رخدادهای 1 مرداد 1359
چکیده:
- امام خمینی امروز با پیشنهاد ابوالحسن بنی صدر رئیس جمهور مبنی بر نخست وزیری سید احمد خمینی مخالفت کردند .
- در 24 ساعت گذشته نام محمد علی رجایی بیش از دیگران به عنوان نامزد نخست وزیری بر سرزبان ها بوده و از امروز نام جلال الدین فارسی نیز مطرح شده است .
- به دنبال دور جدید مذاکرات استاندار آذربایجان غربی با مقامات ترکیه امروز هلیکوپترهای ایرانی که توسط دو افسر عامل کودتا به ترکیه برده شده بود به ایران عودت داده شد.
- مدیر کل آموزش و پرورش تهران با انتشار اطلاعیه ای اعلام کرد مدارس بین المللی منحل شده اند .
- در درگیری میان نیروهای سپاه و مهاجمین مسلح در دو کیلومتری شهر بانه دهها مهاجم کشته و زخمی شدند .
- یکی از عوامل کودتای نوژه در دادگاه از هماهنگی عوامل این کودتا با چریک های فدایی خلق خبر داد .
- امیرانتظام طی نامه ای خطاب به آیت الله خلخالی : « آیا وجود ورق پاره هائیکه از طرف دشمنان خدا تهیه شده و هیچ محتوایی ندارد می شود کسی را متهم و محکوم کرد؟!»
امام خمینی امروز با پیشنهاد ابوالحسن بنی صدر رئیس جمهور مبنی بر نخست وزیری سید احمد خمینی مخالفت کردند . در بخشی از نامه امام خطاب به رئیس جمهور در این زمینه آمده است : بنا ندارم اشخاص منسوب به من متصدى این امور شود. احمد، خدمتگزار ملت است و در این مرحله با آزادى بهتر مىتواند خدمت کند.
| بنی صدر برای اینکه به گمان خود بتواند مجلس را در برابر عمل انجام شده قرار دهد، حجت الاسلام سید احمد خمینی فرزند امام را انتخاب کرد که امام بلافاصله با این مسأله مخالفت کرده و اعلام نمودند که قصد ندارند اعضای خانواده اشان در امور حکومتی دخالت داشته باشند. البته بنی صدر، بعداً جلوگیری از بروز تجربه اختلاف بین مصدق و کاشانی در جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت را در توجیه این اقدام خود بیان کرد! |
|---|
گفتنی است بنی صدر در نامه ای به امام پیشنهاد داده بود : در اوضاع و احوال فعلى و با توجه به اینکه جامعه ما جامعه جوانى است و هیجان مثبت کار براى قرار دادن کشور در خط تولید و فعالیت، جنبه معنوى و هیجانآفرین را جنبه اصلى مىگرداند، حاج احمد آقا یکى از مناسبترین اشخاص براى تصدى نخستوزیرى است. در صورتى که موافقت فرمایید عین صواب است.(1)
انفجار 3 بمب در خیابان فردوسی
بر اثر انفجار همزمان سه بمب بسیار قوی در زیر زمین پارکینگ پاساژ کمپانی واقع در کوچه برلن پشت سفارت ترکیه و سفارت آلمان 25 نفر مجروح شدند . بر اثر این انفجارها بیش از 150 مغازه آسیب دیده و عده ای نیز زیر آوار گرفتار شده اند .ظهر امروز گروهک فرقان مسئولیت این بمب گذاری را برعهده گرفت . (2)
همه نامزدهای احراز یک پست !
با پایان گرفتن مراسم سوگند رئیس جمهور اکنون کشور در انتظار معرفی نخست وزیر از سوی بنی صدر است .از زمانی که برای نخستین بار رئیس جمهور از لزوم معرفی هر چه سریعتر نخست وزیر به مجلس سخن گفته است اخبار و شایعاتی در مورد برخی چهره های سیاسی در سطح کشور بالا گرفته است که بسیاری از این شایعات با سخنان اخیر امام مبنی بر این که نخست وزیر باید قاطع و انقلابی باشد منتفی شده اند .
در 24 ساعت گذشته نام محمد علی رجایی بیش از دیگران بر سرزبان ها بوده و از امروز نام جلال الدین فارسی نیز مطرح شده است . سید محمد غرضی استاندار خوزستان و همچنین مهندس غروی استاندار آذربایجان شرقی نیز دو چهره دیگری هستند که از آنان به عنوان نامزدهای نخست وزیری یاد می شود .
پیش از این نام حسن حبیبی نیز در میان نامزدهای نخست وزیری دیده می شد که وی در مصاحبه ای اعلام کرد ترجیح می دهد در مجلس بماند . از سوی دیگر دیدار اخیر مهندس میرسلیم با امام خمینی و بنی صدر رئیس جمهور شایعات در مورد نخست وزیری وی را در سطح کشور تقویت کرده است . (3)
ایران هلی کوپترهای خود را از ترکیه پس گرفت
به دنبال دور جدید مذاکرات استاندار آذربایجان غربی با مقامات ترکیه امروز هلیکوپترهای ایرانی که توسط دو افسر عامل کودتا به ترکیه برده شده بود به ایران عودت داده شد.مقامات ترک تحویل دو عامل کودتا را منوط به تکمیل تحقیقات و درخواست از سوی وزارت خارجه ایران و نیز پیگیری آن از سوی این وزارتخانه اعلام کرده است .
حقگو استاندار آذربایجان غربی در این زمینه گفت : به مقامات ترک اعلام کردیم ما پس از انقلاب مشکلات زیادی را در زمینه روابط دو کشور با حسن تفاهم حل کردیم ، اجازه ندهید روابط دو کشور تحت الشعاع دو مجرم فراری شود . (4)
انحلال مدارس بین المللی
مدیر کل آموزش و پرورش تهران با انتشار اطلاعیه ای اعلام کرد مدارس بین المللی منحل شده و برای دانش آموزان کلاس های دبستان فقط یک سال برای تطبیق وضع خود با مدارس ایرانی زمان در نظر گرفته شده است . (5)
عقب نشینی مهاجمان در بانه با دهها کشته و مجروح
در درگیری میان نیروهای سپاه و مهاجمین مسلح در دو کیلومتری شهر بانه دهها مهاجم کشته و زخمی شدند . سپاه پاسداران بانه که برای پاکسازی روستای بوئین سفلی که در 8 کیلومتری شرق بانه قرار دارد وارد عمل شد و پس از چند عملیات موفقیت آمیز هنگام برگشت به طرف بانه در دو کیلومتری شهر خودروهای سپاه از میان جنگل ها از چند جهت به وسیله سلاح های سنگین گروه های مهاجم مورد هدف قرار گرفت و در درگیری سختی که پیش آمد مهاجمین با دادن دهها کشته و زخمی عقب نشینی کردند . در این درگیری 7 نفر از پاسداران شهید و 13 پاسدار دیگر نیز زخمی شدند . (6)
| بنا بر آنچه روزنامه بامداد در 29 آذر 1358 در ذیل خبر دستگیری امیرانتظام نوشته است، اسناد متعددی یافت شد که در یکی از آنها سیا از کاردار امریکا خواسته است که به انتظام اطلاع دهد که ما حاضریم تبادل اطلاعات بعد از دهم سپتامبر انجام شود. پس از این تاریخ، نامهای مستعار او همچون «اس. دی پلاد»، «ا س.د. آهسته‌رو.» و «ادوارد» کشف می‌شود و طرف‌های امریکایی وی نیز افشا می‌گردند. |
|---|
افشای نکات تازه از کودتای نوژه
درجریان محاکمه عوامل کودتا نقش چریک های فدایی خلق در این توطئه افشا شد . ستوان یکم محمد مهدی عظیمی در دادگاه اعتراف کرد : به ما گفته بودند همه برنامه ها تنظیم شده ، با کشورهای بزرگ هماهنگ شده است و چریک های فدایی خلق نیز موافقت خود را اعلام کرده اند . وی در بخش دیگری از اعترافات خود گفت : سران کودتا در جلسات مخفی خود از سوی 400 عامل ساواک محافظت می شده اند . (7)
آن چه کرده ام وظیفه دینی و شرعی من بود
امیرانتظام که به اتهام جاسوسی در زندان به سر می برد طی نامه ای خطاب به آیت الله خلخالی نوشت : آن چه کرده ام به خاطر وظیفه شرعی و انسانی ام بوده است .وی در این نامه تاکید کرده است «اتهامات علیه من لکه ننگی است بر دامن دولت جمهوری اسلامی ، آیا وجود ورق پاره هائیکه از طرف دشمنان خدا تهیه شده و هیچ محتوایی ندارد می شود کسی را متهم و محکوم کرد؟!»وی همچنین عدم پذیرش وکالت خود از سوی برخی بزرگان از جمله آیت الله مکارم شیرازی را اینگونه تحلیل کرد که «این افراد به دلیل وحشت از آلوده شدن دامنشان و به هم خوردن وضع موجود زندگیشان از جواب به درخواست من خودداری می کنند » (8)
پی نوشت :
1- رک صحیفه امام ، جلد 13، صفحه 56 ، بررسی شیوه برخورد امام خمینی با جریانات پیش آمده از آغاز ریاست جمهوری بنی صدر تا زمان عزل او، حکایت از تلاش ایشان تا حد امکان برای عدم دخالت در مسائل مختلف و اختلافات موجود می باشد. ایشان همیشه در مسیر بی طرفی، عدم دخالت مستقیم در مسائلی که از سوی مسئولین قابل حل بود و همچنین واگذاری مسائل به مجلس شورای اسلامی، حرکت می کرد، مگر اینکه واقعاً ادامه روند را به سود کشور و انقلاب نمی دیدند.
شاید یکی از مهم ترین مسائلی که بنی صدر در دوران ریاست جمهوری خود با آن مواجه بود انتخاب نخست وزیر بود. زمانی این مسأله برای بنی صدر دشوارتر می شد که در این انتخاب می بایست نظر مساعد مجلس که اکثریت آن را نمایندگان مخالف وی تشکیل می دادند نیز جلب می کرد. از این روی او در ابتدا برای اینکه به گمان خود بتواند مجلس را در برابر عمل انجام شده قرار دهد، حجت الاسلام سید احمد خمینی فرزند امام را انتخاب کرد که امام بلافاصله با این مسأله مخالفت کرده و اعلام نمودند که قصد ندارند اعضای خانواده اشان در امور حکومتی دخالت داشته باشند. البته بنی صدر، بعداً جلوگیری از بروز تجربه اختلاف بین مصدق و کاشانی در جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت را در توجیه این اقدام خود بیان کرد! در روزهای بعد در این زمینه بیشتر خواهیم نوشت .
2- اطلاعات ، 1 مرداد 1359 ، صفحه 2
3- اطلاعات ، 1 مرداد 1359 ، صفحه 2
4- اطلاعات ، 1 مرداد 1359 ، صفحه 1
5- اطلاعات ، 1 مرداد 1359 ، صفحه 1
6- جمهوری اسلامی ، 1 مرداد 1359 ، صفحه 1
7- جمهوری اسلامی ، 1 مرداد 1359 ، صفحه 10
8- جمهوری اسلامی ، 1 مرداد 1359 ، صفحه 7 ، عباس روافیان (امیرانتظام) فرزند میرزا یعقوب رفوگر در سال 1311 در تهران متولد شد. دوران کودکی و نوجوانی را در کنار پدر و عموی یهودی خود که به فرقه ضاله بهائیت گرویده بودند، رشد و نمو و تربیت می‌یابد و درسال 1329 دانشجوی رشته الکترومکانیک دانشگاه تهران می‌شود. او که در دانشکده فنی با مهندس بازرگان آشنا شده بود، سعی به نفوذ در نهضت آزادی می‌کند و برابر آنچه در خاطرات بازرگان آمده است؛ در کنار حسن نزیه، ابراهیم یزدی و مهدی بازرگان عضو کمیته دانشگاه تهران می‌گردد. وی در سال 1332 همزمان با شهادت دانشجویان دانشکده فنی در 16 آذر و در جریان سفر نیکسون به ایران، نامه اعتراض‌آمیز بازرگان را از طریق کاتم، کارمند سفارت امریکا و عضو سیا به مقامات امریکایی می‌رساند که به دستگیری بازرگان منجر می‌گردد. وی خود نیز از بیان این موضوع ابایی ندارد و می‌گوید: «در موقع دادن نامه، آقای ریچارد کاتم پیشنهاد کرد هرچند وقت یک بار من، او را ببینم و مطالبی را که دارم، به او بدهم.» این ارتباط تا سال 1342 ادامه می‌یابد اما به فاصله اندکی پس از خروج کاتم از ایران، قیام 15 خرداد رخ می‌دهد. او در همان سال به اداره ثبت احوال تهران مراجعه می‌کند و به طور رسمی شهادت می‌دهد که مسلمان شده است و نام خانوادگی خود را تغییر می‌دهد و به پاریس و سپس به شرق خلیج سانفرانسیسکو در امریکا می‌رود و در دانشگاه برکلی رفته، فوق لیسانس مهندسی محاسبات ساختمان می‌گیرد. وی در سال 1349 شرکت مهندسی مشاور تدبیر صنعت را در خیابان فردوسی، تقاطع خیابان انقلاب اسلامی برای واردات وسایل سنگین از امریکا ایجاد می‌کند و در پوشش تجارت به ارتباط با کاتم ادامه می‌دهد. ارتباط او با کاتم تا پیروزی انقلاب همچنان ادامه داشت. در کتاب شماره 10 اسناد لانه جاسوسی آمده است که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در دی ماه 1357، عباس امیرانتظام در پی ملاقاتی با ریچارد کاتم که تحت عنوان نماینده کمیته حقوق بشر امریکا به ایران بازگشته بود، ابراز تمایل می‌کند که با سفارت امریکا در تهران در تماس باشد و کاتم هم او را به آن تشویق می‌کند. در 19 دی ماه 1357 امیرانتظام تحت عنوان عضو کمیته مرکزی نهضت آزادی با استمپل، کارشناس سیاسی سفارت امریکا ملاقات و درباره حوادث آن هنگام تبادل نظر کرده و از قول نهضت آزادی می‌گوید که با دولت بختیار مقابله و رقابت نخواهد شد. از امیرانتظام در این سند به عنوان منبع جدید نهضت آزادی که باید قویاً محفوظ بماند، یاد می‌شود. او با تأیید این دیدار در دادگاه، به دیداری نیز با رمزی کلارک در تهران در همان زمان اذعان نموده است. پس از اطمینان امریکا از وجود عواملی در میان دولت آینده، تلاش می‌شود تا نقش آنها در دولت مهندس بازرگان پررنگ‌تر گردد. در 23 بهمن حکم سخنگویی دولت موقت و معاونت اداری نخست وزیر برای امیرانتظام صادر می‌شود. او 4 ماه پس از دریافت این حکم به مأموریتی تازه می‌رود و با ترک دفتر نخست وزیر به عنوان سفیر کشورهای اسکاندیناوی روانه استکهلم می‌شود. تماس و اطلاع‌رسانی‌های امیرانتظام با امریکایی‌ها در سوئد، بیش از پیش ادامه پیدا می‌کند. در یکی از اسناد لانه جاسوسی به نقل از طرف امریکایی آمده است امیرانتظام هنگامی که با این سؤال مواجه می‌شود که چرا برای خدمت در پست سفارت به سوئد می‌رود، چنین پاسخ می‌دهد: «این برای ما ساده‌تراست تا با یکدیگر در استکهلم صحبت کنیم!» امیرانتظام چنان مورد علاقه امریکایی‌ها بوده است که هنگامی که به عنوان سفیر به سوئد فرستاده می‌شود، بروس لینگن -کاردار امریکا در تهران- نامهای اداری -ولی غیررسمی- برای سفیر امریکا در سوئد می‌نویسد و امیرانتظام را چنین توصیف می‌کند: «در اینجا خیلی زیاد محصور انقلاب است اما به سختی در روش و ظاهر، انقلابی به نظر می‌آید. او مدت قابل توجهی را در کشور ما گذرانده و ایالات‌متحده را بسیار خوب می‌شناسد و آنجا را دوست دارد. مطمئناً شما از او خوشتان خواهد آمد.» در ادامه، سفیر امریکا در سوئد به برقراری ارتباط با امیرانتظام و کسب اطلاع از وی تشویق می‌شود.
اظهار برائت نهضت آزادی از امیرانتظام
امیر انتظام در 16 فروردین 58 در مصاحبه ای مطبوعاتی با اشاره به شایعات موجود درباره خود، هاشم صباغیان، ابراهیم یزدی، قطب‌زاده و ابوالحسن بنی‌صدر می گوید «ما از زمانی که دانش‌آموز و در دبیرستان مشغول تحصیل بودیم، در ملی شدن نفت مبارزه کردیم و سهم داشتیم. بعد از حکومت دکتر مصدق در نهضت مقاومت ملی و سپس در نهضت آزادی به رهبری مهدی بازرگان همکاری داشتیم. ما کسانی نیستیم که امروز به هم رسیده باشیم.»
اما نهضت آزادی ایران در اطلاعیه‌ای در شنبه 18 فروردین 1358 به این اظهارات واکنش نشان داد و تصریح کرد: «بدین وسیله به اطلاع عموم ملت ایران می‌رساند که آقای مهندس امیرانتظام تنها هنگام تأسیس نهضت آزادی ایران در سال 1340 به مدت 3 ماه با این حزب همکاری داشته است و از آن پس، چه در داخل و چه در خارج از کشور، هیچ گونه فعالیتی در نهضت آزادی ایران نداشته است و نهضت در برابر سخنان و نظرات و اعمال وی مسئولیتی ندارد.» این اطلاعیه در حالی صادر شد که تا آن زمان، هنوز هیچ یک از مدارک جاسوسی او برای نیروهای انقلاب آشکار نشده بود و امیر انتظام همچنان از متحدان اصلی این جریان به حساب می‌آمد. شاید این امر به دلیل فعالیت‌های امیر انتظام بود. خود وی می‌گوید: «مسئول مذاکره و مکاتبه با تمام سفارتخانه‌ها در داخل کشور بودم از جمله امریکا و ما با امریکا بیشترین قراردادها را داشتیم، چیزی حدود هزار و 200 قرارداد؛ بنابراین مراجعه آنها برای ارتباط با دولت بیشتر با نخست وزیری انجام شد. » آنچه بدیهی است، در همان دولت، وزارتخانه‌ای به نام وزارت خارجه هم وجود داشته است و اتفاقاً وظیفه این وزارتخانه، مذاکره و مکاتبه با سفارتخانه‌ها در داخل و مسئولان دولت‌ها در خارج است! یکی از مسائل حائز اهمیت نیز همین است که با وجود این وزارتخانه، چرا امیرانتظام بایستی این حجم از گفت‌وگو و ملاقات و مراوده با مقامات امریکایی را داشته باشد تا حدی که وقتی هم به عنوان سفیر به سوئد اعزام می‌شود، اشتغالات وی با مسئولان امریکایی بیش از سوئدی‌هاست.
توطئه انحلال مجلس خبرگان
در روزهای تابستان 58 در حالی که با تصویب اصول مربوط به ولایت فقیه در قانون اساسی، عرصه را بر نیروهای لیبرال تنگ کرده بود، برخی اعضای دولت موقت به محوریت امیرانتظام نامهای در جهت انحلال مجلس خبرگان قانون اساسی تهیه کردند. قرار شده بود 15 نفر از وزرای دولت بازرگان آن را امضا کنند و به اطلاع امام برسانند و از ایشان بخواهند یا مجلس خبرگان را منحل سازد یا همه اعضای این مجلس استعفا دهند. موضوع در هیأت دولت مطرح شد. برخی اعضای شورای انقلاب که در آن جلسه حضور داشتند، در برابر این طرح مقاومت کردند. بعدها امام خمینی در یکی از سخنرانی های خود انگیزه اعضای دولت موقت را برای طرح انحلال مجلس خبرگان، این گونه شرح دادند : در مجلس خبرگان به مجرد این که صحبت ولایت فقیه شد، شروع کردند به مخالفت. حتی اخیراً در همین دو سه روز پیش در یکی از مجالس‌شان این منحرفین گفتند که این مجلس خبرگان باید منحل شود...
سوئد مرکز توجه امریکا
امیرانتظام بر اساس آنچه در آذرماه سال 1358 از او در روزنامه کیهان -که در آن زمان در دست دوستانش قرار داشت- چاپ شده است، درباره فعالیت‌هایش در سوئد می‌گوید: «پس از دو ماهی که به سوئد رفته بودم، از طریق سفارت امریکا اطلاع دادند که آقای استمپل از واشنگتن تقاضا کرده که برای مذاکره درباره مسائل فیمابین به سوئد بیاید... اطلاع دادم بیایید که آقای استمپل و شخص دیگری به نام ژرژگیو [همان جرج کیو] به سوئد آمدند... دومین بار در اواخر شهریور از سفارت امریکا در سوئد اطلاع دادند که آقای ژرژگیو می‌خواهند برای مذاکره درباره مسائلی به دیدن من بیایند... آقای ژرژگیو آمد و درباره آینده نفت و استفاده از وسایل حفاظتی جنوب و شمال صحبت کرد و همان سؤال‌های عادی درباره عادی‌سازی روابط...» امیرانتظام در همین مصاحبه، به چندین دیدار دیگر نیز با افرادی که نام آنها را به خاطر ندارد، اشاره می‌کند. این ملاقات‌ها درست در زمانی انجام شده که امام تماس با امریکائیان را منع کرده بودند. امام در پیامی به مسئولان دولتی درباره دیدار با امریکائیان که برای عادی‌سازی روابط تلاش می‌کنند، تصریح کرده بودند: تا زمانی که امریکا، شاه را به ایران تحویل ندهد و دست از جاسوسی بر ضد نهضت ما برندارد، «هیچ یک از مقامات مسئول حق ملاقات با آنان را ندارند.» جرج کیو با اسم مستعار «آدلسیک» بر اساس اسناد لانه جاسوسی، عباس امیرانتظام را از اوایل‌دهه 1960 میلادی (1340 هجری شمسی)، یعنی 17 سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، می‌شناخته و در آن زمان، سیا برای امیرانتظام از کد مستعار «اس. دی پلاد»، استفاده می‌کرده است و به منظور حفاظت از او، از ذکر نام اصلی وی خودداری می‌شده است. در اسناد به دست آمده، به جزئیات تماس‌های دهه 1960 میلادی امیرانتظام با سیا اشاره‌ای نمی‌شود، لیکن گویا ارتباط وی با جرج کیو مدت‌ها قطع بود تا آن که در سال 57، امیرانتظام دوباره تماس‌های خود را با وی از سر می‌گیرد و او از همان نام مستعار سابق برای ادامه ارتباطات بهره می‌گیرد.
کشف ارتباط امیرانتظام با جاسوسان
27 آذر 1358 عباس امیرانتظام به اتهام همکاری با سازمان جاسوسی سیا و ارتباط پنهانی با امریکا از سوی دادستانی کل انقلاب بازداشت شد. دانشجویان مسلمان پیرو خط امام تأکید داشتند اسناد و مدارک زیادی دال بر ارتباط‌‌های سری امیرانتظام با امریکایی‌ها در اختیار دارند. این ارتباط زمانی کشف شد که از انتظام بدون استفاده از اسامی رمز نام برده شده بود. بنا بر آنچه روزنامه بامداد در 29 آذر 1358 در ذیل خبر دستگیری امیرانتظام نوشته است، اسناد متعددی یافت شد که در یکی از آنها سیا از کاردار امریکا خواسته است که به انتظام اطلاع دهد که ما حاضریم تبادل اطلاعات بعد از دهم سپتامبر انجام شود. پس از این تاریخ، نامهای مستعار او همچون «اس. دی پلاد(1)»، «ا س.د. آهسته‌رو.1» و «ادوارد» کشف می‌شود و طرف‌های امریکایی وی نیز افشا می‌گردند؛ افرادی همچون ریچارد کاتم، جرج کیو، جان استمپل و... که از مأموران رسمی سیا بودند و گاه نیز نامهای آشناتری همچون رمزی کلارک، دادستان پیشین امریکا و ویلیام سولیوان، سفیر امریکا در ایران دیده می‌شود که در پوشش روابط دیپلماتیک اطلاعات را مبادله می کردند . پس از کشف اسناد جاسوسی و اسامی رمز امیرانتظام، این امر به اطلاع دادستانی انقلاب رسید. امیرانتظام 7 صبح روز سه شنبه 27 آذر 1358 از استکهلم به تهران می‌آید تا در جلسه‌ای با حضور قطب‌زاده وزیرخارجه وقت و سفرای کشورهای اسکاندیناوی، فرانسه و آلمان تشکیل جلسه دهد اما به محض ورود به ایران بازداشت و روانه زندان می‌گردد. وی با اشاره به این موضوع ابراز می‌دارد که احتمال طرح سؤال از خود پس از تصرف لانه جاسوسی را می‌داده است اما از دستگیری‌اش شوکه شده است. با دستگیری امیرانتظام، دوستان این متهم، جنجال فراوانی می‌کنند و او را بی‌گناه می‌خوانند. روزنامه کیهان که در آن تاریخ به جریان فکری او نزدیک بوده است، پیشگام این صحنه‌گردانی می‌شود و با افراد مختلف به نفع امیرانتظام مصاحبه می‌گیرد. به عنوان نمونه در تاریخ 4 دی 58 مصاحبه‌ای با هاشمی رفسنجانی به چاپ می‌رسد که وی در آن می‌گوید: من در این مورد حرف‌های آقای بازرگان را تأیید می‌کنم و به نظر من ایشان جاسوس نیست. کیهان با تیتر: وزیر کشور نظر بازرگان را درباره امیرانتظام تأیید کرد؛ تلاش می‌کند از نفوذ هاشمی برای رهایی امیرانتظام بهره گیرد. با این حال، تلاش‌ها به نتیجه نرسیده و امیرانتظام که انتظار چنین برخوردی را نداشته و گمان نمی‌کرده است، اسنادی علیه او کشف شده باشد، نامهای سرگشاده به رئیس جمهور وقت بنی صدر (دیگر رابط سیا) به تاریخ 3 تیر 1359 می‌نویسد و بدین وسیله از عدم اعمال نفوذ امریکا برای استخلاص او توسط عواملش گله می‌کند: این روا باشد که من در بند سخت گه شما بر سبـزه گاهی بر درخـت این چنین باشد وفای دوستــــان من در این بند و شما در بوستــان
محاکمه امیرانتظام
روز 26 اسفند 1359 دادگاه انقلاب اسلامی به ریاست آیت‌الله محمدی گیلانی تشکیل جلسه داد. مهندس بازرگان با انگیزه حمایت از امیرانتظام در این دادگاه حضور یافت و برخی دیگر از اعضای دولت موقت نیز در جلسات بعدی برای ادای توضیحات احضار شدند. امیرانتظام در دومین جلسه دادگاه خواستار وکیل شد و آیت‌الله مکارم شیرازی، گلزاده غفوری، شیخ علی تهرانی و احمد صدر حاج سید جوادی را به عنوان وکلای خود معرفی کرد که هیچ یک از این افراد وکالت وی را نپذیرفتند. دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی نیز از طرح چنین درخواستی ابراز تعجب نمود و آن را ناشی از عدم شناخت امیرانتظام از ایشان توصیف کرد. سرانجام حمید صادق نوبری به عنوان وکیل متهم تعیین شد. دادگاه امیرانتظام از معدود دادگاه‌هایی است که متن کامل آن را روزنامه‌های آن زمان علی‌الخصوص کیهان و میزان به چاپ رساندند. پس از محاکمه این متهم که مجموعاً 15 جلسه به طول انجامید و پس از احضار شهود از سوی متهم و دادستان و ارائه دفاعیات، دادگاه وی را در بیستم خردادماه 1360 به جرم انجام ملاقات‌ها و تماس‌های سری، ارائه اطلاعات و آگاهی به دشمنان انقلاب درباره مسائل و اطلاعات داخلی، فراری دادن سران فاسد رژیم شاه و مأموران سیاسی سفارت رژیم شاه در اسرائیل و... به حبس ابد محکوم کرد. مسئله جاسوسی امیرانتظام آن قدر واضح بود که عزت‌الله سحابی در اظهاراتی که در روزنامه کیهان در تاریخ 9تیر 1359 منعکس شده، گفته بود: «اگر خود من بخواهم برای ایشان [امیرانتظام] کیفرخواست بنویسم، اتهام اصلی ایشان را اقدام علیه امنیت جمهوری اسلامی ایران خواهم نوشت و حداقل برای ایشان 15 سال حبس تقاضا می‌کنم.» رک ویژه نامه رمز عبور 1
پژوهشگر: سید روح الله امین آبادی
انتهای متن/
