به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از پایگاه خبری «بی بی سی»، بعد از گذشت دو ماه از گمانه زنی ها برای انتقال قدرت در قطر «شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی» قدرت را به «شیخ تمیم بن حمد» فرزند خود واگذار کرد و به این ترتیب «حمد بن جاسم» نخست وزیر این کشور نیز صحنه سیاست قطر را ترک کرد.
با وجود اینکه نمی توان شیخ تمیم را کاملا در زمینه سیاست خارجی بی تجریه دانست اما تا کنون تمام تصمیمات او با حمایت و مشورت پدر و «خالد العطیه» وزیر کشور در امور بین المللی بوده است و بدون شک حضور قوی حمد بن جاسم در صحنه سیاسی بی تأثیر نبوده است.
با توجه به اینکه حمد بن جاسم صفات دیپلماتیکی داشت که به او کمک میکرد تا دیگران را به راحتی قانع کند نبود او به عنوان یکی از بهترین دیپلماتهای منطقه خلاء بزرگی را ایجاد خواهد کرد.
با وجود اینکه شیخ تمیم بسیاری از فنون دیپلماتیک را یاد گرفته است و به زودی امیر بزرگی خواهد شد اما توانایی دیپلماسی صفتی ذاتی است که به اندازه تجربه به کاراکتر و شخصیت انسان نیز بستگی دارد، به این ترتیب با کنار گذاشتن حمد بن جاسم نقش بین المللی قطر در سایه انتقادات مکرر به این کشور در میدان بین المللی به سرعت کم رنگ خواهد شد.
خاور میانه ای که همواره درهای دوستی خود برای دوحه باز گذاشته بود امروز با نگرانی، شک و کینه به این امیر نشین نگاه می کند و در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس بحرین و امارات اعتماد خود به دوستی و همپیمانی قطر را از دست داده اند.
امارات به صورت ویژه با خشم به رشد روابط اخوان المسلمین و دوحه نگاه می کند به همین دلیل تلاش می کند که نفوذ قطر را در همه امور کم تر کند.
از این رو برخی از قطری ها امیدوارند که امیر جدید تلاش کند تا روابط دوحه با دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس بهبود پیدا کند و قطر بار دیگر به آغوش شورای همکاری خلیج فارس بازگردد.
با وجود رابطه نزدیک شیخ تمیم با سران کشورهای تونس، مصر و لیبی اما افکار عمومی این کشورها به صورت کلی موضعی علیه قطر اتخاذ کرده اند و حمایت های میلیارد دلاری قطر از گروه های اسلام گرا برای به دست آوردن قدرت در این کشورها منجر شده است که بخش عظیمی از افکار عمومی به صف مخالفان قطر بپیوندند.
به عنوان مثال در میدان تحریر معترضان پرچم قطر را سوزاندند و موضوع دخالت قطر در امور اقتصادی و سیاسی مصر به دست آویزی برای انتقاد از این کشور بدل شده است و «باسم یوسف» مجری برنامه طنز سیاسی «برنامج» نیز بارها از سیاست های قطر در مصر انتقاد کرده است.
شبکه الجزیره نیز که روزگاری یکی از اصلی ترین شبکه های پربیننده عربی بود امروز به دلیل حمایت از سیاست های دوحه و تبدیل شدن به رسانه ای حکومتی بیش از 5 میلیون بیننده خود را از دست داده است.
اما سوریه بزرگترین چالشی است که امیر جدید با آن روبرو خواهد شد زیرا به نظر می رسد با توجه به همه تلاش ها و حمایت های مالی و تسلیحاتی دوحه از معارضان حکومت سوریه، پیروزی های ارتش سوریه نشان داده که تا کنون پیروز میدان است و پیش بینی های این امیر نشین کوچک با شکست روبرو خواهد شد.
در صورتی که اسد پیروز میدان باشد و معارضان را متحمل شکست سنگینی کند قطر که بیش از 3 میلیارد دلار در این زمینه هزینه کرده است شکست سختی خواهد خورد و موقعیت و جایگاهش در منطقه تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
از سوی دیگر نیز با وجود نیاز و همپیمانی قطر با غربی ها مخصوصا در زمینه اطلاعاتی درباره سوریه اما غربی ها با حالتی از شک و نبود اعتماد با قطر در ارتباط هستند و دلیل عمده این مسئله روابط نزدیک دوحه با اسلامگراهای تندرو در لیبی و سوریه است.
با این وجود ارتباط قطر با غرب حفظ خواهد شد اما دوحه دیگر همپیمان مطیع غرب نخواهد بود و همواره نگرانی غرب نسبت به روابط نزدیک دوحه با گروه های اسلام گرای تندرو باقی خواهد ماند.
از سوی دیگر با وجود ارتباط نزدیک شیخ تمیم با گروه اخوان المسلمین اما ممکن است این مسئله بر خطوط اصلی سیاست قطر تأثیر نگذارد زیرا چهارچوب اصلی سیاست قطر تا سال 2030 تحت نظارت شیخ حمد ترسیم شده است.
برگزاری جام جهانی 2022 نیز چالش دیگری است که نیاز به ایجاد اصلاحات اجتماعی و حقوق کارگران خارجی برای ساخت ورزشگاه ها و ساختمان های مورد نیاز را تقویت می کند.
با توجه به اینکه میلیاردها دلار برای برگزاری چنین طرح هایی هزینه شده شیخ تمیم نمیتواند سیاست های کلی قطر را تغییر دهد و به این ترتیب امیر جدید باید میان خواسته های مردمش در حفظ روش های گذشته و پیش بردن کشور در مسیر جدید تعادل و توازن ایجاد کند.
مسئله مهم دیگری که شیخ تمیم با آن روبرو خواهد شد موضوع تعدیل قانون اساسی این کشور و برگزاری اولین انتخابات مجلس مشاوران قطر است زیرا قطر تا کنون به دلیل تلاش برای ایجاد تغییر در دیگر کشورها و سرباز زدن در ایجاد این تغییرات در کشور خود مورد انتقاد واقع شده است و همسایگان قطر نمی توانند این دوگانگی را درک کنند.
زمان به تنهایی میتواند تعیین کند که امیر جدید قدم در راه تعددگرایی و تغییر خواهد گذاشت و یا خیر و شکی نیست که این اقدام جایگاه او را در میان جوانانی که به دنبال اصلاحات هستند ارتقا خواهد داد.
انتهای پیام/ص
