون پاکت قرار داده و به هیئت امنا بازگرداند.
آنهایی که که در دسترس نیستند و در شهرهای دور سکونت دارند، هنگام شرکت در مراسم روز عاشورای روستای خود، وجه مورد نظر را پرداخت میکنند، برخی نیز نذر دارند که هزینه یک وعده غذا را در در روز تاسوعا و یا عاشورا پرداخت کنند و عدهای هم در نیت خود مقداری برنج، گوشت یا مرغ، برای اطعام عزاداران حسینی دارند که به هیئت امنا تحویل میدهند.
مخارج ماه محرم در برخی از روستاها از قبیل بساب، خوسف و بشکان، از شب اول محرم با دادن شام، نهار و صبحانه شروع میشود و تا شام غریبان امام حسین (ع) ادامه دارد.
عزاداری روز عاشورا در روستاهای این دهستان از صبح با جوش دوره آغاز میشود و با سینهزنی، زنجیرزنی و روضه خوانی ادامه مییابد و نزدیک ظهر، دستههای عزاداری به احترام شهیدان به درب خانه خانواده آنها میروند و در آنجا پس از سینه زنی و زنجیر زنی، یاد و خاطره شهید را گرامی میدارند.
آنگاه به مزار شهیدان و گورستان محل رفته و برای گلگون کفنهای دوران دفاع مقدس، مراسم عزاداری ویژه و برای درگذشتگان فاتحه قرائت میکنند.
اجرای آئین تعزیه و مرثیه سرایی همزمان در سوگ شهادت سید و سالار شهیدان و اقامه نماز جماعت، ظهر عاشورا در جوار قبر شهدا و عزاداری شب شام غریبان، پایان بخش سوگواری و عزاداری مردم در دهه نخست ماه محرم در این روستاهاست.
آیین عزاداری در روستاها به ویژه روستاهای بافق، با سبکهای قدیمی، هنوز پررنگتر است.
گرچه بسیاری از آیین نظیر سینهزنی و روضه خوانی در سراسر کشور به یک شیوه و به یک گونه است اما نحوه برگزاری مراسم، طبخ نذری، جمعآوری نذورات مردمی و ... در هر منطقه با آیینی خاص انجام میشود و حتی در یک شهرستان، آداب یک روستا با روستای دیگر متفاوت است.
هدف اصلی از همه این مراسمها، زنده نگه داشتن قیام امام حسین (ع) و اهداف این قیام بزرگ و تاریخی است و امید است با برگزاری این مراسمها به دور از بدعتها، معرفت واقعی نسبت امام حسین (ع) و قیام بزرگ ایشان حاصل شود.
---------------------------
گزارش: علیرضا مهرانپور
--------------------------
انتهای پیام/2464/ح40/ژ1001