به گزارش خبرگزاری فارس از همدان، عشایر استان همدان از چهار ایل و 24 طایفه مستقل تشکیل شده و بر اساس سرشماری‌های صورت گرفته از جمعیتی بالغ بر 12 هزار و 500 نفر در قالب 2 هزار و 500 خانوار برخوردار است.
بیشترین درصد عشایر استان همدان کوچنده هستند که 80 درصد جمعیت عشایری استان را شامل می‌شود و 20 درصد نیز نیمه‌کوچ هستند.
ایل یارم‌طاقلو، حسنوند و ترکاشوند بیشترین عشایر کوچنده را تشکیل می‌دهند که با فرا رسیدن فصل سرما به سمت چهار استان گرمسیری خوزستان، لرستان، ایلام و کرمانشاه کوچ می‌کنند.
عشایر قشری است که همواره در صحنه بوده و در برهه‌های مختلف نقش مؤثری در نظام جمهوری اسلامی داشته‌اند و همان گونه که امام راحل(ره) فرمودند عشایر ذخایر انقلاب هستند.
با وجود اینکه این قشر زحمت‌کش یکی از پایه‌های اصلی تولیدات غذایی به شمار می‌رود و محصولات غذایی کشور به آنان وابسته است همواره از کمترین امکانات بهره‌مند بوده‌اند و با توجه به ماهیت زندگی آنان که دائم در کوچ به سر می‌برند نمی‌توانند از مزایای اسکان ثابت بهره‌مند شوند.
در دنیای امروزی که با پیشرفت‌های گوناگون روبرو هستیم در جامعه عشایری خبری از فناوری روز دیده نمی‌شود.
یکی از مشکلات عمده خانه به دوشی عشایر مهجور ماندن آنان از نعمت سواد است به طوری که در دنیای پیشرفت و تکنولوژی هنوز قشر عشایری از ابتدایی‌ترین تعلیمات نیز محروم هستند.
سواد نعمت بزرگی است که در حال حاضر برای پا گذاشتن در هر عرصه و موفقیت در آن از ملزومات اولیه به شمار می‌رود اما چرا باید جامعه عشایری از این نعمت کمترین بهره را برده باشند؟
در حال حاضر که تمام مدارس به سیستم‌های هوشمند مجهز می‌شوند و داعیه ریشه‌کنی بی‌سوادی در گوشه و کنار کشور به گوش می‌رسد چرا برای ریشه‌کنی بی‌سوادی در جامعه عشایری تصمیمات و اقدامات لازم صورت نگرفته است؟
کاش مسئولان به این گفته گهربار بزرگ‌مرد تاریخ، امیرکبیر، توجه داشته باشند که «اگر نیت یک ساله دارید گندم بکارید، اگر نیت 10 ساله دارید درخت بکارید و اگر نیت صد ساله دارید انسان تربیت کنید» و در مسیر تحقق این سخن، فرزندان عشایر را نیز فراموش نسازند.
در هر حال باید دید علم در کدامین پیچ و خم راه‌ها و در کدامین دشت و دمن جا مانده است که دست کودکان معصوم عشایری به آن نمی‌رسد؟
آیا خدمات‌رسانی مسئولان جز در این موارد معنا می‌شود؟ یا عرصه‌ای وسیع‌تر از این قشر محروم برای خدمات‌رسانی می‌توان یافت؟
در راستای جست‌وجوی چرایی و پاسخگویی به این مسائل با مسئولان مربوطه به گفت‌وگو نشستیم...
*40 درصد عشایر استان بی‌سواد هستند
مدیرکل امور عشایری استان همدان در این رابطه به خبرنگار فارس گفت: ماهیت زندگی عشایری و شرایط آن ایجاب کرده تا این قشر از جامعه نتوانند به خوبی از نعمت سواد بهره‌مند شوند.
حمزه‌علی یزدانی با بیان اینکه 40 درصد عشایر استان بی‌سواد هستند، افزود: از دیگر مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد این است که کمتر کسی داوطلب می‌شود به عنوان معلم با عشایر همراه شده و کوچ کند.
وی تصریح کرد: زمانی که عشایر در ییلاق به سر می‌برند، اکثراً به صورت پراکنده در مراتع و دامنه کوه‌ها مستقر می‌شوند که این امر نیز در سوادآموزی عشایر مؤثر است.
مدیرکل امور عشایری استان همدان اظهار کرد: عشایر استان حدود یک یا دو ماه نیز در مسیر کوچ هستند و فقط در زمانی که در قشلاق به سر می‌برند فرصت خوبی برای سوادآموزی به آنان وجود دارد چرا که در یک مکان و دور هم جمع می‌شوند.
وی با اشاره به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته بیان داشت: امسال آموزش و پرورش مصمم پای در این راه نهاده و تصمیم گرفته در ییلاق و قشلاق به آموزش لازم‌التعلیمان بپردازد و این امر را تحقق بخشد.
یزدانی با اشاره به آمادگی امور عشایری برای همکاری با آموزش و پرورش تأکید کرد: در این راستا جلسه‌ای نیز با آموزش و پرورش تشکیل شد تا راهکارهای مناسب برای آموزش و تعلیم کودکان عشایری بررسی و انتخاب شود.
وی ادامه داد: با توجه به ماهیت زندگی عشایری که در ییلاق درگیر کار هستند بنابراین کودکان لازم‌التعلیم نیز در این فصل بیشتر به دامداری و دیگر امور می‌پردازند.
مدیرکل امور عشایری همدان گفت: هماهنگی‌های لازم با آموزش و پرورش استان برای شناسایی بچه‌های لازم‌التعلیم صورت گرفته و امید است طی دو هفته اخیر که عشایر در سامانه‌های خود مستقر می‌شوند این سرشماری انجام گیرد.
به گفته وی بهترین فرصت برای تعلیم و سوادآموزی به عشایر در قشلاق و جنوب است زیرا در این دوره عشایر در یک جا مستقر می‌شوند.
یزدانی ابراز داشت: در سطح استان همدان با توجه به پراکندگی عشایر و فصل کاری شرایط برای تعلیم و سوادآموزی سخت است اما اگر برنامه‌ریزی خوبی صورت گیرد شاید این امر عملی شود.
وی با اشاره به مزایای بالا رفتن سطح سواد در عشایر خاطرنشان کرد: عشایر می‌توانند با بالا بردن سطح سواد خود از علم و دانش جدید و تکنولوژی نوین در راستای امور و تولیدات خود بهره گیرند.
مدیرکل امور عشایری همدان افزود: با بالا رفتن علم و دانش، عشایر می‌توانند با شیوه جدید دامداری و شیوه صنعتی آشنا شده و در نتیجه تولیدات خود را افزایش داده و راندمان تولید را بالا برند.
*99.6 درصد لازم‌التعلیمان عشایر همدان زیر پوشش آموزش و پرورش
در ادامه مدیرکل آموزش و پرورش استان همدان نیز به خبرنگار فارس گفت: در حال حاضر 97 درصد از جمعیت استان همدان باسواد و سه درصد بی‌سواد هستند.
عباس حسنی‌محتشم افزود: جمعیت هدف آموزش و پرورش مشخص شده و در جمعیت هدف 10 تا 49 سال اکنون سه درصد بی‌سواد در سطح استان همدان وجود دارد.
وی با بیان اینکه از عمده‌ترین مشکلات ما در زمینه سواد در سطح استان جمعیت عشایر است، یادآور شد: اخیراً با حضور سران ایل عشایر استان‌های خوزستان و ایلام در زمینه تعلیم عشایر به جمع‌بندی رسیده‌ایم.
مدیرکل آموزش و پرورش استان همدان بیان داشت: برای ایل مستقر در استان خوزستان ما محدودیت نیروی انسانی نداریم چرا که در خود ایل تعدادی آموزشیار نهضت سوادآموزی بوده‌اند که تعدیل وضعیت شده و هیچ گونه مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
وی ادامه داد: در رابطه با ایل استان ایلام نیز پیگیری‌هایی صورت گرفته تا نسبت به تعلیم عشایری که کد ملی و محل تولد آنان مربوط به استان همدان است اقدامات لازم انجام شود.
حسنی‌محتشم اظهار داشت: در صورت موافقت سران ایل مستقر در ایلام، آموزش و پرورش همدان آمادگی دارد تا با قرار دادن معلم در اختیار آنان طی فصل تابستان نسبت به آموزش فرزندان این عزیزان اقدامات لازم را داشته باشد.
وی ادامه داد: مشکلی که در این زمینه وجود دارد این است که فرزندان عشایر در فصل تابستان بیشتر به امور دامداری می‌پردازند و در اختیار ایل هستند.
مدیرکل آموزش و پرورش استان همدان تصریح کرد: اگر مکانیسمی به وجود آید که ما بتوانیم نیروی انسانی لازم را تأمین کنیم تا همراه ایل به استان ایلام برود قطعاً می‌توانیم در حوزه عشایری استان ایلام نیز تمهیداتی در راستای آموزش عشایر داشته باشیم.
وی با اشاره به تعداد عشایر بازمانده از تحصیل گفت: تعدادی که به عنوان کد ملی همدان باشند بسیار محدود است و در حال حاضر آموزش و پرورش 99.6 درصد از لازم‌التعلیمان استان را زیر پوشش خود قرار داده است.
حسنی‌محتشم اضافه کرد: با برآورد 0.4 باقیمانده تعداد عشایر بازمانده از تحصیل با کد ملی همدان شاید کمتر از یک هزار نفر باشد.
وی با اشاره به ورود آموزش و پرورش استان در حوزه آموزش اقشار مختلف و ملاک آن اظهار داشت: در واقع آنچه به عنوان سهم قابل توجه استان همدان هدفگذاری می‌شود با توجه به کد ملی و محل تولد لازم‌التعلیمان است که استان همدان به عنوان استان هدف در نظر گرفته می‌شود.
مدیرکل آموزش و پرورش همدان یادآور شد: با در نظر گرفتن موقعیت و شرایط عشایر راهکارهای موجود در راستای آموزش فرزندان عشایر طرح معلم همراه، سرباز معلم و آموزش در قشلاق است.
وی با بیان اینکه آموزش و پرورش باید ارتباط خود را با استان‌های مقصد نیز قطع نکند، تصریح کرد: با توجه به فصل امتحانات و رایزنی‌های صورت گرفته با استان‌های مقصد فرزندان عشایر می‌توانند به صورت غیر حضوری ثبت نام کنند و اگر نیازی به استفاده از کلاس‌های حضوری باشد آموزش و پرورش همدان آمادگی دارد برای این عزیزان کلاس‌های لازم را برگزار کند.
حسنی‌محتشم تأکید کرد: اخیراً در شورای عالی بسیج عشایری پیشنهاد شد در صورت تمایل عشایر با وجود اینکه تابستان فصل رسمی آموزش و پرورش نیست به آنها تعلیم داده و به صورت جبرانی در مرداد ماه یا شهریور ماه از آنان امتحان گرفته شود.
وی بیان داشت: در صورت همکاری عشایر ما نیز می‌توانیم این چتر حمایتی را برای فرزندان غیور عشایر داشته باشیم.
مدیرکل آموزش و پرورش همدان با اشاره به 9 نفر معلم همراه با عشایر در استان خوزستان خاطرنشان کرد: در رابطه با استان ایلام نیز منتظر پاسخ آنان در زمینه استفاده از فصل تابستان برای آموزش هستیم که در صورت پاسخگویی قطعاً برای آنان نیز معلم همراه ایل خواهیم داشت.
* حل مشکل عشایر در گرو عمل است نه حرف
مسئول امور آموزش و ترویج عشایر همدان نیز با بیان اینکه عشایر استان همدان اکثراً کوچ‌رو هستند، گفت: با توجه به اینکه عشایر استان همدان مرتب از مکانی به مکان دیگر کوچ می‌کنند نمی‌توان برنامه آموزشی مدون و یک جایی برای آنان پیش‌بینی کرد.
امامعلی کرمی اظهار کرد: با در نظر گرفتن شرایط عشایر آموزش و پرورش باید سال تحصیلی را برای فرزندان عشایر به گونه‌ای دیگر و جدای از شهر و روستا تعریف کند.
وی با اشاره به استفاده از سربازمعلم، معلم همراه و تحصیل‌کرده‌های عشایری افزود: از طرفی نیز با توجه به اینکه عشایر مدت زیادی از سال را در منطقه گرمسیری (قشلاق) استقرار دارند آموزش و پرورش همدان می‌تواند با هماهنگی با آموزش و پرورش استان‌های میزبان در خوزستان، ایلام و لرستان کلاس‌های آموزشی برگزار کند.
مسئول امور آموزش و ترویج عشایر همدان با بیان اینکه در حال حاضر فرزندان لازم‌التعلیم عشایر در معرض خطر هستند، عنوان کرد: موضوعی که در حال حاضر اهمیت بسزایی دارد این است که اگر برای آموزش فرزندان لازم‌التعلیم عشایری فکری نشود هر ساله به آمار بزرگسالان بی‌سواد نیز افزوده می‌شود.
وی با اشاره به استقبال خوب عشایر از آموزش فرزندان خود بیان داشت: تنها مشکلی که در این زمینه وجود دارد کوچ است که ما باید به شیوه‌ای عمل کنیم تا در زمانی که عشایر در یک محیط مستقر هستند برای آنان کلاس‌های آموزشی برگزار کنیم.
کرمی بهترین راهکار برای تعلیم عشایر را استفاده از تحصیل‌کرده‌های عشایری دانست و گفت: تعداد فارغ‌التحصیلان عشایری با مدارک تحصیلی بالا که آمادگی دارند برای آموزش و پرورش خدمت کنند نیز کم نیست.
وی با بیان اینکه در حال حاضر هشت نفر از تحصیل‌کرده‌های عشایری در شهرستان نهاوند با آموزش و پرورش نهاوند همکاری دارند، ادامه داد: آموزش و پرورش باید به گونه‌ای عمل کند تا از تحصیل‌کردگان عشایر که از فرهنگ عشایر، مکان آموزشی عشایر و... اطلاع کافی دارند در این راستا استفاده کند.
مسئول امور آموزش و ترویج عشایر همدان با اشاره به برگزاری شش کلاس درس طی سال گذشته در قشلاق ابراز داشت: آموزش و پرورش باید با توجه به وضعیت عشایر از نظر مکان و زمان کوچ به طور جدی وارد عمل شود چرا که در مسیر کوچ نمی‌توان برای عشایر کلاس تشکیل داد.
وی تصریح کرد: برگزاری کلاس‌های آموزشی در منطقه خوزستان که عشایر به طور کامل استقرار دارند و یکجانشین هستند بهترین فرصت است تا با برنامه‌ریزی فشرده در آنجا آموزش ببینند و نهایتاً امتحان آخر نیز در مناطق ییلاقی برگزار شود.
کرمی با بیان اینکه راهکارها مشخص است، افزود: در این راستا به اندازه کافی جلسه برگزار شده است، اگر می‌خواهیم مشکل عشایر را حل کنیم باید از حرف فراتر رفته و عمل کنیم.
وی با بیان اینکه آموزش و پرورش طرح‌های خوبی در این زمینه دارد به شرطی که اجرایی کند، خاطرنشان کرد: امور عشایری استان تمام همت خود را به کار می‌گیرد به این امید که یک فرزند عشایر باسواد شود.
==========
مریم صابری یگانه
==========
انتهای پیام/89006/ی40/ژ1001
