به گزارش خبرگزاری فارس از گلستان، این استان با برخورداری از تنوع اقلیمی، محلی برای رویشگاه طبیعی یک‌هزار و 700 گونه گیاهی شناسنامهدار است که این موهبت خدادادی سبب شده تا نگارستان ایرانزمین به نگین سبزی برای گیاهان دارویی تبدیل شود.
گیاهان دارویی به عنوان سرمایهای ارزشمند تلقی میشوند که به اعتراف بسیاری از متخصصان و کارشناسان بخش کشاورزی مورد غفلت واقع شده و هنوز نتوانستهایم قدمت دیرینهای که از دانشمندان برجسته کشورمان به ارث گذاشته شده را در بازارهای جهانی رونق ببخشیم.
امروز دیار سرسبز گلستان میزبان نخستین همایش منطقهای گیاهان دارویی در شمال کشور بود همایشی که در سایه تبادل دانش متخصصان صاحب‌نظر کشورمان شکل گرفت تا هر کدام به نوعی در جستجوی حلقه مفقودهای باشند که سال‌ها سبب شده، انسان برای سلامت خویش به جای استفاده از گیاهان دارویی به داروهای شیمیایی که عوارض جبران‌ناپذیری دارند، پناه ببرد.
در این همایش فرصتی فراهم شد تا در مجالی کوتاه به نظرات رئیس انجمن گیاهان دارویی ایران یکی از متخصصان علم و عمل کشورمان؛ پیرامون جایگاهی که در زمینه گیاهان دارویی داریم پرداخته و ضمن آسیبشناسی نقایص موجود، راهحلی برای رشد و توسعه این حوزه پیدا کنیم.
فارس: با وجود ظرفیتها و پتانسیلهایی که به اذعان کارشناسان و متخصصان کشور در حوزه گیاهان دارویی به ویژه مناطق شمالی وجود دارد به نظر شما نقطه ضعف عدم پیشرفت در این بخش در چیست؟
رضایی: ریشه علم گیاهان دارویی از ایران سرمنشأ میگیرد، کشورهای اروپایی کتاب ابنسینا دانشمند ایرانی را در دانشگاههای خود تدریس میکنند اما ما در دانشگاههای کشورمان کتابی به این معنا نداریم.
بسیاری از متخصصان هنوز درصدد مقابله با استفاده از گیاهان دارویی هستند، با وجودیکه مواد اولیه تمام داروهای شیمیایی برگرفته از طبیعت در بخشهای مختلف سنگهای معدنی، حیوانات و گیاهان است اما همواره از این موضوع غفلت شده است.
شاید بسیاری از گیاهان داروییمان در بسیاری از کشورها وجود داشته باشد، ولی در یک اجتماع بسیار کوچک قابل برداشت، صادرات و فراوری نیست.
ما تا حالا هر چه توانستیم از طبیعت برداشت کردیم، طبیعت را قلع و قمع کردیم و متاسفانه در این راستا کسانی اقدام به برداشت کردند که متخصص نبوده و همین امر باعث آسیبهای جدیتری در بخش گیاهان دارویی شده است.
فارس: از منظر جنابعالی برداشت گیاهان دارویی توسط افراد متخصص قلع و قمع نیست؟
رضایی: بهرهبرداران طبیعت با علم به برداشت گیاهان دارویی عمل میکنند و مبنای آنها برداشت سال بعد نیز است، اما شرایط فعلی به گونهای شده است که افراد غیرمتخصص به خاطر ایجاد درآمد وارد عرصه طبیعت میشوند که این اقدام نابودی گونههای گیاهی را فراهم میکند.
عدم تخصص در برداشت گیاهان دارویی به طبیعت ضربه میزند اما بهرهبرداری از گیاهان دارویی توسط افراد متخصص در کاهش آسیب به طبیعت موثر است، گرچه متخصصان نیز به آموزش نیاز دارند اما سرمایهگذاری در این بخش میتواند به ارتقاء سلامت بشر کمک کند.
فارس: موانع پیشرفت در گیاهان دارویی را در چه چیزی میدانید؟
رضایی: اگر هرچه زودتر سرمایهگذاری و جهتگیری به سمت کشت مکانیزه و تولید گیاهان دارویی نرود قطعاً با فاجعه واردات گیاهان دارویی به کشور روبه‌رو خواهیم بود، فقدان اطلاعات کافی در حوزه گیاهان دارویی به عدم موفقیت در این بخش دامن خواهد زد.
متاسفانه به دلیل اینکه اطلاعات در این بخش بهروز نیست هنوز نمیدانیم باید از کجا شروع کرد یا روی کدام گونه کار شود که این نقص در حوزه گیاهان دارویی کاملاً مشهود است.
البته نقش رسانهها در فرهنگسازی استفاده از گیاهان دارویی بسیار موثر است بنده معتقدم رسانهها نقش مهمی در این امر دارند اما در کشور ما رسانهها در این حوزه فعال نبودند و کشورهای دیگر، عاملی شدند که رسانههای ما به این سمت زوم شوند تا ما هم یک تکانی به خودمان بدهیم.
نقد از سوی رسانهها در بهبود شرایط، بسیار خوب است هیچکس از نقد رسانهها بدش نمیآید معتقدم اگر نقدکنندهها مبادرت به ارائه راهکار بهتر کنند به نتایج خوبی دست خواهیم یافت اما نباید موضوعی که نقد میشود بعد از مدتی به حال خود رها شود.
فارس: چه برنامهای برای بهبود وضعیت گیاهان دارویی در انجمن گیاهان دارویی ایران پیشبینی شده است؟
رضایی: به نظر بنده آموزش مهمترین برنامهای است که باید به طور جدی به آن توجه کرد در این راستا میزگردهای تخصصی و کارگاهی باید تقویت شوند البته باید سخنرانهایی در این نشستها صحبت کنند که حرفهای ضدونقیض نداشته باشند تا مردمی که اعتقاد به گیاهان دارویی دارند، در سایه مطالبی که عنوان میشود بیاعتنا شوند.
یک کار آموزشی را نیز در دبستانها شروع کردیم و گلدانهای تحقیقاتی با انواع بذر گونههای گیاهی از پیش دبستانی توزیع کردیم که آموزش و پرورش نیز به طور جدی وارد این بخش شود.
ما پیشبینی کردیم اگر یک‌هزار نفر این گلدانها را بخرند و 100 نفر نیز با گیاهان دارویی آشنا شوند و 10 نفر هم اقدام به کاشت این گیاهان کنند آن رسالتی که در کشور داشتیم را میتوانیم احیا کنیم.
فارس: وضعیت صادرات گیاهان دارویی از ایران به سایر کشورها چگونه است؟
رضایی: ما در دنیا فراموش شدهایم محصولات گیاهی که در کشور تولید میشود متاسفانه در کشورهای دیگر فراوری شده، در صورتیکه تولید ایران است اما به نام کشور دیگری به فروش میرسد که اینها به فقدان مدیریتی برمیگردد.
متاسفانه در ایران انجام کارهای انفرادی باب شده به عنوان مثال یک صنعت، آماده است تا گیاه را از همان ابتدا بکارد و تا مرحله صنعتی شدن پیش ببرد اما وسط راه میماند، لذا معتقدم اگر آمادگی کارهای گروهی را داشته باشیم یقیناً همه با هم سود خواهیم برد.
یکی از موارد دیگری که باید اشاره کنم اینکه برداشت از صمغهای مختلف گیاهی موجب صادرات محصولات تقلبی، مواد مصنوعی و غیراستاندارد را فراهم کرده است، و همین امر سبب شده تا بازارهای بیرونی را نیز از دست بدهیم و آن وقت کشورهایی مانند هند که تا دیروز واردکننده از ایران بودند، سرلوحه گیاهان دارویی در کشور ایران شوند.
متاسفانه به دلیل درآمدزایی؛ استانداردهای استفاده از سبزیجات و گیاهان در سبد غذایی رعایت نمیشود، ما این استانداردها را فراموش و طبیعت سبز را داغون کردیم و حالا در این فکر هستیم که چگونه باید آن را احیا کنیم.
البته جایگاه ایران در گذشته در حوزه صمغها و صادرات برخی گونههای دارویی بسیار بالا بوده است، اما متاسفانه به دلیل عرصهی نابود شده طبیعت این مهم کمرنگ و کمرنگتر شده است.
فارس: چه پیشنهادی برای بهبود وضعیت کنونی گیاهان دارویی در کشور دارید؟
رضایی: ما فقط 70 میلیون سرمایه فکری در کشورمان داریم که میتوانند گیاهان دارویی را از این وضعیت نجات دهند باید ضمن حمایت، این نیازها را از طریق وزارتخانههای مختلف پیگیری و اجرایی کنیم.
معتقدم باید خودمان را باور داشته باشیم که میتوانیم، باید زمانی که کاری را در پیش گرفتیم با پشتکار آن را ادامه دهیم و بدانیم روندی که در پیش گرفتیم یقیناً سلامت را به جامعه هدیه خواهد کرد.
انتهای پیام/83001/ع30/ف4004
