پاسبانان حریم سبز ایران فارغ از دهل وعده‌ مسئولان چشم به آسمان دوختند

به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، زمانی که زنگ تلفن به صدا درآمد و قرار شد به عنوان گزارشگر و خبرنگار به دیار غیورمردان و گیسوکمندان آفتاب سوخته رهسپار شوم و چند ساعتی از یک روز را در کنار این مرزبانان سیاه چادرنشین که البته این روزگار و تفاوت‌های آن نه سیاه چادری برایشان باقی گذاشته و نه گبه و گلیمی، گلیم و گبه آنها به فرش‌های ماشینی تبدیل شده و سیاه چادرهایشان نیز به چادرهای معمولی به هر حال مسرور از تجربه جدید حوالی شش صبح سوار بر اتومبیلی که شاید هم‌خوانی با زندگی طبیعت نشینی و بکر عشایر ندارد؛ راهی منطقه چادگان اصفهان و حضور در جمع غیور مردان و گیسو بلندان خطه ایران که به نوعی مرزبانان ایران نیز محسوب می‌شوند، شدیم تا در مراسم شورای هماهنگی امور عشایر استان اصفهان شرکت کنیم.

پس از حدود 2.30 ساعت یکی یکی چادرنشین‌های خطه ایران زمین هویدا شدند و زندگی آنها در دل دشت‌های سبز نظرها را به خود معطوف می‌کرد و بالاخره مکانی که برای برگزاری این مراسم در حضور مسئولان استانی و کشوری تعبیه شده بود، سیاه چادری بزرگ که بعدها فهمیدیم این سیاه چادر بزرگ متعلق به یکی از پیر عشایرهای آن منطقه با خانواده‌ای پر جمعیت است، بود که با مهمان‌نوازی گرم آنها روبرو شدیم، چهره‌های مهربان و آفتاب‌سوخته‌ای که چروک‌های پیشانی و اطراف گونه‌هایشان مدعی سال‌های سال زندگی سخت و البته طاقت‌فرسای آنها را داشت.

به دعوت آنها بر سر سفره‌ صبحانه نشستیم، دلمان پنیر و کره عشایری می‌خواست و عسل‌های طبیعی، اما گویا این گرانی‌ها و تورم‌ها نیز به چادرهای ساده و بی‌ریای عشایری نیز نفوذ کرده است، پس از صرف صبحانه در حوالی آن منطقه گشتی را به اتفاق دوستان زدیم و از برخی چادرها دیدن کردیم، چهره‌های دوست‌داشتنی ایلیاتی‌نشینان نشان از قلب‌های صاف و دل‌های بی‌ریایشان دارد.

چنارود روستای دولت‌آبادها منطقه عشایرنشینی بود که برای چند ساعتی خارج از دغدغه‌های روزمره شهرنشینی در آنجا بودیم، 55 کیلومتری شهرستان چادگان و حدود 600 خانوار عشایر سکونت دارند و به طور میانگین هر ساله حدود سه هزار عشایر بختیاری از منطقه دزفول و سردشت پس از قشلاق‌نشینی به این منطقه عزیمت می‌کنند، به دلیل اینکه در این منطقه صنعت دامپروری و کشاورزی دارند و در این چند سال اخیر که کمبود آب در منطقه اصفهان به مرز هشدار و بحران رسید و در سال‌‌های اخیر نیز این مرز را رد کرده که همین مباحث سبب کاهش حضور عشایر در این مناطق شده است.

تا مراسم به صورت رسمی آغاز شود بر آن شدم تا گفت‌وگویی را با برخی از عشایر در منطقه چنارود داشته باشم تا بیشتر از مشکلات و شرایط موجود مطلع شوم، فرهاد مختاری یکی از عشایر ساکن در این منطقه تصریح کرد: با توجه به سال‌های خشکسالی مشکلات بسیاری در مورد کمبود علوفه و گرانی آن وجود دارد.

وی با بیان اینکه اداره منابع طبیعی نیز سبب ایجاد مشکلاتی شده است، ادامه داد: پروانه‌های دامی اختصاص یافته به عشایر کاهش 70 درصدی یافته است و این در حالی است که دامدار غیر بومی از شهرستان‌های کاشان، قم، اصفهان و سمیرم وارد این منطقه شده است.

مختاری با اشاره به اینکه زندگی عشایر بسیار ساده و فاقد امکانات است، افزود: طبیعت‌نشینی را بیشتر دوست داریم و باید شرایطی باشد تا بتوانیم کشاورزی و دامپروری کنیم.

وی در مورد توقع از دولت اظهار کرد: ارائه علوفه یارانه‌دار به کشاورزان و جلوگیری از ارائه پروانه به دامداران غیر بومی از توقعاتمان از دولت است.

عشایرنشین دیگری نیز از تسهیلات بانک‌ها با نرخ بهره بالا نیز شکایت کرد و خواستار رسیدگی بیشتر به ارائه وام به عشایر شد.

کیومرث بختیاری عشایرنشین دیگری بود  که در رابطه با پروژه‌ بزرگ آب‌رسانی که توسط دولت در منطقه چنارود در حال اجرا است، گفت: این پروژه با توجه به خشکسالی‌‌های اخیر نمی‌تواند پاسخ‌گوی مشکلات کم آّبی و خشکسالی باشد.

وی همچنین از نبود مسجد، جاده، راه و کانال کشاورزی در آن مناطق شکایت کرد و افزود: مسئولان باید برای آسایش ما کاری کنند.

با برخی دیگر از عشایر این منطقه نیز صحبت‌هایی را کردیم که بیشتر مشکلات آنها نیز در همین راستا بود و به همین دلیل بر آن شدیم تا در آن شرایط با متولی و مسئول امور عشایر در رابطه با مشکلات و راهکارهای برطرف شدن معضلات آنها صحبت کنیم.

مدیرکل امور عشایر استان اصفهان با اشاره به هماهنگی‌هایی که آنها با مدیرت بحران و همچنین برنامه‌ریزی استانداری در سال 1390 داشته‌اند، از  اعتبارات به نسبت خوبی که به عشایر اعطا شده است خبر داد و تاکید کرد: همچنین برای ارائه علوفه یارانه‌ای و بحث آب‌رسانی توانستیم اقدامات خوبی را انجام دهیم.

اصغر مرادی ادامه داد:در خصوص مباحث آب‌رسانی در مناطق عشایر استان طرح‌هایی را ارائه دادیم و به همین منظور نیز بالغ بر یک میلیارد تومان در سال 90 برای یارانه حمل آب، تهیه علوفه و یا همان کنستانتره دام به عشایر ارائه شد.

وی با بیان اینکه بخشی از مشکلات آنها با اختصاص این میزان رفع شده است، تصریح کرد: اما با توجه به کاهش بارندگی در مناطق قشلاقی و ییلاقی عشایر دچار قهقرا هستند و نمی‌توانند دامداری و کشاورزی خوبی داشته باشند که در انتظار اختصاص اعتبارت بیشتری در این راستا هستیم.

مدیرکل امور عشایر استان اصفهان تصریح کرد: در این مناطق مرتع‌دار بدون دام و دام بدون مرتع داریم و به همین منظور باید هماهنگی‌هایی انجام دهیم که عشایر بتوانند از خط وسیع‌تری از مراتع استفاده کنند و البته برخی از موارد است که باید با تدبیر دامدار اصلی در این مراتع حضور و کمتر دامدار مهاجر داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه دام عشایر با توجه به خشکسالی 40 درصد کاهش داشته است، گفت: در چند سال اخیر بیش از 250 میلیارد تومان خسارت به عشایر استان اصفهان وارد شده است.

مرادی تاکید کرد: امسال اعتبارات تملک دارایی، خشکسالی، مناطق محروم و مالی بالغ بر 4.6 میلیارد تومان بوده است که نسبت به سال گذشته رشد 100 درصدی را داشته است.

وی به اجرای پروژه آب‌رسانی در منطقه چنارود اشاره کرد و گفت: سازمان جهاد کشاورزی درصدد اجرای این پروژه است و نزدیک به 14 هزار هکتار زمین زیر کشت برای 200 خانوار عشایر می‌رود.

مدیرکل امور عشایر استان اصفهان با بیان اینکه ما برای عشایر تصمیم نمی‌گیریم بلکه با عشایر تصمیم می‌گیریم و هدفمان ساماندهی زندگی عشایر است، اضافه کرد: امکان دارد که عشایر بتوانند در مناطقی مانند روستاهای جدید دولت‌آباد ساکن شوند، اما تصمیمی برای اسکان عشایر البته بدون اشتغال برای آنها نداریم.

وی با اشاره به اینکه ما متولی امور عشایر هستیم اما دولت عشایر نیستیم، تاکید کرد: بر اساس آیین‌نامه ساماندهی زندگی عشایر باید تمام دستگاه‌های دولتی با توجه به جمعیت عشایری به ویژه اعتباراتی که در مناطق عشایری هزینه کنند، زیرا امور عشایر نمی‌توانند به تنهایی تمام نیازهای عشایر را تأمین کند.

مرادی همچنین در مورد آموزش عشایر تصریح کرد: برخی از مدارس در مناطق قشلاقی خوزستان برپا است تا دسترسی دانش‌آموزان به مدارس راحت‌تر باشد و در اصفهان نیز که جزو مناطق ییلاقی است زمان مراجعه آنها، مدارس تعطیل است و به همین دلیل مشکل خاصی نداریم.

وی ادامه داد: درخواست داریم که نمایندگی دفتری در آموزش و پرورش استان اصفهان به نام عشایر داشته باشیم که مسائل آموزش و پرورش عشایر را پیگیری کنند.

مدیرکل امور عشایر استان اصفهان با اشاره به اینکه سعی می‌کنیم دانش‌آموز لازم‌التعلیم و بی‌سواد نداشته باشیم، افزود: حمایت‌هایی نیز انجام شده، اما شدتی که ما درخواست داریم عملیاتی نشده است.

سخنان مرادی همراه با صدای نی و آواز بختیاری گروه‌های فرهنگی ایلیاتی همراه بود و پس از آن به سراغ امام جمعه فریدون‌شهر که خود را بزرگ شده در بین عشایر فریدونشهر می‌داند و تعلق خاطر بسیاری به این مردان خونگرم دارد، رفتیم.

حجت‌الاسلام سیاوشی با اشاره به اینکه عشایر 1.5 درصد جمعیت کشور را دارند، گفت: در استان اصفهان حدود 52 هزار نفر عشایر داریم که حدود 1.4 درصد جمعیت استان را تشکیل می‌دهند و حدود 20 درصد از گوشت قرمز استان را تولید می‌کنند.

وی مشکل عشایر استان را آموزش و پرورش عشایری دانست و بیان کرد: این عشایر در فصل زمستان به همراه عشایر دیگر استان‌های کشور به خوزستان کوچ می‌کنند و تمام این استان‌ها نمایندگی آموزش و پرورش دارند اما عشایر اصفهان پیش از این نمایندگی داشتند و حدود 10 سالی است که عشایر آواره هستند و در آنجا متصدی برای آموزش واجب‌التعلیم ندارند.

امام جمعه فریدون‌شهر گفت: قرار بود مسئولان‌ آموزش و پرورش اصفهان و خوزستان جلسه‌ای را در همین راستا داشته باشند که این امر میسر نشد و مسئله نبود، آموزش از جمله مشکلات اساسی عشایر محسوب می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه عشایر از نظر سواد و آموزش وضعیت مناسبی ندارند و این مسئله مترتب از بحث آموزش عشایری است، تصریح کرد: به همین منظور آنها به دنبال اسناد و پروانه ثبتی محل زندگی خود نرفته‌اند و دلخوش به پروانه‌های قدیمی هستند و در حال حاضر از طرف منابع طبیعی و جهاد کشاورزی و برخی مسئولان مراتع عشایر در اختیار دیگر کشاورزان و دامداران قرار می‌دهند و پروانه‌ها را از عشایری که از قدیم‌الایام در این مناطق بودند معدوم و یا حذف می‌کنند و به نام روستاییان، شوراها و گله‌‌داران صادر کرده و از خود روستاها دام به صورت قاچاق می‌آورند و در عرصه عشایر آورده و به صورت غیرمجاز در آن مناطق چرا می‌دهند.

سیاوشی ادامه داد: اگر این رویه ادامه پیدا کند در آینده نزدیک این عشایری که قشر ضعیفی از مردم هستند و برای کشور نیز تولید دارند در آینده نزدیک تبدیل به انسان‌های حاشیه‌نشین در شهرها می‌شوند که سبب مشکلات عدیده‌ای شده است.

وی در پاسخ به این ادعای عشایر که آنها می‌گویند مناطق عشایرنشین به حیات خلوت مسئولان تبدیل شده و خوش گذرانی خود را در این مناطق دارند و هیچ اقدامی در راستای اختصاص منابع و اعتبارات مورد نیاز در اختیار کشاورزان قرار نمی‌دهند، گفت: اعتبارات برای عشایر بسیار کم است و سبب بروز مشکلات عدیده‌ای برای آنها شده است.

در بین هیاهوی زندگی، دام‌ها همچنان سر به زیر به چرا می‌روند و همه چیز غیر از کنگرهای پیر شده طبیعت را می‌خورند و پیش می‌روند و مرد عشایر و در طرفی دیگر زن عشایر با سوت زدن دام‌ها را به سمت طبیعت سرسبز هدایت می‌کند.

در بین همه مسئولان استانی و شهرستانی که به نوعی با مسئله زندگی و امور عشایری در ارتباط هستند چشممان به منصور شیشه فروش یکی از رسانه‌ای‌ترین مدیران استانی رسید و بر آن شدیم تا در راستای خسارت‌هایی که در سال‌های خشکسالی بر عشایر وارد آمده نیز به گفت‌وگو با وی بنشینیم.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با اشاره به اینکه در سال گذشته حدود یک میلیارد تومان اعتبار به بخش عشایری استان اصفهان اختصاص یافته است، تاکید کرد: برای تأمین آب و طرح‌های مبارزه با مشکلات زندگی عشایری در مناطق اصفهان بیش از 50 پروژه اجرا شده است.

وی با اشاره به اینکه عشایر اصفهان در حدود 9 هزار و 605 خانوار در استان هستند، تصریح کرد: از اواخر فرودین تا 30 مهر ماه در نواحی عشایرنشین اصفهان ساکن هستند.

شیشه فروش با اشاره به اینکه ورود عشایر به این مناطق کاهش یافته است، گفت: خشکسالی‌ها تأثیرات بسیاری دارد و مراتع را فقیر می‌کند و کاهش ورود عشایر را به دنبال دارد، اما خشکسالی و حوادث طبیعی مانند تگرگ و وزش باد در این مناطق وجود داشته و سبب خسارت می‌شوند.

وی با بیان اینکه طرح تعادل دام و مرتع بسیار دارای اهمیت است، ادامه داد: در سال گذشته 450 میلیون تومان در اختیار منابع طبیعی برای اجرای اطفای حریق گذاشته شده که اجرای طرح مقابله با آتش‌سوزی را در شهرستان‌های فریدن، فریدونشهر، سمیرم و در مناطق چادگان، گلپایگان و خوانسار داشتیم و امسال با کاهش 72 درصدی رخدادی آتش‌سوزی روبه‌رو بودیم.

در بین مردان مسئول شهری و استانی و همچنین عشایرنشین‌ها، توجه بانویی که تعدادی دور او حلقه زده بودند و برخی از مباحث را با او مطرح می‌کردند نظرمان را به خود جلب کرد که پس از مراجعه به وی متوجه شدیم او سیده سکینه عمرانی نماینده مردم سمیرم در مجلس شورای اسلامی است که به همراه همسر که مدیر برنامه‌های وی نیز بود به عنوان میهمان در جمع عشایرنشین‌های مهمان‌نواز حضور یافته بود.

عمرانی بیشترین مشکلاتی که عشایر با آن دست و پنجه نرم می‌کنند را اختلافات با اداره منابع طبیعی دانست و بیان کرد: همچنین وضعیت نامناسب جاده‌ها برای عبور عشایر و وضعیت امور آموزشی را از دیگر مشکلات عشایر مطرح کرد.

وی به ایجاد قانون‌هایی برای حمایت از عشایر اشاره کرد و گفت: باید ارائه وام‌هایی با نرخ سود کمتر برای عشایر در نظر گرفته شود و از برخی از سنگ‌اندازی در جلوی راه این افراد نیز جلوگیری شود.

این نماینده مجلس با بیان اینکه شاید یکی از علت‌هایی که اعتبار ویژه به عشایر داده نشده، نبود یک نماینده ویژه از خود عشایر مانند اقلیت‌های مذهبی در مجلس است که وجود این نماینده سبب حمایت‌‌های بیشتر می‌شود، تاکید کرد: البته بعید می‌دانم این طرح عملیاتی شود، اما انتظار داریم با اسکان عشایر جمعیت عشایر با جمعیت روستایی ادغام شود و آنها نیز از اعتبارات جمعیت روستایی بهره‌مند شوند.

وی در مورد اعتبارات اختصاص یافته به شهرستان‌ها افزود: اگر بخواهیم مشکلات کلانشهرها و شهرهای کوچک بر طرف شود مسئله مهاجرت مشکل‌ساز شده است و زمانی که جمعیت از شهرهای کوچک به سمت شهرهای بزرگ مهاجرت می‌کنند به طبع سبب گسترش کلان‌شهرها می‌شود و مشکلات را افزایش می‌دهد و از طرفی با این عمل مهاجرت شهرهای کوچک خالی از سکنه می‌شود که امکاناتی که به آنها تعلق می‌گیرد بسیار محدود می‌شود.

عمرانی اضافه کرد: بنابراین معتقدم اگر اعتبارات را سرانه‌ای و به ازای جمعیت حساب نکنند و به ازای جمعیت محاسبه کنند و مشکلات منطقه دهند مهاجرت به شهرهای بزرگ کاهش داده می‌شود و مشکلات نیز با کاهش مواجه روبه‌رو هستند.

بالاخره انتظارهای مردم عشایر که از حوالی ساعت 9صبح در منطقه حضور داشتند به پایان رسید و ساعت 12 ظهر استاندار اصفهان با اکیپ همراه وارد منطقه عشایرنشین چنارود شد و پس از استقبال عشایر همراه با سلام و صلوات و بازی‌های محلی وی به سیاه چادر عشایر وارد شد، ذاکر اصفهانی پوشیدن لباس عشایر در سفرهای قبلی خود به یکی از مناطق عشایرنشین را از افتخارات خود بیان کرد و گفت: لباس عشایر را لباس افتخار می‌دانم.

علیرضا ذاکراصفهانی ادامه داد: در ضمن اینکه از عشایر درخواست داریم که همچنان همین زندگی عشایری و ایلیاتی را به واسطه اصالت و ارزش حفظ کنید و این نکته حتی برای تحصیل کرده‌ها و نخبگان این مناطق توصیه می‌شود.

وی با بیان اینکه جامعه امروز ما دچار التقاط زدگی در فرهنگ شده و حفظ اصالت بسیار دارای اهمیت است، تاکید کرد: به همین منظور از عشایر درخواست داریم که اصالت خود و این زندگی اصیل را همواره حفظ کنند.

استاندار اصفهان اضافه کرد: به تمام همکاران در دستگا‌ه‌های اجرایی توصیه می‌شود که مصوبات و طرح‌‌های منصوب به عشایر را با سرعت در دست بگیرند.

وی با اشاره اینکه قرار است به منظور حمایت از عشایر در میدان امام اصفهان بازار صنایع دستی عشایر راه‌ اندازی شود، گفت: توسعه برنامه‌های آموزشی فرهنگی برای رفع تنگناهای عشایر و همکاری دستگاه‌ها در آب‌رسانی سیار از جمله دیگر برنامه‌ها است.

ذاکراصفهانی افزود: در راستای مدیریت آب، شیوه‌های نوین آبیاری اجرا می‌شود.

وی با بیان اینکه بررسی ظرفیت‌های توسعه‌ای برای بخش گردشگری از دیگر برنامه‌های سال جاری استان است، افزود: برای اشتغال پایدار، از طرح توسعه کشاورزی استفاده می‌کنیم.

نباید فراموش کنیم در کشوری که ادعا داشت باید ریشه جهل و نادانی را به سرعت از بین ببرد و از تاکیدهای رهبر کبیر انقلاب حضرت امام خمینی (ره) نیز همین بود، اما مسئولان استانی نیز هنوز در مورد این مسئله کم‌کاری می‌کنند، البته این در حالی است که در عصر کنونی در جهان محاسبه به روز و به ثانیه تبدیل شده و در عصر علم و دانایی و دانش دیجیتال و کامپیوتر هستیم اما هنوز در خطه‌هایی از این سرزمین فرزندانی هستند که باید در حسرت خواندن و نوشتن بمانند، البته این مسئله تنها یکی از مشکلات عشایر استان است، کمبود آب، نبود اسکان مناسب، عدم تأمین به منظور فروش صنایع دستی و ارتزاق، عدم اختصاص اعتبارات مناسب تعدادی از مشکلات بسیار زیاد عشایرنشینان خطه ایران زمین است.

ناهار ظهر برنج و گوشت عشایری بر سر سفره ساده و دوست‌داشتنی و بی‌ریا در هوای مطبوع طبیعت در کنار دیگر دوستان و البته نماینده مردم سمیرم در مجلس که شاید روزگاری نشستن بر سر همین سفره و با همین آدم‌هایی که دورش بودند به آرزوهای محال تبدیل شود و تنها به خاطره‌های خوب بپیوندد، صرف کردیم.

اما موقع عزیمت به شهر فرا رسید باید مردم صفا و صمیمیت و تک سواران دشت‌ها و مراتع ایران را به حال زندگی طبیعت‌نشینی خود رها می‌کردیم و خطه‌ای از مناظر بکر خدادادی را در اختیار آنها می‌گذاشتیم و به سوی زندگی هزار رنگ شهرنشینی و ماشینی بر می‌گشتیم.

این جلسه نیز مانند هزاران جلسه دیگر برگزار شده به پایان رسید و نه خبر خوشی برای روزهای خوب در آینده برای عشایر به همراه داشت و نه اینکه بالاخره مبحث مهمی گریبان‌گیر عشایر شد تا لبخندی بر چهره‌های مهربان و آفتاب سوخته آنها بنشیند.

و این وعده‌ها، قول‌ها و اما و اگرهای مسئولان ما همچنان ادامه دارد..........

__________________

گزارش:‌ مرضیه زارع

خبرنگار فارس در اصفهان

___________________

انتهای پیام/‌س10