به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان به نقل از روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی استان اصفهان، مهدی بصیری در پانزدهمین جلسه کمیته آب کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق اصفهان اظهار کرد: در بالادست رودخانه در اثر برداشت آب حدود 30 هزار هکتار به اراضی کشت شده افزوده شده و این در حالی است که بیش از 70 هزار هکتار زمین مرغوب در پایین‌دست غیرقابل کشت شده است.
وی افزود: یکپارچگی اکوسیستم زاینده‌رود از زردکوه بختیاری تا باتلاق گاوخونی موجب تنوع زیستی و پیدایش جوامع انسانی متعددی شده که رمز اصلی در پایداری محیط زیست و فعالیت انسانی در حاشیه این رودخانه است.
بصیری، حق‌آبه را حق استفاده از آب و مالکیت آن که متعلق به صاحب آب تعریف کرد و ادامه داد: در کار تدوین حق‌آبه‌ها که در زمان اردشیر بابکان شکل گرفت و در زمان صفویه و توسط شیخ بهایی این حق‌آبه‌ها بررسی شد، تغییر زیادی انجام نگرفت، اما به صورت مکتوب و مدون درآمد.
وی افزود: طی این حق آبه، آب رودخانه در آن زمان به 33 سهم تفکیک شده بود که از این 33 سهم، سه سهم آن متعلق به شهر اصفهان و 30 سهم آن متعلق به کشاورزی بالادست و پایین‌دست اصفهان بود، از این 30 سهم، 10 سهم آن متعلق به کشاورزی بالادست است که از پل کله یا روستای مدیسه شروع می‌شود و تا ماربین اصفهان ادامه می‌یابد و یک سهم متعلق به ماربین اصفهان و 19 سهم دیگر مربوط به روستاهای شرق اصفهان می‌شود.
وی با اشاره به اینکه زاینده‌رود شاه رگ حیاتی و تمدن‌ساز در فلات مرکزی ایران و تأمین آب شرب مصرفی و همچنین تغذیه چاه‌ها و منابع آب زیرزمینی است، ابراز داشت: تأمین مصارف کشاورزی و صنعتی و نقش تعیین‌کننده زاینده‌رود در توسعه تفرجی و گردشگری استان اصفهان مورد توجه است.
بصیری خاطرنشان کرد: کشاورزی اصفهان در حوزه زاینده‌رود تعطیل شده و درخت‌های کهن منطقه ماربین اصفهان و سمت خمینی‌شهر تا نجف‌آباد، خشک شده یا در حال خشک شدن است در لنجان هم چنین وضعیتی حاکم است.
وی، بی‌حاصلی و شورای اراضی پایین‌دست و برهم خوردن تعادل اقتصادی و اجتماعی جوامع ذینفع ( 14 میلیون نفر تحت تأثیر خشکی زاینده‌رود قرار می‌گیرند) و گسترش تضادها و کشمکش‌ها را از تبعات خشکی این رودخانه ذکر کرد و متذکر شد: تضعیف جوامع پایین‌دست و حرکت روستاها به سمت خالی از سکنه شدن، تقلیل ارزش زیبایی شناختی منظر در رودخانه و محیط اطراف، ایجاد مخاطرات جدی در پیش‌روی گردشگری در استان و بستر رودخانه به منشأیی برای پراکندگی گرد و غبار تبدیل شده است.
وی تصریح کرد: تالاب گاو خونی هم تقریباً خشک شده که عوارض خود را دارد و در آینده نزدیک ریزگردها و نمک از سطح گاو خونی به مزارع شرق اصفهان و حتی شهر اصفهان هجوم می‌آورد، آلودگی هوای اصفهان و پیامدهای آن بر سلامتی مردم و افزایش هزینه‌های درمان و واردات دارو، از دیگر تبعات خشکی این تالاب است.
مسئول کمیته آب اتاق اصفهان، این استان را یکی از مقصدها و انگیزه‌های اصلی توریست‌های خارجی در سفر به ایران دانست و یادآور شد: خشکی زاینده‌رود نه تنها برای گردشگری اصفهان که برای صنعت گردشگری کشور نیز اثر مخرب و مهلک دارد.
وی، سرانه آب در استان اصفهان 1300 متر‌مکعب اعلام کرد و گفت: حوزه زاینده‌رود در استان اصفهان که شامل شهر اصفهان نیز می‌شود 600 متر‌مکعب است و این رقم نشان‌دهنده خطرناک بودن و بحران شدید است، وقتی سرانه آب از 1700 کمتر می‌شود نشان‌دهنده کمبود است و وقتی به نزدیک 1000 می‌رسد، حد بحرانی را نشان می‌دهد.
وی، مجموع آب انتقالی از حوزه کوهرنگ به زاینده‌رود را در حدود 600 میلیون متر مکعب اعلام کرد و اذعان داشت: این میزان در سال‌های خشک حتی ممکن است به نصف نیز تقلیل یابد، میزان برداشت‌ها از رودخانه توسط پمپاژها چه در سال‌های پر باران و چه در سال‌های خشک در حدود 490 میلیون متر مکعب است.
بصیری خاطرنشان کرد: در حال حاضر برداشت بی‌رویه سالیانه آب در محدوده سد تا پل کله به تنهایی بیش از کل میزان آبی است که سالانه توسط تونل دوم و تونل چشمه لنگان وارد حوزه زاینده‌رود می‌شود و میزان برداشت سال به سال در حال افزایش است.
وی اضافه کرد: از صنایع اصفهان ذوب‌آهن بزرگترین مصرف‌کننده آب است و پس از آن فولاد مبارکه قرار دارد. دو نیروگاه بزرگ و یک پالایشگاه در حال توسعه هم در اصفهان وجود دارد که هرکدام سهم قابل توجهی از مصرف آب را به خود اختصاص می‌دهند. کارخانه پلی‌استیشن و صنایع فلزی، آجر، کاشی، سرامیک و غیره و همچنین صنایع نظامی هرکدام مصرف آبی زیادی دارند.
وی، تصویب قانون استقلال آب استانها در سال 1383 و لغو کنترل و تخصیص آب توسط وزارت نیرو برای استانها در 1384/12/18 توسط هیئت دولت را عامل مهم در صدور مجوز برداشت بی حد و حصر آب توسط استان چهارمحال بختیاری از زاینده‌رود دانست.
بصیری اظهار داشت: جمعیت نیز در حال افزایش است و صنایع هم توسعه می‌یابد، با توسعه صنایع، مهاجرت نیروی کار به اصفهان افزایش می‌یابد و این موضوع موجب رشد سریع جمعیت شده که خود موجب افزایش مصرف آب شهرها می‌شود.
وی در ادامه گفت: به دلیل سدی که روی رودخانه زده شده نفوذ آب در سفره‌های زیرزمینی پس از سد حذف شده است، سدها جلوی سیل را می‌گیرند و آب فراوانی برای تغذیه این سفره‌ها در زاینده‌رود جریان پیدا نمی‌کند، بنابراین سطح سفره‌های آب زیرزمینی هم در اصفهان پایین رفته و در حال خشک شدن است.
مسئول کمیته آب اتاق اصفهان در بخش پایانی سخنان خود به راهکارهای برون‌رفت از بحران زاینده‌رود اشاره کرد و گفت: در گام نخست قوانین موجود مثل قانون حق‌آبه‌ها را باید به درستی اجرا کرد (هیچ قانونی تا به حال قانون حق‌آبه را لغو نکرده است) دوم، لازم است چاه‌های حریمی و پمپاژها به شدت کنترل شده و با نصب کنتور و اعمال نظارت شدید برداشت‌های آن‌ها به نصف تقلیل یابد.
بصیری افزود: سوم اینکه با لغو قانون استقلال آب استانها مدیریت رودخانه باید به صورت یکپارچه، کارشناسی شده، مطابق قوانین و رعایت دقیق حقوق مردم اعمال شود، چهارم، انتقال آب از بیرون به حوزه زاینده‌رود گرچه مثل جراحی است، اما برای بیماری که هم‌اکنون حال خوبی ندارد، لازم است، برای نمونه اگر تونل سوم افتتاح شود؛ گرچه آب زیادی به اصفهان نمی‌افزاید، اما می‌تواند تا حدی مفید باشد، تونل سوم بدون سد در سال 100 میلیون متر‌مکعب آب می‌افزاید و اگر برای آن سد احداث شود این میزان به 150 میلیون متر‌مکعب می‌رسد.
وی تأکید کرد: احداث تونل بهشت آباد همراه با مدیریت صالح و جامع حوضه زاینده‌رود می‌تواند این بحران به وجود آمده را تا حد زیادی کاهش دهد.
بصیری در پایان گفت: لازم است هیچ‌گونه توسعه‌ای در حوضه زاینده‌رود در کشاورزی و صنعت به وجود نیاید و انتقال آب به بیرون از حوزه رودخانه به کلی متوقف شود.
انتهای پیام/2301/ذ/ژ1001
